VOV4.Sêdang - Ô vâi krâ-nho\ng o [ă pú hmâ! ‘Mâi hơ’lêh, xing xoăng tơnêi ki tơkoh [ă dêi pó vâ pêi pêt kế tơmeăm cho hnoăng cheăng ki kân dêi kơvâ ngăn ‘na chiâk deăng kong pơlê Quảng Trị tung mâu hơnăm hiăng huâ. Hên mâu [ăng klâng ki ku kuăn, ki hơngế ukố umê châ ‘mâi hơ’lêh xing xoăng ăm dêi pó tơnêi ki tơkoh mê vâ bro mâu [ăng klâng ki kân, chiâng ai tíu ki pêt mơjiâng tơmeăm tơniăn, pêi lo hên tơmeăm [ă hnối pơkâ troăng hơlâ cheăng kâ tiô túa nếo tung thôn pơlê a Quảng Trị. Ngế chêh hla tơbeăng cheăng tung Rơ’jíu Việt Nam ai chêh tối ‘na túa cheăng ki mê, pó vâi krâ-nho\ng o kô tơmâng Katarina Nga vâ pơchuât.

            Pôa Nguyễn Đình Tấn, ối a cheăm Triệu Đại, tơring Triệu Phong, kong pơlê Quảng Trị ăm ‘nâi, rơpo\ng pôa pêi lối 1 ha  klâng hdrối kố nah athế ai troh 16 tíu ukố, umê, ‘no hên hâi pêi cheăng [ă kơxo# liăn ‘no hrê tung pêi cheăng kâ. Hơnăm nah, khu tơru\m cheăng pêi pro troăng rơhlâ tơku\m hơ’lêh bro klâng chiâng môi tíu, tơku\m mâu klâng ki ku ku\n chiâng klâng ki kân, rơpo\ng pôa u ối dêi 3 ha tơku\m pro chiâng ối môi tíu achê dêi pó. Pôa Nguyễn Đình Tấn sôk ro tối, nốkố klâng tơku\m ối môi tíu, mê gá tơ’lêi hlâu tâ tung tơdroăng ki ‘no liăn cheăng, xúa kơmăi kơmok vâ pơchoh, mơdâ pêt [ă poê xo báu gá re#ng tâ tâng vâ pơchông [ă hdrối: Hdrối nah, rơpo\ng ngin ai 16 ha, ôh tá tơku\m dêi pó, tơprâ tơpru\ng ukố, umê tung tâi tâng 6 troh 7 kơpong dêi klâng, la nôkố bu ối 2 kơpong. Tiah mê, hnoăng cheăng ki tơku\m hơ’lêh klâng ối môi tíu gá tơ’lêi tâ tung pêi cheăng kâ, tơtro [ă kuăn pơlê ki pêi chiâk pêi deăng.

            Tơring Triệu Phong cho môi tung mâu tơring ai tơdroăng ki tơku\m hơ’lêh klâng re#ng má môi a kong pơlê Quảng Trị. Hên tíu, vâi krâ nho\ng o ki pêi chiâk pêi deăng mơhno\ng vâ xêh [ă tơdroăng ki xôi xeăng chiâ xo mâu kơxêng kiâ tâp lăm xo ‘mế a tíu ê, pơcháu tơnêi ăm khu tơru\m cheăng gu, pro tơbăng, tơku\m pro môi tíu, po troăng mot tung klâng, pro hno têa. Troh nốkố, lối 90% klâng dêi tơring hiăng pêi klêi tơdroăng ki tơku\m hơ’lêh klâng, pro chiâng klâng ki kân vâ xúa tơdroăng ki rơkê ple\ng dêi khoa hok, kih thua#t tung pêi chiâk pêi deăng. Pôa Phan Quang Giải, kăn pho\ hnê ngăn Vi[an tơring Gio Linh, kong pơlê Quảng Trị ăm ‘nâi, mê cho tơdroăng ki tơ’lêi hlâu vâ kong pơlê séa ngăn, vê hdró tơnêi klâng, môi tiah: troăng hno têa, troăng mot tung klâng, túa pơkâ kơpong ki pêi klâng tu\m túa mâu hdrê loăng pêt [ă hên tơdroăng ki ê tơtro ăm tơdroăng ki pêi chiâk klâng, kơd^ng ivá pêi cheăng, mơdêk pêi lo tơ’nôm liăn ngân tung môi tơnêi klâng: Tung la ngiâ ah, ngin kô tơku\m hnê mơhno, kô pêi klêi tâi tâng hnoăng cheăng ki tơku\m hơ’lêh klâng chiâng môi tíu, mâu tíu ki u ối hnối pêi klêi tơdroăng ki vê hdró, hbru ăm ph^u rak xúa tơnêi ăm vâi krâ nho\ng o ki pêi chiâk pêi deăng.

            Troh nốkố, 6 tơring, pơlê kong krâm [ă lối 30 rơpâu rơpo\ng kuăn pơlê tung kong pơlê Quảng Trị hiăng pêi pro klêi tơdroăng ki tơku\m bro klâng môi tíu, kơnôm mê kơdroh 70% kơxo# klâng tâng vâ pơchông [ă hdrối nah. Hên tơring hiăng tối tơbleăng tơdroăng ki tơku\m hơ’lêh klâng ối môi tíu rôh má 2, tơtro [ă tơdroăng pơkâ mâu kơpong ki pêi chiâk klâng hmâ pêi, kế tơmeăm, mơnhông mơdêk cheăng kâ tơnêi tíu, mơjiâng klâng kân ai tơdroăng ki cheăng kâ kân. Phá xêh rơnó xeăng têa hdrối kố nah, kong pơlê Quảng Trị ai 300 ha klâng báu châ tối tơbleăng mơdâ pêt tiô túa klâng kân rơdâ. Vâi krâ nho\ng o môi tuăn xúa rơtế môi hdrê pêt, mơdâ pêt rơtế môi hdroh [ă xúa rơtế tơdroăng pơkâ rak ngăn. Pôa Nguyễn Văn Bài, kăn pơkuâ ngăn ‘na pêi chiâk deăng [ă mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối thôn pơlê kong pơlê Quảng Trị ăm ‘nâi, pêi pro troh tơdroăng ki mơjiâng tơdroăng ki pêi chiâk klâng krá tơniăn: Hnoăng cheăng ki tơku\m klâng chiâng môi tíu, tơru\m tung pêi chiâk klâng [ă tung tơdroăng nôkố, hơ’lêh tung mâu khu [ă malối cho ‘no liăn cheăng mơjiâng pro troăng klông. Tâng vâ tối, kố cho môi tơdroăng pêi pro dêi kơvâ, hiăng mơdêk troăng rơhlâ pêi pro troh môi tơdroăng pêi chiâk pêi deăng krá tơniăn tâ, kơnía git tâ [ă tơdroăng rêh ối cheăng kâ ki rơkê ple\ng dêi vâi krâ nho\ng o rế hía rế châ mơdêk.

            To lâi hơnăm hdrối nah, tơpui troh túa pơkâ klâng kân rơdâ cho tơdroăng ki pá vâ pêi pro [ă kong pơlê kơtiê Quảng Trị. Nốkố, kơpong thôn pơlê dêi kong pơlê Quảng Trị hiăng hlo ai mâu klâng kân tơtro [ă kơpong ki hmâ pêi klâng chiâk kơnôm ing hnoăng cheăng ki tơku\m hơ’lêh klâng chiâng ối môi tíu. Tơdroăng ki châ tơ-[rê dêi tơku\m klâng chiâng ối môi tíu, mơjiâng klâng kân veăng kum hơ’lêh ngiâ méa thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo dêi kong pơlê Quảng Trị.

Katarina Nga tơplôu