“Hâi leh Túa lĕm tro xua Hơniâp lĕm”: Vêh mơhno tơdroăng khên tơnôu dêi pơlê kong xiâm
Thứ năm, 06:00, 10/10/2024 Tơplôu: Katarina Nga/VOV Tơplôu: Katarina Nga/VOV
VOV4.Xơ Đăng - Tơbâ 70 hơnăm Hâi châ tơleăng lĕm Pơlê kong xiâm lơ (10/10/1954 -10/10/2024) ƀă 25 hơnăm Hà Nội châ UNESCO diâp inâi “Pơlê kong kân xua hơniâp lĕm” lơ (16/7/1999 -16/7/2024), Vi ƀan pơlê kong kân Hà Nội tơkŭm po tơdroăng “Hâi mơhno túa lĕm tro xua hơniâp lĕm’’ a kơpong Long Hoàn Kiếm - pơtih túa lĕm tro ton nah dêi pơlê kong xiâm. Tơdroăng mê cho rôh pơ-eăng tơdroăng ki lĕm ton nah dêi Hà Nội, hlối tơbleăng um méa Pơlê kong xiâm vâ hơniâp lĕm troh tâi tâng kuăn pơlê ƀă vâi pú tung lâp plâi tơnêi.

“Hâi Túa lĕm tro xua Hơniâp lĕm” châ klâ pro pái tơdroăng ki xiâm, tung mêcho: Peăng má I – Ki ton nah Hà Nội, Peăng má II – Cho tơdroăng dêi kế tơmeăm kơnía, Peăng má III – Hà Nội: Pơlê kong kân xua hơniâp lĕm, pơlê kong kân rơkê. Cho tíu xiâm dêi tơdroăng ki kal châ tơkŭm po châ mơjiâng pro krâu a kơpong Long Hoàn Kiếm, xúa nâl tơpui dêi mâu kế tơmeăm khoăng tâ tá vâ vêh mơhno mâu tơdroăng ton nah, tíu ki vâi ô eăng tro ƀă Pơlê kong xiâm môi tiah Cửa Ô Hà Nội, Cổng Đoan Môn (Hoàng Thành Thăng Long), Cầu Long Biên, ƀă trăng hlá cơ Hà Nội.

Ing mê, tơdroăng kố ối pro ai môi tơdroăng túa lĕm tro ton nah ki lĕm tơviah, gum kuăn pơlê ƀă tơmối vêh rêh ƀă mâu rôh ki khên tơnôu dêi Hà Nội tung plâ ki ton 70 hơnăm ing Hâi Tơleăng lĕm Pơlê kong xiâm. Tơpui a rôh po tơdroăng, pôa Trần Sỹ Thanh, Kăn hnê ngăn Vi ƀan pơlê kong kân Hà Nội ăm ‘nâi:

“Tơdroăng kố vêh mơhno mâu tơdroăng ki hdró tung tơdroăng  ton nah dêi pơlê kong xiâm ing mâu hneăng, tơbleăng mơđah tơbleăng mâu kế tơmeăm túa lĕm tro, kế tơmeăm ôh tá chiâng hía ƀă mâu pơlê pêi cheăng ki xiâm a pơlê kong xiâm. Malối cho mâu rôh ki vêh mơhno rôh ki tơplâ ó ôh tá kâi piu dêi pơlê kong xiâm ƀă tơnêi têa hâi lơ 10 khế 10 hơnăm 1954. Drêng khu lêng lăm troh pơkuâ ngăn pơlê kong xiâm tung tơnêi têa eăng bâ to hlá cơ ƀă tơdroăng ki hâk phiu ƀlêi trâng, mơgêi 9 hơnăm Rôh tơplâ rơ-iêo ‘nâi ai rơpâu khu ngế ki ki hlâ rong ƀă hiâm mơno khên tơnôu ôh tá hía dêi kuăn pơlê pin. Pakĭng mê, hâi mơdĭng túa lĕm tro xua hơniâp lĕm ối cho rôh vâ pin ô eăng túa lĕm tro xua hơniâp lĕm dêi Pơlê kong xiâm Hà Nội tíu tĭng ôh tá hía, tíu ki ối krêa tơdroăng hâk tơngăm Thăng Long, mơhúa dêi têa kroăng, ngo ngối tíu ki tơdjêp ƀă tơdjâk bâ eăng tuăn mơno Việt Nam, tơdjâk tơdroăng ki lĕm tro ƀă ki lĕm dêi kuăn mơngế”.

Lối 8.000 ngế, tung mê ai 5.000 ngế kuăn pơlê ƀă teăng mâ mâu khu lêng kring vế ing mâu pơlê krâm, tơring, pơlê kong krâm veăng tung mâu rôh mơđah tơbleăng prôk pơtăng a troăng, mơđah khôi túa lĕm tro tŭm mâu tơdroăng ngê̆ thuât chal krâ, tung mê ai tá mâu tơdroăng kơnía túa lĕm tro ki châ UNESCO ƀă tơnêi têa mơnhên, rơtế ƀă mâu khôi túa ki lĕm dêi chal nah dêi Pơlê kong xiâm.

Môi tung mâu tơdroăng ki kal dêi tơdroăng cho rôh mơđah hơniâp ro ‘na um khu lêng lăm troh Hà Nội a hâi lơ 10/10/1954, drêng khu lêng Việt Nam pơkuâ ngăn Pơlê kong xiâm, hdró tơdroăng ki mơgêi pro têk khu xâ. Rôh ki hâk tơngăm kố châ vêh mơhno ƀă mâu rôh ki mơđah tơbleăng tâ tá ki kân, ƀă tơdroăng ki veăng ai mâ dêi vâ chê 1.000 ngế lêng rơtế ƀă 200 ngế ngê̆ sih, diễn viên kơhnhon xuăng, pro ăm kuăn pơlê ki châ ngăn chiâng ƀriê tung hiâm mơno. Jâ Đinh Hồ Pha, ối tung khu mâu khu bêng ki veăng ai mâ tung hâi po mơdĭng kố tối:

“Ôh tá chiâng tối, gá ƀriê khât tung hiâm mơno, môi tiah pin dế rêh tung hơnăm 1954 ƀă á dế tâng vâ têk dêi kŏng koh mâu lêng mot tơleăng lĕm pơlê kong xiâm. Tơdroăng kố gá hâk tơngăm, vêh mơhno tâi tâng mâu tơdroăng ing hâi nah, ing rôh ki mâu Pôa Hồ mơ’no rơkong krếo thế tâi tâng tơnêi têa veăng tơplâ hơnăm 1946, vêh mơhno mâu rôh ki kuăn pơlê pin tơtrâ xâ pơhlăng a pơlê kong xiâm môi tiah lâi, vêh mơhno rôh mâu kuân đoân ki apoăng lăm mot tơleăng lĕm pơlê kong xiâm, kuăn pơlê hâk phiu môi tiah lâi ƀă hlá cơ reăng eăng lĕm lâp tơnêi tíu”.

Ki rơhêng vâ tối, mâu túa ngê̆ thuât môi tiah ca trù, kơhnhon xuăng rô̆i tung têa, hơdruê xẩm, mâu tơdroăng ki kơnía loi tĭng môi tiah tĭng xối pleăng Tản Viên Sơn Thánh, Hai Bà Trưng, Thánh Giống, mê nếo peăng ki tơbleăng tối túa lĕm tro kế kâ tơmeăm ƀă tơmeăm pơlê pêi cheăng khôi hmâ dêi Pơlê kong xiâm môi tiah pơlê meăm tơnêi hneăn Bát Tràng, pơlê luă Vạn Phúc, thêu Quất Động, tĕn kơƀăng tăng ƀă kơlá Phú Vinh xuân châ mơđah tơbleăng a rôh po tơdroăng kố, pro ăm tơmối châ ngăn hơniâp ro ‘na mâu tơdroăng ki kơnía túa lĕm tro khôi hmâ ki rêh đi đo dêi Pơlê kong xiâm Hà Nội. Nguyễn Ngân, Thạch Thất, Hà Nội ăm ‘nâi:

“Á hâk tơngăm ƀă ro khât drêng châ veăng ai mâ tung môi rôh po tơdroăng kân môi tiah kố. Á tơbleăng tối ‘na pơlê cheăng khôi hmâ pơlê xiâm Thạch Thất cho ai chế khăng Đại Đồng ƀă chế lam”.

O Ngô Trang Linh, Đại học Giao thông vận tải tối ăm ‘nâi: 

“Á tâ hơniâp ro khât drêng ai mâu tơdroăng ki po mơđah vêh mơhno mâu tơdroăng ton nah tung rôh tơplâ, kô gum ăm mâu rơxông hơnăm ối nếo, mâu vâi o hok tro châ ngăn châ hlo mâu tơdroăng ki ton nah tiô túa ki hmâ achê tâ. Peăng tơdroăng ki prôk pơtăng a troăng, tâi tâng mâu tơdroăng ki kơnía xuân môi tiah mâu pơlê cheăng chal krâ dêi Hà Nội pơrá châ mơ’no ăm hlo, hơniâp lĕm. Á hlo Hà Nội ai hên tơmeăm ki kơnía, pơlê cheăng chal krâ châ rak vế sap ing ton nah troh nôkố”.

Ing tơdroăng ki tơkŭm po kố, Hà Nội ôh ti xê tối rơdêi tíu ối dêi pơlê kong kân ton nah, túa lĕm tro mê ối cho tíu xiâm ôm hyô, cheăng kâ, kal kí ki kal dêi lâp tơnêi têa. Tơdroăng ki tơkŭm po “Hâi mơdĭng Túa lĕm tro xua Hơniâp lĕm” xuân cho môi tơdroăng tung tơdroăng cheăng la ngiâ mơjiâng pro mâu kế tơmeăm ƀă kơmăi kơmok túa lĕm tro tro ƀă mâu tơdroăng tơbâ Hâi tơleăng lĕm Pơlê kong xiâm rêm hơnăm, veăng gum mơnhông ôm hyô túa lĕm tro ƀă mơnhông cheăng kâ krá tơniăn ăm Pơlê kong xiâm.

 

Tơplôu: Katarina Nga/VOV

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC