VOV4.Sêdang - Tơring ‘Mang Yang, kong pơlê Gia Lai cho tơring kơtiê, ai 12 to cheăm, pơlê kân, tung mê, ai 4 to cheăm kơtiê xahpá, [ă lối 60% pơ’leăng mâ mơngế cho hdroâng kuăn ngo. Kơ’nâi 5 hơnăm pêi pro tiô tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa ‘na mơjiâng thôn pơlê rêh ối nếo tơring hiăng ‘no liăn mơjiâng pro ăm mâu cheăm kơtiê xahpá lối 486 rơtal liăn, tung mê, kơxo# liăn ‘no tơdrêng dêi tơdroăng mơjiâng thôn pơlê nếo lối 21 rơtal liăn, kuăn pơlê veăng tơlo lối 6 rơtal liăn. Tơdroăng ‘no liăn mơjiâng pro mê rơtế môi tuăn, pêi pro dêi kuăn pơlê hiăng hlo tơ-[rê a mâu cheăm, choâ ‘lâng hơ’lêh lâp tơring. {ai chêh ‘’ ’Mang Yang–rơtế ‘no ivá mơjiâng thôn pơlê rêh ối tiô troăng nếo’’ dêi Dơng, ngế cheăng a Rơ’jiu Việt Nam kơpong Tây Nguyên ai chêh tối.

Cheăm Đak Djăng cho cheăm ki xiâm ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo a tơring ‘Mang Yang. Sap ing môi to cheăm kơtiê, hngêi trăng, troăng klông tá hâi dâi le\m khât, troăng prôk lăm ối pá puât, klêi 5 hơnăm pêi pro tơdroăng thôn pơlê nếo, cheăm Đak Djăng hiăng chiâng môi to cheăm thôn pơlê nếo ki le#m krip, krúa le#m. 7 tung 9 to thôn pơlê hiăng châ mơnhên cho pơlê mơhno mơjiâng túa le#m tro, tơdroăng rêh ối, tuăn hiâm tơche\ng tơmiât, kế tơmeăm dêi kuăn pơlê rế hía rế châ mơdêk. Ki xiâm môi tiah pơlê Brêp, lối 60 rơpo\ng hdroâng kuăn ngo Bơhnéa tung pơlê hiăng ai hngêi ximong, kơmăi pơchoh klâng chiâk, rơxế tu tuh, rơxế hon đa, krâ kơtúa on [â eăng [ă hên kế tơmeăm ki ê [ă tâi tâng mâu rơpo\ng kuăn pơlê pơrá pêt kơphế, tiu, rơpo\ng ki pêt iâ má môi cho 5 sao, rơpo\ng ki pêt hên sap 2 troh 3 ha.

Mê a pơlê Đe Hrak, pơlê ki malối xahpá dêi cheăm kố xuân dế ối mơ-eăm khât. On tơhrik, troăng prôk, hngêi trung hriâm hiăng châ ‘no liăn mơjiâng pro le#m kân rơdâ, pro ăm kuăn pơlê thăm châ mơnhông mơdêk tung cheăng kâ, kơdroh tah hrâ mơnguâ xăm kơtiê xapá. Hlo thôn rế hía rế hơ’lêh, phâi tơtô, pôa Hon, krâ pơlê hiăng 80 hơnăm sôk ro tối: Pơlê ngin hdrối nah gá pá ó khât, nôkố hiăng chía tơtêk. On tơhrik [â-eăng hiăng ai, troăng prôk hiăng tôh [ă [ê-tông le#m há, cheăng kâ dêi kuăn pơlê rế hía rế châ tơ-[rê. Mâu rơpo\ng kơtiê đi đo châ tơnêi têa tơmâng ngăn, to\ng kum, xing xoăng ăm ro, to\ng kum ai phái kâ [ă hên kế tơmeăm ki ê. Pơlê Đe Hrak kố cho pơlê ki malối xơpá, hdrối nah bu cho pơlê kơtiê, ki kuăn, mê nôkố dế ối mơ-eăm vâ hluăn ing tơdroăng ki pá. Kuăn pơlê tung pơlê đi đo tơru\m, mơnê Đảng, Tơnêi têa hên khât hiăng kum ăm ngin.

Kuăn pơlê kơhnâ khât tung veăng mơjiâng thôn pơlê nếo

Mơnhên vâ mơnhông mơdêk re\ng [ă krá tơniăn ki hdrối tâ athế pêi klêi mâu hngêi trăng, troăng klông, tung 5 hơnăm hiăng hluâ, tơring ‘Mang Yang hiăng ‘no liăn hên khât [ă ai mâu túa pêi ki rơkê ple\ng tung mơjiâng hngêi trăng, troăng klông. {ă túa pơkâ ‘’Tơnêi têa [ă kuăn pơlê rơtế pêi’’, tơring hiăng pro ki nếo 62 km troăng prôk tung cheăm, 125 km troăng prôk tung thôn, vâ chê 7 km troăng prôk ke#n klâng chiâk. Pák^ng mê, ối ‘no liăn mơjiâng 8 toăng hngêi trung hriâm, 70 to lâm hriâm, 34 hngêi ki lăm mơdrah tơdjuôm, hngêi trăng, troăng klông hiăng châ ‘mâi rơnêu krá le#m.

