VOV4.Sêdang - Sap ing hơnăm 2011 troh nôkố, ai vâ chê 900 rơpo\ng a tơring Đức Cơ, kong pơlê Gia Lai hiăng châ hbru ăm ro kơdrâi, păn tiô tơdroăng ki tơnêi têa to\ng kum mơnhông rêh ối ăm kuăn pơlê. Maluâ ti mê, xua hên rơpo\ng hmâ kơ’nêi dêi ro hmâng vâ, túa păn roăng tá hâi tơtro, mê troh nôkố, lối hr^ng to ro ki kum mê hiăng hlâ, ai ki ‘nâ hía, ro ai kuăn xuân tá ‘nhó hên. Ing mê, pro tơdroăng tơkêa bro hbru kum ro a tơring tá hâi teăm châ tơ-[rê khât.

Ối tung rơpo\ng kơtiê mê a khế 6 hơnăm nah, rơpo\ng nâ Kpuih H’Tiên, ối a pơlê Mook Trang, cheăm Ia Dom, tơring Đức Cơ, kong pơlê Gia Lai châ hbru ăm 1 to ro kodrâi ing tơdroăng 135. Mê cho kế tơmeăm ki ai yă kơnâ má môi, xuân cho tơdroăng ki tơngah vâ rơpo\ng mơ-eăm păn ro vâ châ hluăn ing kơtiê.

Kơxo má, nâ lăm kơ’nêi dêi ro a chiâk. Kơxê, H’Tiên toi dêi ro vêh ke#n hngêi, kroăng tung kơdroăng ôh tá ăm ro kâ tơ’nôm klâi. Ôh eâ tô tuăn kong prâi tiah lâi, ro châ kroăng tung kơdroăng ki pro pơtân [ă 4 to trăng kơlá pro a 4 víu, a’ngêi lêm [ă [aih, tâ tá ôh tá hding, châng ki klâi. Tiah mê, ro gá hmâ ôh tá vâ rêi nhâ tung mâu hâi ki kong prâi hơ’lêh hngiú, rế hía ro rế hrế, klê mê, ro hlâ. Tơdroăng tơmiât tơngah vâ châ hluăn ing kơtiê dêi rơpo\ng nâ H’Tiên ôh tá chiâng ai xếo.‘’Châ kum xing xoăng ăm ro to lâi hâi, á toi ro lăm a chiâk, klêi mê hlo ro hrế, mê á toi djâ gá vêh ke#n hngêi. Pâk pơkeăng, hiăng prêi le#m, mê toi djâ gá lăm chiâk nếo, mê gá hrế nếo. To lâi khế kơ’nâi mê, ro hlâ. Xua păn ro kơ’nêi hmâng vâ, tơdroăng rêh ối ngin xơpá, mê ôh tá ai tơdroăng ki vâ rak ngăn ro tro tơdroăng, ro rế hía rế hrế, hnối hlâ. Ai pro kơdroăng, la pro pơtân tê, lêm [ă [aih vâ pôi tá tro kơ-choh drêng kong mêi. Xuân rơhêng vâ ai kơdroăng le#m môi tiah vâi ki ê vâ ro ôh tá tro kơ-choh mêi, tro hngiú, ôh tá tro tôu, xua tơdroăng rêh ối xơpá khât, mê ôh tá kâi mơjiâng pro kơdroăng ki le\m’’.

Sap hơnăm 2011 nah troh nôkố, vâ chê 900 rơpo\ng kơtiê a tơring Đức Cơ châ hbru ăm ro tiô tơdroăng pơkâ 135 [ă tơdroăng pơkâ rêh ối pơlê pơla dêi Khu hnê mơhno cheăng Tây Nguyên. Hrối vâ pơcháu ăm tơring, cheăm mâu ro ki kố pơrá châ rak tơniăn 3 tơdroăng pơkâ: pá xôp 1 hơnăm, lối 110 kg [ă châ pâk tu\m pơkeăng vaccine hbrâ mơdât pơreăng. Tiô mâu tíu cheăng ki to\ng kum ăm ‘nâi, [ă tơdroăng pơkâ kố, tâng châ rak ngăn tro tơdroăng, mê klêi 1 hơnăm, ro hiăng ai kuăn. Laga, klêi 5 hơnăm xo ro ing tơdroăng 135 hbru ăm, lâp tơring nếo bu ai 134 tung 811 to ro tê ai kuăn, lối hr^ng to ro ki ê hiăng hlâ, ai ki ‘nâ tro hía.

Tiô pôa Phan Đình Hải, kăn pơkuâ [ơrô ngăn chiâk deăng [ă mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối thôn pơlê tơring Đức Cơ ăm ‘nâi, ai 2 tơdroăng ki xiâm chiâng pro ai tơdroăng ki ro châ hbru ăm tiô mâu tơdroăng pơkâ, la khu ro mê tro hlâ, lơ hía. Má môi, vâi krâ nho\ng rơpo\ng kơtiê, malối cho rơpo\ng hdroâng kuăn ngo tá hâi ‘nâi túa ki păn roăng, rak ngăn ro. Pák^ng mê, tơdroăng ki hmâ kơ’nêi hmâng vâ, ôh tá rak ngăn krâu dêi ro, ga tơ’lêi hía, lơ tro kâ kế tơmeăm ki tơviah chiâng tro pơreăng. Pôa Phan Đình Hải, kăn pơkuâ [ơrô ngăn pêi chiâk deăng [ă mơnhông mơdêk thôn pơlê dêi tơring Đức Cơ, tối:‘’Kuăn pơlê păn, kơ’nêi a drô k^ng têa kroăng, têa long, má môi hmâ hía, ai kuăn ro ki ‘nâ tro têa mơhiu, kuăn ro ki ‘nâ tro klêh tung klôh, kuăn ro ki ‘nâ tro kâ mâu kế tơmeăm môi tiah kơtôu pôm loăng [ôt, pôm ki pôu. Ki hên ro hmâ trâm mơđu\ng pơtok, klêi mê ah ro gá chiâng hlâ. Ro ki châ tiô tơdroăng pơkâ sap 1 tă 3 troh 1 tă 4 cho 1 hơnăm, klêi mê gá ai kuăn. Laga, ai mâu ro ki hbru ôh tá tơdâng tơ’mô. Rơpo\ng hdroâng kuăn ngo vâi xuân tá hâi tơmâng ngăn khât, ro bu nếo lôi ôh tá vâ rêi nhâ, vâi xuân ôh tá re#ng tối tơbleăng ăm mâu khu ki pơlât mơnăn, mê chiâng pro ro tro pơreăng, ton kơ’nâi mê vâi nếo tối tơbleăng ăm khu pơlât mơnăn’’.

Hbru ro kơdrâi ăm mâu rơpo\ng kơtiê cho tơdroăng pêi ai pơxúa păng ‘nâng. Xua ro cho kế tơmeăm păn ki kum pro ai pơxúa ăm tơdroăng pêi lo liăn ngân tơniăn, gá tơ’lêi rak ngăn, tơtro [ă khôi túa ki hmâ păn dêi kuăn pơlê, malối cho vâi krâ nho\ng o kơpong hdroâng kuăn ngo. Laga, vâ tơdroăng kố pêi pro châ tơ-[rê, kum pơxúa ăm hnoăng cheăng kơdroh tah hrâ mơnguâ kơtiê xahpá, ki hdrối tâ, hnoăng cheăng tối tơbleăng hơ’lêh tuăn hiâm tơmiât, túa tơmiât, túa pêi dêi vâi krâ nho\ng o tung păn roăng athế pêi pro krâu. Pôa Kpă Đô, kăn pơkuâ ngăn hdroâng kuăn ngo kong pơlê Gia Lai tối:‘’Kơ koan rak ngăn tơnêi têa kô rơtế [ă mâu kăn [o# ngăn ‘na pơlât mơnăn tơru\m krá khât [ă mâu khu ki rơkê a tơring rơtế hnê mơhnhôk cheăng, mơhnhôk pêt loăng, mơhnhôk păn ká, xi xo\ng kô tối tơbleăng ăm vâi krâ nho\ng o tơdroăng ki rơkê ple\ng, túa păn vâ pro ti lâi châ tơ-[rê, vâ kơdroh tah hrâ mơnguâ kơtiê xahpá ăm vâi krâ nho\ng o’’.

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng