VOV4.Sêdang - 5 hơnăm achê pơla kố, tâng vâ riân ngăn rêm hơnăm kong pơlê Kon Tum châ xo dâng 150 rơtal liăn cho liăn ki rak vế ngăn kong, ki hên cho ing mâu hngêi kơmăi on tơhrik ki mơjiâng tung kong pơlê kố. Kơnôm ing Kơxo# liăn rak ngăn [ă pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê, kơxo# liăn ki kố hiăng ăm 20 khu kăn pơkuâ ngăn kong mung, mê cho mâu Kong ti, Khu pơkuâ Ngăn kong rak kơnho\ng têa; kong xúa loăng mơjiâng tơmeăm; 75 Vi [an hnê ngăn cheăm, pơlê kân [ă hnối pơcháu ăm mâu Khu rak ngăn loăng pơlái-kế kong mơhá lối 3 rơpâu 600 rơpo\ng [ă 22 pơlê ki veăng pơkuâ ngăn, rak vế kong. Ki ai tơdjâk pro pơxúa, ki hlo nhên má môi ing troăng hơlâ ‘no liăn tung rak vế, pêt mơjiâng kong mê hiăng châ mơjiâng, ai tíu, tơmeăm cheăng krá tơniăn, kuăn pơlê, mâu pơlê cheăm, khu pơkuâ cheăng tơnêi têa châ xo kơxo# liăn ing mê tơniăn vâ rak vế ngăn kong [ă pêt mơjiâng kong. Ngế chêh hlá tơbeăng ‘na tơdroăng kong kô ai chêh mơnhên ‘na tơdroăng mê.

          Cho tíu ki xiâm ‘na tơdroăng ki ko kếo loăng ôh tá tro luât, klêi kơ’nâi 3 rơpâu 200 ha kong ki chiâng xêh a cheăm Đak Tờ Kan, tơring Tu Mrông, kong pơlê Kontum châ pơcháu ăm 5 pơlê hdroâng kuăn ngo Rơteăng rak ngăn, mâu roh pro xôi luât rak kong dế kố hiăng hlo kơdroh hên. A pơlê Đak Prong, vâ rak ngăn 700 ha kong ki châ pơcháu, 110 rơpo\ng kuăn pơlê mơjiâng 5 tôh rak ngăn, hmâ lăm pơtrui ngăn, tơku\m lăm ngăn mơdât a mâu drô troăng xiâm ki djâ mot tung kong. Ngoh A Tuấn, môi ngế kuăn pơlê ăm ‘nâi: Tơrêm rơpo\ng hmâ lăm séa ngăn a mâu kơpong ki châ pơcháu ăm rak ngăn, pêi dêi hnoăng cheăng. Cheăm xuân tối tơbleăng tơru\m [ă khu rak ngăn loăng pơlái kế kong dêi tơring tí tăng rup a mâu kơpong ki rak ngăn. Tơná á xuân séa ngăn tơniăn khât ôh tá chiâng ko kếo loăng lơ lăm prôk ko kếo loăng hmâng lơ vâ. Ngăn tơdjuâm tíu ki châ pơcháu ăm rak ngăn kong xuân hlo tơniăn le\m.

            Tơdroăng ăm kâ liăn ‘na rak ngăn kong kế, tơnêi tíu xuân kum kong pơlê Kontum mơdêk re#ng tơdroăng ki pơcháu tơnêi, pơcháu kong. Troh nôkố, lối 600 rơpâu ha kong rơtế [ă tơnêi ki pêt kong dêi kong pơlê hiăng ai ngế ki pơkuâ ngăn. Ki ê, [ăng tơnêi ki ăm rak ngăn hiăng tâk lối 360 rơpâu ha dâng 60% tung [ăng tơnêi kong tung lâp kong pơlê. Riân troh tâi hơnăm 2015 [ăng tơnêi kong ki châ pơcháu ăm lối 3 rơpâu 600 rơpo\ng kuăn pơlê [ă 22 pơlê pơla ki pơkuâ ngăn [ă lối 45 rơpâu 200 ha. {ă mâu rơpo\ng ki phá xêh pêi lo liăn sap ing kơxo# liăn ki ăm kâ châ dâng 18 rơtuh liăn. Kơnôm ing mê, châ hơ’lêh tơdroăng rêh ối sap ing kong ki pơkuâ ngăn kố, kuăn pơlê kơhnâ khât rak ngăn kong. Pôa A Cường, ối a pơlê Đak Vớt, cheăm Hmoong, tơring Sa Thầy tối ăm ‘nâi: Vâi krâ nho\ng o hiăng môi tuăn mơjiâng tôh rak ngăn [ă pơcháu tơ’nôm ăm mâu rơpo\ng ki ê nếo vâ rơtế veăng rak ngăn. Vâ vâi krâ nho\ng o nôkố ai túa pơkâ vâ mơnhên, tơleăng, pơxâu phâk mâu rôh ki pro xôi ‘na ko kếo loăng sap ing a go dêi thôn pơlê rak ngăn.

            Sap ing ăm kâ kơxo# liăn rak ngăn, pêt mơjiâng kong, tơnêi tíu dế kum mâu khu ki rak ngăn kong a Kontum, malối cho Ko\ng ti pêt kong dêi tơnêi têa kum pro kơdroh iâ tơdroăng xơpá ‘na kơxo# liăn vâ rak ngăn [ă pêt kong. Tiô mâu Ko\ng ti pêt kong a kong pơlê kố tối, drêng tá hâi ai troăng hơ’lâ ăm kâ liăn ‘na rak ngăn kong, liăn ngân ‘no rêm hơnăm ăm khu mơdró kâ ki pêi ‘na hnoăng cheăng rak ngăn kong bu ai 15 rơpâu liăn môi ha. Nôkố, kơxo# liăn ki kố ai lối 200 rơpâu liăn, ai kơpong ki ‘nâ châ lối 300 rơpâu liăn. Châ to\ng kum ing kơxo# liăn lối 3 rơtal rêm hơnăm sap ing kơxo# liăn ki ăm mâu ngế ki rak ngăn châ kâ, pôa Đào Xuân Thủy, kăn pơkuâ Kong ilâng }ư\ Mang Mrai tối ăm ‘nâi: Tíu cheăng ngin cho tâi tâng kơxo# liăn ki ăm kâ rêm hơnăm xua gá iâ khât tung tơdroăng cheăng ki rak ngăn kong. Liăn ki ăm kâ ‘na hnoăng cheăng rak ngăn kong pro ăm tíu cheăng ngin ki hbrâ vâ pêi tung tơdroăng ki tối tơbleăng ăm tơdroăng ki rak ngăn kong, malối cho hnoăng cheăng ki lăm pơtrui, séa ngăn. Tơdjâk hnoăng cheăng má môi, ngin mơnhên tối hnoăng cheăng rak ngăn kong, ngin pơcháu ăm mâu rơpo\ng tung cheăm veăng rak ngăn. Mê cho tơdroăng ki pêi lo liăn ôh tá iâ [ă mâu rơpo\ng tung cheăm ki kơtiê xơpá.

            Tơdroăng ki kuăn pơlê, pơlê pơla, mâu khu tơru\m Tơnêi têa a Kontum châ kâ liăn sap ing tơdroăng ki ăm kâ liăn ‘na hnoăng cheăng ki rak ngăn [ă pêt kong. Ki nhên gá, a hơnăm 2011 lâp kong pơlê ai 528 roh ko ‘nhê kong ôh tá tro luât, troh hơnăm 2015 hiăng kơdroh ối 33 roh. {ăng tơnêi kong ki tro ko ‘nhiê sap ing lối 84 ha chu ối 9 ha. Mâu rôh ki ko ‘nhiê kong ôh tá tro luât sap ing 153 roh chu ối 46 roh. {ăng tơnêi kong ki tro on chếo tung rơnó mơdrăng kơdroh lối 300 ha chu ối 34 ha. Kố cho tơdroăng ki kơhnâ rơkê, cho tíu cheăng ki krá tơniăn vâ kong pơlê Kontum pêi pro châ tơ-[rê tung ‘mâi mơnhông [ă pêt kong krá tơniăn ton.

Katarina Nga tơplôu, Gương pơchuât