VOV4.Sêdang - Ô vâi krâ-nho\ng o [ă pú hmâ! A hên pơlê cheăm ki hơngế hơngo dêi kong pơlê Gia Lai, hdrông mơngế kuăn ngo xuân u ối rak vế dêi túa tơlá ki xo on veăng achê tung môi hdrông hdrê, môi jâ pôa, tung mê, ai kuăn dêi xăng, miê xo kuăn dêi meh xiâm tơná. Ki ‘nhiu ‘nháo tung tơdroăng xo dêi pó môi mơhéam chhá mê khoh chiâng ai mâu tơdroăng ki xía vâ, khéa kho ăm vâi kuăn ‘ne#ng ki mơjiâng. Tơdroăng ‘’Thôn pơlê rêh ối-cheăng kâ tiu túa nếo hâi kố’’ ngin ai tối ‘na tơdroăng ki khéa kho mê a kơpong thôn pơlê a Tây Nguyên, pó vâi krâ-nho\ng o kô tơmâng.

On veăng ngoh R]om Brăch [ă nâ Nay Hnhuan, hdrông kuăn ngo Jarai, ối a pơlê Rưng Ama Đoan, cheăm Ia Rơbol, pơlê kong krâm Ayun Pa, cho nho\ng o kuăn xăng, kuăn miê xiâm. {ă mâu hdrông kuăn ngo Jarai, tơdroăng ki xo dêi pó ối tơdjuôm mơheăm môi hdrông hdrê, la ôh tá tơdjuôm kơjôi, mê xo dêi pó xuân chiâng, [ă tơdroăng ki ôh tá tro dêi tơdroăng ki chiâng xo dêi pó mê cho môi tung 5 ngế kuăn ki rơnêh mâ, ai troh 3 ngế ôh tá ‘nâi tơpui, 1 ngế kuăn ki ê tro êi kơ-kốu sap ing tơ-x^n, hlâ drêng bu châ 1 hơnăm. Mâu vâi kuăn ki u ối ivá ôh tá mo dâi, hâi kố tơngê, xo ah châi. Ngăn mâu kuăn ‘ne#ng ki hơ-ui pâ mê dêi tơná, nâ Nay Hnhuan tối: Tiu khôi túa dêi hdrông mơngế Jarai, xo dêi pó ối tơdjuôm mơheăm, xo ah hmôi păn rak nôu pâ gá tơ’lêi tâ, ôh tá xing xoăng kế tơmeăm ăm ngế ki ê. Hdrối nah á ôh tá ‘nâi, mê xo dêi pó ối môi hơmeăm chhá. Mê tơdroăng ki ôh tá tro kố klêi kơ’nâi mơhum 3 ngế kuăn pơrá ôh tá ‘nâi tơpui. Xo ah hmôi ôh tá hêng ăm dêi kuăn xo dêi pó ối tơdjuôm môi mơheăm chhá xếo.

Um rơpo\ng ngoh Nay Hnhuan

Ki khéa tâ akố, a pơlê Rưng Ama Đoan, ai mâu on veăng pơrá cho thái, cô hnê chư, la xuân ối xo dêi pó môi mơheăm chhá, môi tiah Siu Phu [ă nâ Nay H’Pler. Tung mê, ngoh Siu Phu hriâm klêi Đăi hok Sư phạm Quy Nhơn, la drêng lo hngêi trung, hiăng tơmâng tiu  tơdroăng ki pơkâ dêi nôu pâ, pơkoăng [ă ngế o kuăn xăng xiâm ‘na pâ. Nôkố, on veăng Siu Phu hiăng ai 3 ngế kuăn, mê 1 ngế hiăng hlâ drêng nếo klêh klêa dêi nôu, kuăn kơdrâi ki hơdrui tro tâ pơreăng châi plâi nuih sap ing tơ-x^n. Mâu tơdroăng ki ôh tá tro mê nốkố hiăng ôh tá kâi hơ’lêh xếo, ngoh Siu Phu khéa kho, tối: Tiu khôi túa dêi hdrông mơngế Jarai sap ing ton nah, vâi xo dêi pó tiah mê, pin nôkố xuân xo on veăng tiah mê há. Á hriâm klêi lo hngêi trung đăi hok xuân tiu [ôi môi tiah vâi xuân xo tiah mê. Xo ‘na meh, ‘na xăng. Tung mâu hla tơbeăng, um tivi vâi xuân hiăng tối, la á hiăng tro xo, mê ‘nâi pro ti lâi athế pôu râng dêi yoh. Nôkố hiăng rơkê ple#ng, pin athế ví tơdroăng mê.

Nôkố, pơlê kong krâm Ayun Pa, kong pơlê Gia Lai ai vâ chê 37 rơpâu 500 ngế, tung mê, 48% cho hdrông kuăn ngo. Tiu xêo ngăn a hơnăm 2013 dêi Tíu xiâm rak ngăn pơ’leăng mâ mơngế [ă Túa pơkâ ai kuăn preăng kuăn iâ pơlê kong krâm Ayun Pa, [ă mâu ngế ki rơneh mâ a hơnăm 1972 troh 1991, tung pơlê kong krâm ai 34 rôh on veăng ki xo dêi pó ối tơdjuôm mơheăm chhá. Laga, ki khât, mâu ngế ki xo dêi pó ối hên tâ, xua hên mâu ngế xuân tối tiah kố, xo in veăng ối tơdjuôm môi mơheăm chhá cho pêi pro tiu khôi túa, ôh ti xôi, môi tiah nâ Nay H’Pler, mâi thái Siu Phu: Xo kuăn dêi xăng lơ kuăn dêi meh mê vâi ăm phêp xo dêi pó. Rơtế tơdjuôm kơjôi vâi ôh tá ăm, ôh tá ăm xo dêi pó. Tiu khôi túa ton nah mê pin tiu tiah mê. Hlo hâk vâ dêi pó, mê pin xo, nôkố vâi xuân xo dêi pó môi tiah hdrối nah há.

Vâ mơdât tơdroăng ki xo on veăng ối tơdjuôm môi mơheăm chhá dế ối hlo tung kơpong hdrông kuăn ngo a mâu kong pơlê, kơvâ ki ai tơdjâk tung pơlê kong krâm Ayun Pa, kong pơlê Gia Lai hiăng po hên troăng rơhlâ kơhnâ khât, tơdâng tơ’mô. Tiu poâ Trần Trọng Chức, kăn pho\ pơkuâ ngăn Tíu xiâm Pơ’leăng mâ mơngế [ă Túa pơkâ ai kuăn preăng kuăn iâ pơlê kong krâm Ayun Pa tối, mơhé hnoăng cheăng kố ối trâm hên ki pá, la [ă tơdroăng ki mơ-eăm pêi pro, tơdroăng ki mơdât xo on veăng ôi tơdjuôm môi mơheăm chhá a kong pơlê klêi rêm hơnăm mê tơ’nôm mâu tơdroăng ki ôh tá tơniăn: Khôi túa vêa vong kố hiăng mot trâu hơngế tung mâu kuăn pơlê mê tơdroăng ki pêi pro tối tơbleăng xuân ối trâm hên ki pá. Kăn [o# ngăn ‘na um tivi pơ’leăng mâ mơngế hnê tối 1 hdroh ôh tá chiâng mê tối hên hdroh. Hnoăng cheăng tối tơbleăng a mâu pơlê, cheăm hmâ po a kơmăng. Ngin tiâ mơnhên a hngêi [ă tiâ mơnhên tơrêm khu vâ ăm kuăn pơlê ‘nâi ‘na tơdroăng ki ôh tá tro dêi tơdroăng xo on veăng ối tơdjuôm môi mơheăm chhá, tơdjâk troh tơdroăng rêh ối dêi rơpo\ng hngêi [ă tơdroăng ki rak ngăn kuăn ‘ne#ng.

Ayun Pa, cho môi tung 2 pơlê kong krâm dêi kong pơlê Gia Lai, [a\ tơdroăng ki tối tơbleăng tu\m ing um tivi, internet, phôn râng ko\ng, hiăng ai tung lâp lu dêi mâu cheăm, bêng, pơlê. Xua mê, xo on veăng ối tơdjuôm môi mơheăm chhá, [ă mâu tơdroăng ki ôh tá tro chiâng tôu heăng hiâm mơno, tơdroăng kố xuân dế ối hlo ai hên. Kố cho tơdroăng ki ôh tá tro, xua tiu khôi hmâ ki hiăng ai sap ton nah, pá vâ hnê thế re#ng hơ’lêh. Khu kăn pơkuâ [ă kơvâ cheăng ki ai tơdjâk dêi pơlê kong krâm Ayun Pa kal séa ngăn tơdroăng ‘na pơ’leăng mâ mơngế dêi tơná vâ ai túa hnê tối, tơbleăng khe#n châ tơ-[rê tâ, re#ng  tah tơdroăng ki xo on veăng ối tơdjuôm môi mơheăm chhá kố a mâu tơring, cheăm.

Katarina Nga tơplôu [ă pơchuât