A mâu pơlê Bông, pơlê Kon Brung, cheăm A Yun, pơlê Đak Trôk, cheăm Đak Jă, pơlê Groi, pơlê Chưp dêi cheăm Pơ Lang [ă hên pơlê ki ê, tơdroăng ki pro troăng [ă [ê tông tung thôn pơlê hiăng chiâng tơdroăng ki tơ’noăng kơhnâ khât tung lâp thôn, pơlê. Kuăn pơlê akố ko tah lối hr^ng xiâm loăng kơphế, tiu, pleăng lối rơpâu met karê tơnêi vâ po rơdâ troăng, mơjiâng pro hngêi mơhno mơjiâng túa le#m tro tơdjuôm. Kơnôm tiah mê, mâu troăng pro [ă [ê tông ki nếo mơjiâng rế hía rế hơ’lêh a mâu troăng tơnêi kơtâk a rơnó tô, kong mê trâp, hliâk a mâu thôn pơlê.

Ngiâ méa thôn pơlê hiăng hơ’lêh khât, troăng prôk hiăng rơdâ le#m, prôk lăm gá tơ’lêi hlâu tâ mê kuăn pơlê sôk ro khât. Pôa A Lin, 62 hơnăm ối a pơlê Kon Brung tối: Đảng, Tơnêi têa ai troăng hơlâ pêi pro tơtro tiô tuăn hiâm kuăn pơlê, vâi krâ nho\ng o sôk ro khât. Drêng mơjiâng thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo, Tơnêi têa to\ng kum ăm ximong, prêi, gât, vâi krâ nho\ng o kum ‘no ivá pêi cheăng. Ai troăng [ê tông krúa le#m môi tiah kố kuăn pơlê sôk ro, mơnê Đảng, mơnê Tơnêi têa.

Pôa Ưn, kuăn pơlê ối a pơlê Bông, pơlê ki ai 15 rơpo\ng kuăn pơlê pleăng tơnêi pro troăng, rơtế tơdjuôm ivá mơjiâng thôn pơlê nếo tối: Troăng [ê tong krúa le#m cho tơdroăng ki tơmiât, pói vâ dêi vâi krâ nho\ng o ngin. Mê drêng Tơnêi têa mơhnhôk mơjiâng pro troăng vâi krâ nho\ng o veăng kơhnâ khât. Tâi tâng rêm ngế kuăn pơlê rơtế veăng kum hâi pêi cheăng [ă hbrâ tơnáu ko tah dêi mâu hdrê loăng pêt vâ xo tơnêi pro troăng [ê tong.

Pêi pro tiô tơdroăng pơkâ to\ng kum cheăng kâ, mơdêk pêi lo liăn ăm kuăn pơlê hneăng hơnăm 2011-2015, tơring ‘Mang Yang hiăng po 78 lâm sơ câp hnê cheăng pêi, to\ng kum lối chât ta#n hdrê báu, alâi, phon, lối hr^ng rơpâu hdrê kơphế, loăng ‘mố, tiu, hbru 172 to ro kơdrâi ăm mâu rơpo\ng kơtiê [ă hên kế tơmeăm ki ê, tơdrêng amê hnối mơjiâng lối hr^ng túa pơkâ ki păn, cheăng kâ tiô troăng mơjiâng pro kế tơmeăm.

Troăng [ê tong ki nếo mơjiâng a tơnêi ki vâi krâ-nho\ng o pleăng a pơlê Đe Hrak

Tơdroăng ‘no liăn cheăng sap ing tơdroăng kố hiăng mơdêk túa cheăng kâ rêh ối a tơring, cheăm kố. Tung 5 hơnăm hiăng hluâ, rêm hơnăm tơdroăng cheăng kâ dêi tơring châ lối 18%, pêi lo liăn rêm ngế a hơnăm 2014 lối 19 rơtuh liăn môi ngế tung môi hơnăm, tâk 2,37 hdroh tâng vâ pơchông [ă hơnăm 2010, kơxo# rơpo\ng kơtiê ối 15%.

Pôa Phạm Ngọc Cơ, kăn pơkuâ Khu hnê mơhno tơdroăng mơjiâng pơkâ dêi tơnêi têa ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo, kăn pơkuâ Khu ngăn ‘na pêi chiâk pêi deăng [ă mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối thôn pơlê tơring ‘Mang Yang, kong pơlê Gia Lai tối rơdêi:Tâng vâ pơchông [ă apoăng hơnăm 2011 mê tơring ‘Mang Yang tá hâi ai cheăm ki lâi châ pêi klêi híu môi tơdroăng pơkâ ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo. Laga, troh nôkố hiăng ai cheăm pêi klêi 13 tơdroăng pơkâ, cheăm ki iâ hlái cho 5 tơdroăng pơkâ. Tiah mê, rêm hơnăm [ă mâu cheăm ki xơpá hiăng mơ-eăm pêi klêi mâu tơdroăng pơkâ, mâu cheăm ki ê châ sap ing 2 troh 3 tơdroăng pơkâ.

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng