
Hyôh kong prâi hngíu, la tơdroăng ki ro, hơniâp dế hlo hên hĭn a mâu pơlê cheăm a tíu ki a’ngêi Tả Lèng, tơring Tam Đường, kong pơlê Lai Châu. Sap ing kơxo má hâi ki pơxiâm po mơdĭng Gầu tào, mâu rơtăm, mâu vâi droh sâp ếo pơtâk chal krâ rơ-eăng lĕm, ngăn dêi rơpó ƀă mâ ngăn ki hâk mơnâ, rơkong tó lĕm, hlối tâ idrâp khiê̆n, túa kơhnhon xuăng dêi khôi chal krâ.
Ngoh Giàng Làng Páo, ngế ki ối a pơlê Pho Lao Cải, cheăm Tả Lèng ăm ‘nâi, mơdĭng Gầu tào pơxiâm ai ing túa ki rơkâu xối dêi pâ pôa nah ‘măn chôu. Kố cho rôh vâ vâi krâ nhŏng o mơngế Mông mơhno hiâm mơno pâ nhuô̆m ‘nâi mơnê plêng tơnêi, rơkâu pâ xeăng ngo, xeăng tơnêi gum ăm vâi krâ nhŏng o tung pơlê. Ing mê gum ăm vâi krâ nhŏng o môi hơnăm nếo ivá mo sêi, rêm ngế châ tơniăn ro, kế tơmeăm pêt lo lĕm, xông kân ai plâi kơtóu hên, alâi báu pêng hnôu, í peâp, ai chiâng kuăn hên.
“Á veăng tung rôh po mơdĭng Gầu tào kố hlo ƀă ƀriê tung mơno khât. Kố cho mơdĭng khôi hmâ dêi hdroâng Mông, châ pơtó sap ing ton nah troh nôkố mê ôh tá chiâng lôi. Ngin mơnê tơdroăng tŏng gum dêi Đảng ƀă Tơnêi têa tơkŭm po ăm vâi krâ nhŏng o, tơná á phiu ro khât. Cho ngế veăng tung rôh po mơdĭng hên hơnăm, mê á ‘nâi ki lâi mê á xuân hnê tối tâi ăm mâu kuăn ‘nĕng vâ rak vế đi đo ăm rơxông kơ’nâi”.

Hơnăm ki lâi xuân tiah mê, rêm rôh po mơdĭng Gầu Tào a cheăm Tả Lèng gá tơ’mot hên tơmối tung kong pơlê ƀă ing kong pơlê ki ê lăm troh ngăn. Châ hlo mâu túa lĕm tro ki lĕm tro chal krâ dêi hdroâng kuăn ngo Mông akố, mâu tơmối pơrá hlo hâk vâ khât. Nâ Bùi Thị Tình, tơmối lo ing pơlê kong xiâm Hà Nội tối:
“Troh a rôh po mơdĭng kố á ro khât, hlo hên khôi túa lĕm tro hdroâng kuăn dêi mâu kuăn pơlê Mông akố. Vâi krâ nhŏng o veăng tung mâu rôh tơ’noăng, xah ro hâk vâ khât”.
Cheăm Tả Lèng, tơring Tam Đường, kong pơlê Lai Châu cho tíu ki rêh ối dêi hdroâng kuăn ngo Mông. Mơdĭng Gầu Tào hơngui apoăng hơnăm cho tíu ki rak vế túa lĕm tro chal krâ tơdroăng loi, xuân môi tiah hiâm mơno tơrŭm dêi kuăn pơlê ing mâu tơdroăng, klêi kơ’nâi môi hơnăm pêi cheăng tơƀrêi. Mơdĭng Gầu Tào xuân cho rôh ki vâ rêm ngế kuăn tung mâu pơlê cheăm hơngế, achê lăm pêi cheăng, nôkố ai rôh vêh tơkŭm ƀă rơpŏng hngêi, nhŏng o, vêh ƀă pơlê cheăm, xah hêi ro hbrâ vâ mot tung môi hơnăm nếo, tơngah môi rơnó pêi cheăng kâ, pêt tơmeăm khoăng châ ƀlêi chiâng. Pôa Hảng A Lử, Phŏ Kăn hnê ngăn Vi ƀan cheăm Tà Lẻng, tơring Tam Đường tối:
“Mơdĭng Gầu tào kố gá djâ vế tơdroăng ki ro, tơdroăng ki hơniâp, khôp pâ ăm kuăn pơlê rêm hơnăm ai ivá mo sêi rơpŏng hngêi hơniâp ro. Mâu xeăng tŏng gum ăm vâi krâ nhŏng o pêi châ xo báu, phái, păn mơnăn mơnoâ í peâp chiâng. Mâu xeăng kô gum ăm kuăn mơngế ai ivá mo tâ, rơpŏng hơniâp tâ, ôh tá ai tơdroăng ki châi tamo”.

Tâng mơngế Mông a Tả Lèng ai mơdĭng khôi hmâ Gầu Tào mê mơngế Thái a cheăm Bản Bo, tơring Tam Đường vâi ai mơdĭng krê xêh cho Xòe chiêng. Rơnó po mơdĭng apoăng hơnăm đi đo tơ’mot lối rơpâu ngế kuăn pơlê ƀă tơmối veăng ai mâ. Akố tơmối kô châ ngăn ‘na mâu tơdroăng ki rơkâu xối apoăng hơnăm dêi mơngế Thái a têa plông; châ veăng tung mâu kơhnhon xuăng xòe ki hơniâp ro rơtế ƀă kuăn pơlê a pơlê kố, xuân môi tiah châ ngăn ki lĕm dêi pơlê dêi mơngế Thái ƀă mâu hngêi trá chal krâ. Ngoh Nguyễn Văn Trọng, tơmối lo ing Hải Phòng tối:
“Kố cho rôh má 3 á châ veăng ai mâ a rôh po mơdĭng Xòe chiêng apoăng hơnăm nếo. Á hlo mơdĭng Xòe chiêng kố vâi krâ nhŏng o veăng ai mâ kơdrâm. Vâi krâ troh akố ki xiâm cho vâ rơkâu pâ môi hơnăm nếo kong mê tro tôu ‘ló ƀă á troh akố xuân vâ rơkâu pâ châ ƀlêi chiâng mâu tơdroăng tung tơdroăng cheăng rêh ối rêm hâi”.
Troh a rôh po mơdĭng, tơmối kô châ veăng tung tơdroăng xòe ƀă châ hlo nhên tâ tơrŭm, mâu túa lĕm tro krê dêi hdroâng kuăn ngo Thái. Mơdĭng kố châ tơkŭm po hên hơnăm kố ƀă cho tơdroăng ki vâ mơhno ăm tơrŭm dêi khu kăn pơkuâ, kuăn pơlê tung pêi pro pơhlêh Pơkâ ‘na rak vế túa lĕm tro, tro ƀă mơnhông ôm hyô a kong pơlê. Pôa Nguyễn Sỹ Tiện, Kăn Phŏ hnê ngăn Vi ƀan cheăm Bản Bo, tơring Tam Đường ăm ‘nâi:
“Mơdĭng Xòe chiêng ai xiâm rêi sap ing ton nah dêi hdroâng kuăn ngo Thái, gá châ mơjiâng tung pơla rêh ối ƀă cheăng kâ dêi vâi krâ nhŏng o kuăn pơlê. Ƀă ki xiâm dêi mơdĭng xòe cho mơhno hiâm mơno tơrŭm, rơtế ƀă dêi rơpó tơkâ luâ mâu xơpá, pơloăng ƀă rơtế dêi rơpó châ pơxúa tơdroăng ro tung rêh ối, tung mâu hâi ro, hâi mơdĭng, hâi Têt ƀă mâu rôh ki ê tung hơnăm”.

Tung tơdroăng ki hơniâp ro mê dêi rơnó Hơngui, kuăn pơlê Lai Châu rơtế ƀă dêi rơpó tơkŭm po mâu rôh mơdĭng ô eăng ki kơnía ‘na túa lĕm tro chal krâ. Mơdĭng rơnó Hơngui cho rôh vâ rêm hdroâng kuăn ngo mơni kô mơđah tơbleăng ‘na túa lĕm tro tiô túa ki tơviah khât, sap ing khôi túa tơlá, kế kâ troh mâu tơdroăng xah chal krâ. Tơmối troh a Lai Châu a rôh po mơdĭng kố kô châ veăng hơniâp ro tung mâu tơdroăng túa lĕm tro krê dêi mâu hdroâng kuăn ngo môi tiah: kơhnhon xuăng loăng kep, hơdruê then, hlŭm khiê̆n lơ veăng tung mâu tơdroăng xah chal krâ nah môi tiah trut loăng, hrot kơxái, pĕng mơnĕng.
Pôa Trần Quang Kháng, phŏ kăn ngăn Túa lĕm tro, tơ’noăng ivá ƀă Ôm hyô Lai Châu ăm ‘nâi, mơdĭng Hơngui a Lai Châu ôh ti xê to tơdroăng túa lĕm tro mê ối cho rôh vâ tơmối châ veăng tung tơdroăng hơniâp ro nếo dêi môi rơnó Hơngui ai hên tơdroăng púi tơngah. Troh a Lai Châu tơmối ôh ti xê châ hlo, châ ngăn mâu tơdroăng ki kơnía ‘na túa lĕm tro mê ối châ veăng tung tơrŭm pơla tơnêi, pơla kuăn mơngế ƀă hiâm mơno tơrŭm dêi muâ kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo.
“Klêi kơ’nâi Têt Lo hơnăm nếo kố a kong pơlê Lai Châu kô po hên mâu rôh mơdĭng, ƀă túa pơkâ tơkŭm po sap ing râ kong pơlê troh râ cheăm. Kố cho tơdroăng vâ rak vế, mơnhông mâu tơdroăng kơnía ‘na khôi túa lĕm tro lĕm dêi mâu hdroâng kuăn ngo a kong pơlê. Pakĭng ki xiâm vâ pêi pro châ tơdroăng púi vâ ‘na túa lĕm tro hiâm mơno dêi kuăn pơlê, kố cho xuân cho mâu tơdroăng ki châ po pơxiâm ăm môi hơnăm mơhnhôk tơdroăng pro ôm hyô, vâ tơ’mot tơmối ôm hyô troh a Lai Châu tung hơnăm 2025”.
Mơdĭng Hơngui a Lai Châu ôh ti xê to rôh vâ kuăn pơlê tơdah Têt mê ối cho môi rôh vâ tăng ‘nâi túa lĕm tro ai hên mơngiơk, tơdjêp kuăn mơngế ƀă kong kế. Rêm tơdroăng mơdĭng cho môi tơdroăng mơhno ăm tơdroăng ki ai hên tung khôi hmâ dêi mâu hdroâng kuăn ngo, pro pơxúa ăm tơmối châ ngăn mâu tơdroăng ki ôh tá kâi piu. Ƀă ki lĕm tơviah ƀă tơdroăng ki hơniâp ro nếo, Lai Châu cho tíu troh ki tro khât apoăng rơnó hơngui ăm mâu ngế ki lâi rơhêng vâ tăng ‘nâi, châ ngăn ƀă châ veăng tung tơdroăng rơnó hơngui tơviah mê kơpong kong ngo Tây Bắc.
Viết bình luận