VOV4.Sêdang - Sap ing hên hơnăm kố, Gialai đi đo cho kong pơlê ai hên kơxo# hok tro lo pơtê hriâm, thăm nếo lo pơtê hriâm hên má môi a kơpong Tây Nguyên. Tung hơnăm mơhriâm 2015-2016 kố, tơdroăng hriâm rế kơdroh, kơxo# hok tro pơtê hriâm tâk troh vâ chê 2 rơpâu ngế [ă mơni kô ối tâk hên hluâ tâ mê, kơxo# hok tro lo pơtê hriâm a rơnó cheăng hên hluâ tâ péa hdroh tâng vâ pơchông [ă kơxo# ki kố. Ki khât ăm hlo, Gialai kal thế pơkâ tơdroăng pêi pro ki nếo vâ pơtối mơhnhôk hok tro hơriâm ‘nôi. Nguyễn Thảo, Ngế chêh hlá tơbeăng dêi Rơ’jiu Việt Nam a kơpong Tây Nguyên ai [ai chêh ‘na tơdroăng mê.

          Pơlê Đê Btức, cheăm Đak Jơ Ta, tơring ‘Mang Yang, kong pơlê Gialai ai tâi tâng kuăn pơlê cho hdruâng kuăn ngo Bơhnéa. Tâi pơlê ai 139 rơpo\ng, la bu ai 2 ngế hok tro tê hriâm râ má pái. Drêng vâ mot tung pêi pêt kế tơmeăm, mot tung pơlê, hngêi ki lâi xuân hl^ng péa lăm a chiâk po pông tơnêi hbrâ vâ mơdâ pêt mâu kế tơmeăm. Ki hên mâu vâi hdrêng ối tung pơla hơnăm ki tro hriâm pơrá athế lo pơtê ối a hngêi kum nôu pâ, kuăn ‘ne#ng ki hiăng kân lăm a chiâk, mâu ki ối ku\n ối a hngêi kơ’nêi ro. Ngoh Krức, ngế ki ối a pơlê Đê Btức ăm ‘nâi, môi tiah mâu vâi hdrêng ki ê tung pơlê, rêm roh troh a rơnó pêi pêt kế tơmeăm, kuăn kơnốu dêi ngoh pơrá pơtê hriâm sap ing 7 troh 10 hâi vâ lăm a chiâk kum dêi nôu, pâ: Ai drêng ‘nâ hriâm, ai drêng ‘nâ pơtê vâ kum dêi nôu pâ pêt pôm loăng, pêt loăng ‘mô, pêi klâng, po nhâ. Nôu pâ hnê gá drêng vêh hriâm athế râng dêi hlá mơ-éa rơbot [ai, la gá ôh tá hmâng. Gá tiô dêi pú gá, ngoh nâ gá lăm hêi, lăm hum têa. Mơhnhôk thế gá, gá ôh tá vâ lăm hriâm, ôh tá hriâm mê athế lăm chiâk yoh, athế râng ‘nêk, râng vok lăm tung kong yoh. A pơlê kố hriâm tâi lâm 10, lâm 9 lo xo on veăng tâi.

          Rơtế [ă tơdroăng ki pơtê hriâm a rơnó ki vâ pêt kế tơmeăm, a pơlê Đê Btức ôh tá iâ tơdroăng pơtê hriâm, xo on veăng ki tá hâi tro hơnăm. Mot tung pơlê, ôh tá pá ki klâi vâ trâm môi ngế ối tơx^n tá hâi xông kân la hiăng xo kơnốu ai kuăn môi tiah Thoan, kot mâ hơnăm 2000. Tiô Jưk, pâ Thoan, rơpo\ng ki chía ai kế tơmeăm tu\m vâ kuăn ‘ne#ng lăm hriâm, la ga, xuân ôh tá ‘nâi pro tiah lâi, ‘na tơdroăng ki vâ tah lôi khôi hmâ xo on veăng dêi vâi kuăn ki tá hâi tro hơnăm akố, pá vâ hnê mơhnhôk vâi ‘nâi tơche#ng tơmiât ‘na hriâm tâp. Pôa Jưk tối: Rơxế ki kố, Thuân ai môi toăng, Thoan ai môi toăng, la kơ’nâi mê, prếi ôh tá vâ hriâm, prế thế má nôu roê ăm rơxế honđa. Prế ôh tá tơche#ng tơmiât ‘na xo ah hmôi, bu tơche#ng to xo dôh, ai kuăn xo. Ôh tá ăm phêp xo dôh, la ga tơmiât kơnhêng vâ xo yoh, ma luâ hơnăm ối nếo. 15 hơnăm, gá hiăng xo dôh. Cho hdroâng kuăn ngo Bơhnéa, tơmiât tiah mê, pro tiah mê, hmâng gá yoh, tơdroăng ki mơdât, gá hiăng mơ-êa mê ‘nâi pro tiah lâi?.

          Jâ Trần Thị Minh, kăn pơkuâ hngêi trung râ má péa Đăk Jơ Ta, tơring ‘Mang Yang ăm ‘nâi, tơdroăng ki hok tro lo pơtê hriâm cho tơdroăng ôh tá tơniăn dêi hngêi trung. Mot tung rơnó pêi pêt kế tơmeăm, rêm hâi hngêi kố ai troh 30% hok tro lo pơtê hriâm vâ lăm a chiâk deăng kum dêi rơpo\ng hngêi. Tâng ai kong mêi kân apoăng rơnó mê hok tro pơtê hriâm troh a tơdế. Jâ Trần Thị Minh tối: Kơxo# hok tro ki lăm hriâm kơhnâ hlo gá iâ khât. Tuăn hiâm tơmiât dêi mơngế Bơhnéa, ki hdrối vâi athế mơnhông mơdêk ‘na cheăng kâ, mê ah vâi nếo rơkê ple\ng troh ăm kuăn ‘ne#ng lăm hriâm. Vâi xuân hlê ple\ng ‘na mâu tơdroăng ki kal ăm kuăn ‘ne#ng hriâm vâ ‘nâi chư. Laga, tơdroăng cheăng kâ dêi rơpo\ng hngêi vâi hlo tơpá khât, mê mâu nôu, pâ ki hên dêi mâu hok tro rơhêng vâ dêi kuăn veăng kum tung pêi chiâk pêi deăng rơtế [ă rơpo\ng hngêi, ai drêng ‘nâ xuân ăm mâu vâi muăn pơtê, malối cho tung rơnó ki vâ pêi pêt kế tơmeăm môi tiah dế nôkố.

          Tiô Khu ngăn ‘na hnê hriâm [ă hnê mơhno kong pơlê Gialai ăm ‘nâi, hơnăm hriâm kố lâp kong pơlê ai 1 rơpâu 837 ngế hok tro lo pơtê sap ing râ má 1 troh râ má 2. Kơxo# hok tro ki pơtê tiô rơnó vâ kum dêi rơpo\ng hlo hên tâ. Hdrối kố nah, kơvâ hnê hriâm [ă hnê mơhno hiăng tơku\m po rôh hôp tơpui tơno mâu troăng hơlâ ki vâ pơkâ tơleăng mâu tơdroăng kố [ă hiăng châ pơkâ mơ’no hên troăng hơlâ vâ ‘mâi rơnêu. Laga, ki hên mâu troăng hơlâ ki pơkâ mơ’no mê pơrá cho mâu troăng hơlâ ki hiăng ton, môi tiah kum phái, hmân ếo, hlá mơéa ăm hok tro, châ xúa hên hơnăm kố la ôh tá hlo hơ’lêh klâi ‘na tơdroăng ki mê. Pôa Hồ Văn Điệp, kăn pơkuâ [ơrô hnê hriâm [ă hnê mơhno tơring ‘Mang Yang, kong pơlê Gialai tối tiah kố, drêng lâi ối ai hên thôn, pơlê kơtiê mê tơdroăng ki hok tro lo pơtê hriâm xuân ối. Xua mê, vâ ‘mâi rơnêu ‘na tơdroăng kố, pák^ng ivá mơ-eăm dêi kơvâ ngăn ‘na hnê hriâm [ă hnê mơhno tung tơdroăng ki hơ’lêh nếo tơdroăng ki hnê hriâm ăm tơtro, hơniâp ro tâ [ă mâu hok tro hdroâng kuăn ngo, mê mâu tơdroăng pơkâ, tơdroăng ki to\ng kum mơnhông mơdêk cheăng kâ ăm kơpong hdroâng kuăn ngo ki xơpá dêi kong pơlê kal athế tối tơbleăng châ tơ-[rê, ai pơxúa: Á tơmiât tiah kố, ‘na ki ton xo\n, pơkâ thế râ kơpêng athế tơmâng ngăn, to\ng kum mơjiâng tơdroăng pơkâ mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla [ă mâu pơlê ki malối xơpá. Ki khât gá, tâng pin ôh tá pơkâ mơ’no tơdroăng cheăng kâ vâ mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối ki nhên ga kô tơdjâk kân khât troh tơdroăng ki hriâm tâp dêi mâu kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo.

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng