Hơnăm 2016 Ko\ng ti pêi cheăng tiô rơnó, môi tung khu pêt kong Đăk Tô châ pơcháu pêt nếo 540 ha kong, [ă hlá mơ-éa pơkâ ai 43 rơtuh liăn môi ha xua khu pơkuâ ‘no liăn cheăng mâu tơdroăng tơkêa mơhá ăm tơdroăng rak ngăn ho\ng Khu râng liăn mơhá rak vế [ă pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê Kon Tum.

Tiô kăn pơkuâ Ko\ng ti tối, vâ pêt kong, [ă kong châ rak ngăn, xông dâi le\m môi tiah nôkố, sap ing apoăng, Ko\ng ti mơnhên tối, athế mơhnhôk kuăn pơlê rơtế veăng pêi pêt, rak ngăn. Kơnôm ing tơdroăng kơhnâ tối tơbleăng, hnê mơhnhôk, kuăn pơlê a mâu thôn, pơlê tíu ki ai [ăng tơnêi vâ pêt kong teăng ăm ki ê, môi tiah cheăm Ngọc Tụ dêi tơring Đak Tô; Đak Tờ Kan, Đak Rơ Ông, tơring Tu Mrong hiăng kơhnâ khât tung rah xo, rak ngăn pêt kong dêi Ko\ng ti.

Ôh ti xê to tiah mê, ối hlo tơdroăng pêt kong rế ai liăn pêi lo tơ’nôm rế ai pơxúa ăm ki ton xo\n, ôh ta iâ rơpo\ng hiăng chêh dêi inâi [ă Ko\ng ti pêt kong a mâu [ăng tơnêi ki hdrối nah cho tơnêi ki hdi xo vâ pêi chiâk deăng.

Ngoh A Nghinh, cheăm Đak Rơ Ông, tơring Đăk Tô tối tiah kố:

‘’Vâi krâ nho\ng o hlê ple\ng pêt kong cho pơxúa ăm dêi tơná. Ai rak ngăn kong ‘nôi, mê nếo hlo tơ-[rê ăm kuăn cháu tung xo ah hmôi. ‘Na ki châ pơxúa má môi, vâi krâ nho\ng o châ xo kơxo# liăn ki trâ văng [ă chiâ klôh. Má péa, châ xo liăn pêt kong. Tâng loăng hiăng kân Ko\ng ti pêt kong Đăk Tô pơcháu ăm vâi krâ nho\ng o rak ngăn, châ kâ liăn ki rak ngăn kong há’’.

Ki păng ‘nâng gá ăm hlo, tung 3 hơnăm hiăng luâ tơdroăng pêt loăng mơjiâng kong teăng ăm hdrê loăng ki ê dêi mâu tíu cheăng, môi tiah Ko\ng ti pêi cheăng tiô rơnó, môi tung khu pêt kong Đăk Tô, Kơdrum ilâng Tơnêi têa }ư\ Mang Mrai, Ko\ng ti pêi cheăng tiô rơnó, môi tung khu pêt kong Kon Rẫy [ă ki ê hía xuân trâm ôh tá iâ tơdroăng ki xơpá. Kong prâi ai drêng tô, drêng mêi, tíu ki pêt kong hơngế kơtăn ki kơpong kuăn pơlê rêh ối, tơnêi tơníu kong kế nhâ loăng.

Xua mê, tâi tâng mâu tơdroăng cheăng, môi tiah pơto chơ hdrê loăng pêt troh tíu ki tơku\m, mê nếo troh tíu ki pêt pơrá athế djiân [ă ivá mơngế. Vâ pêt kong tiô tơdroăng ki pơkâ rak tơniăn ăm mâu xiâm loăng châ rêh, mâu tíu cheăng hiăng athế rơtế ‘mâi mơnhông, tơkâ hên xơpá.

Pôa Lê Hữu Diễn, pơkuâ tíu pêt kong Đăk Ruồng, Ko\ng ti pêi cheăng tiô rơnó, môi tung khu pêt kong Kon Rẫy, ăm ‘nâi:

‘’Vâ pêi klêi tơdroăng pơkâ pêt kong châ pơcháu, á hiăng hbrâ tơnáu po troăng mot tíu ki vâ pêt. Má péa nếo, pêt kong ki hên cho [ă ko\ng, tâi tâng cho xúa ivá mơngế, ngin tơpui tơno [ă kăn pơkuâ tơring, cheăm, thôn, pơlê vâ tơku\m xo mâu ngế cheăng, kế kâ, ngin pơto chơ troh ‘măn tơku\m a mâu tíu ki pro hơkôp tung kong vâ ai tu\m kế kâ ăm mâu ngế cheăng’’.

Riân sap ing hơnăm 2014 troh nôkố, kong pơlê Kon Tum hiăng pêt châ vâ chê 1.500 ha kong teăng hdrê loăng ki ê, xua khu ‘no liăn mâu tơdroăng tơkêa ‘no mơhá liăn ho\ng Khu rak liăn ăm tơdroăng rak ngăn [ă pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê.

Rơtế [ă hên troăng hơlâ pơkâ pêi pro kơtăng vâ rak ngăn [ăng tơnêi ki pêt kong dế ai nôkố, tơdroăng ki mâu tíu cheăng dêi kong pơlê Kon Tum pơkâ pêt, rak ngăn hlo tơ-[rê khât [ăng tơnêi pêt kong teăng ăm hdrê loăng ki ê dế kum pro xâp rơngiâp ăm tơnêi ki ôh tá pêt klâi, tơnêi ngo l^ng [ă pro ăm kong chiâng ngiât le\m.

Khoa Điềm chêh

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng