VOV4.Sêdang - Ô vâi krâ-nho\ng o [ă pú hmâ! {ă tơdroăng kơdôu mơ-eăm vâ mơnhông mơdêk cheăng kâ tung rơpo\ng hngêi, 2 hơnăm pơtối, K’Văn Viễn, ối a thôn 1, cheăm Đông Giang, tơring Hàn Thuận Bắc, kong pơlê Bình Thuận hiăng châ kơde#n kheăn ‘’Kuăn ơlê pêi chiâk deăng kâ rơkê’’ a râ tơring [ă 1 hơnăm a râ kong pơlê. Tơdroăng tơpui hâi kố, pó vâi krâ nho\ng o kô tơmâng ‘na hiâm mơno pro kro dêi ngoh Viễn.

  Rêh ối a tơnêi ki kro mơdro\ng ‘na khôi túa pâ nhoa#m tơnêi têa, la ối hên tơdroăng pá puât, ngoh K’Văn Viễn, ối a thôn 1, cheăm Đông Giang, tơring Hàm Thuận Bắc, kong pơlê Bình Thuận, đi đo tơmiât túa pêi tiah lâi ăm rơpo\ng tơná vâ pơlê, cheăm tơná rế hía rế kro mơdro\ng. Ai 4 ha tơnêi pêi chiâk pêi deăng K’Văn Viễn tăng troh mâu rơpo\ng ki pêi cheăng kâ chía niân vâ hriâm [ối tơdroăng ki rơkê ple\ng. {ă ngoh tơmiât hlo môi tơdroăng, rơhêng vâ mơdêk pêi lo liăn ngân, hơ’lêh tung túa rêh ối cheăng kâ rơpo\ng hngêi mê athế xúa khoa hok kih thua#t tung pêi chiâk pêi deăng, athế đi đo hơ’lêh mâu hdrê pêt ăm tơtro [ă tơnêi tíu [ă hyôh kong prâi a kong pơlê kố [ă pêi pro tiô tơdroăng ki rơhêng vâ dêi kơchô tê mơdró.

Hơnăm 2010 ngoh khên tơnôu mung 70 rơtuh liăn sap ing Hngêi rak liăn Pêi chiâk pêi deăng [ă Mơnhông mơdêk thôn pơlê tơring Hàm Thuận Bắc vâ hơ’lêh pêt 1 rơpâu xiâm loăng kơxu. Tơnêi ki u ối, ngoh pêt tơmó alâi, prá [ă rơngá 2 rơnó tung môi hơnăm. Kơnôm ing tơdroăng tơku\m ‘no ivá cheăng, kơxo# liăn [ă xúa kih thuât tung pêi chiâk pêi deăng châ tơ-[rê ăm rêm rơnó. Rêm hơnăm pêi lo liăn ing mâu hdrê pêt vâ chê 200 rơtuh liăn, ôh tá riên mâu kơxo# liăn ki rơpo\ng ngoh hiăng ‘no hrê roê kế tơmeăm phon rơvât ối châ liăn tơkâ  80 rơtuh. Ngoh K’Văn Viễn ăm ‘nâi: Pêi chiâk, rak ngăn alâi, prá, hmếo pơ rak ngăn gá tro mê pêi lo liăn xuân tơniăn ăm rơpo\ng hngêi. Hdrối kố nah, tơpá khât, mot to tung kong tê, nôkố tơdroăng rêh ối hiăng tơniăn. Pá k^ng alâi, prá ối pêt tơ’nôm loăng kơxu la nôkố tá hâi troh hơnăm ki vâ kúa xo chhá. Vâ chê 2 hơnăm nếo chiâng kúa xo chhá. Drêng mê ah tơdroăng rêh ối kô châ tơniăn tâ.

Kơnôm ing pêi lo liăn tơniăn mê tơdrăng rêh ối dêi rơpo\ng ngoh rế hía rế hơ’lêh. Ngoh ai liăn roê mâu rơxế ki va kơto lăm, tivi vâ ngăn, rơ’jiu vâ hmâng ăm rơpo\ng, kuăn ‘ne#ng dêi ngoh châ troh hngêi trung hriâm. Tối ‘na ivá mơ-eăm pro kro mơdro\ng dêi ngoh, pôa Nguyễn Như Diễn, kăn hnê ngăn Vi[an cheăm Đông Giang, tơring Hàm Thuận Bắc, kong pơlê Bình Thuận tối: K’Văn Viễn cho môi ngế rơtăm hiăng xo on veăng [ă hiăng ai 2 ngế kuăn. Châ troăng hơlâ to\ng kum ‘no liăn pêt loăng kơxu, pơtối mê nếo cho tơdroăng pơkâ 41 ‘na to\ng kum hdrê pêt, pơkeăng xôh kơdê oâ hdrong vâ mơnhông mơdêk pêt alâi, mê ah nếo hnối lăm hriâm ‘na khoa hok kih thuât mê rơpo\ng ngoh ‘nâi khât ki thuât rak ngăn tơmeăm khoăng, hdrê pêt. Mê pêi alâi rơnó ki lâi xuân châ hên. Tâng riên vâ châ 40 troh 50 tă tung môi ha. Ngoh Viễn châ sap 60 troh 65 tă tung môi ha. Pêi lo liăn hên tâ mâu rơpo\ng ki ê tung cheăm kố.

{ă ivá mơ-eăm mơnhông mơdêk cheăng kâ rơpo\ng hngêi, 2 hơnăm hlối ngoh châ inâi ‘’Kuăn pơlê pêi chiâk pêi deăng tê mơdró rơkê’’ a râ tơring [ă 1 hơnăm a râ kong pơlê. Pêi cheăng kâ chía tơniăn, ngoh tơmâng ngăn hên tâ troh kuăn pơlê ki ê, hnê tối tơdroăng rơkê ple\ng tung pêt tơmeăm [ă kih thua#t pêi chiâk pêi deăng ăm vâi krâ nho\ng o tung kơpong rơtế tơkâ hluâ xahpá mơ-eăm pro kro mơdro\ng. Rơtế [ă tơdroăng ki mơdêk rế tâk dêi kơpong tơnêi têa, ngoh K’Văn Viễn rơtế [ă mâu hdroâng kuăn kơpong kong ngo a tíu kố đi đo hâk ro ‘na tơnêi ‘’Nam Sơn môi tuăn khên tơnôu’’, rơtế [ă ‘’Khu Lê ai hiâm mơno [lêi chiâng’’, ‘’Tam Giác hâk tơngăm’’ ôh tá la lâi pơtê mơnhông mơdêk khôi túa pâ nhoa#m tơnêi têa, ‘no ivá tơ’noăng pro kro mơdro\ng ăm rơpo\ng hngêi, veăng kum pro kro mơdro\ng ăm pơlê cheăm bêng, tơnêi têa.

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng