Jâ H’Rưm H’Mok ối a buôn Hra Ea Hning, ối a cheăm Dray Bhăng, tơring Čư̆ Kuiñ, kong pơlê Dak Lak hơ’muăn tối: Hơnăm 20290, drêng jâ hiăng luâ 60 hơnăm, ivá hiăng pa kâi hro ôh tá khoh pêi xếo mâu hnoăng cheăng ki hơngăm. Vâ ai liăn mơnhông tơdroăng rêh kâ ối ƀă păn roăng rak ngăn dêi kuăn chó chêng, tơvê kŏng, jâ HRưm H’Mok hiăng tơmiât troh tơdroăng vêh mơnhông cheăng tê mơdró hmôu jiâ, rơmoăng khăn văn xên, ếo pơtâk ki vâi krâ roh nah hiăng hnê ‘măn ăm.

Drêng ối tơxĭn nah, jâ H’Rưm hiăng kơnôm dêi nôu pâ hnê ăm cheăng tĕn hmôu jiâ. Drêng hiăng xông droh, nâ H’Rưm hiăng chiâng ngế ki rơkê tĕn, tung tơring ôh tá ai kơbố tơ’mô. Drêng pơtối rak dêi cheăng kố, rêm khế jâ mơ-eăm tĕn kơhnâ krâu ó khât, la lâi xuân ối a túa ki tĕn mê. La mơhúa, tâi tâng hmôu, jiâ, rơmoăng ki jâ tĕn mơjiâng mê ôh tá bê vâ tê ăm vâi ki tí tăng vâ rôe. Xua jâ cho ngế ki rơkê má môi tung tơdroăng tĕn tiô túa ki nâl Rơđế tối dêi cho Kteh, tơkéa vâ tối, tĕn rơneăm ki lĕm mơnâ mâ má môi.

Tuá tĕn kố cho ki xiâm dêi tơdroăng ki vâ rơneăm bro hên um méa ki lĕm ro má môi dêi êó pơtâk, hmôu jiâ, rơmoăng khăn văn xên, ếo pơtâk dêi mơngế Rơđế, preăng ai ngế ki chiâng tĕn ƀối.

A ƀuôn Hra Ea Hning ai mâu vâi nâ o kơdrâi ki hơnăm hiăng krâ, ivá pa hro, ôh tá veăng pêi mâu tơdroăng cheăng ki hơngăm xua mê, tơdroăng cheăng kâ, rêh ối vâi xuân trâm hên xahpá. Vâi rơhêng vâ veăng tĕn hmôu jiâ ƀă jâ H’Rưm. Tiah mê, hơnăm 2021 khu pơkuâ ngăn cheăng tơrŭm tĕn hmôu jiâ dêi ƀuôn Hra Ea Hning khoh châ mơjiâng, ai 6 ngế. Jâ H’Rưm H’Mok cho kăn pơkuâ khu pêi cheăng tơrŭm kố. Tơdrêng ƀă tơdroăng ki hnê tối ăm mâu vâi ki pêi hnoăng cheăng ‘na kih thuât K’Teh mê, jâ H’Rưm H’Mok dế pơkuâ ngăn ‘na tơdroăng ki tí tăng tíu vâ tê mơdró kế tơmeăm tĕn ăm tâi tâng vâi nâ o tung khu.

“Cheăng tĕn hmôu jiâ kố hiăng gum ăm á châ pêi lo liăn ngân. Xua ga á hiăng krâ mê ôh tá kâi lăm pêi chiâk pêi deăng, xua mê, á athế kơdo mơ-eăm tĕn hmôu jiâ. Kơnôm châ tĕn mơjiâng hmôu jiâ mê vâi nâ o ai tơdroăng cheăng pêi, châ pêi lo liăn ngân tơniăn. Á hơniâp ro khât xua hơnăm hiăng krâ la xuân ối ai cheăng vâ pêi. Môi khế á châ xo dâng 4 rơtuh liăn ing tơdroăng tĕn tơmeăm, xua ti mê, tơdroăng rêh kâ ối chía tơniăn tâ”.

Nâ H’Neo, ngế ki cheăng dêi Khu tơrŭm tĕn hmôu jiâ dêi ƀuôn Hra Ea Hning ai tối ăm ‘nâi: Nâ veăng pêi tung Khu pêi cheăng tơrŭm hiăng vâ chê 3 hơnăm kố. Apoăng nah, mâu vâi nâ ôh tá hâi ai tíu ki vâ ‘măn Túa tĕn, mê athế ối pa kơdâm  trăng hngêi vâ ai tíu ki vế prế tĕn hmôu jiâ, tơkéa vâ tối xo loăng trăng hngêi trá mê vâ pro Túa tĕn.

“Sap ing hâi ki mơjiâng khu tơrŭm tĕn hmôu jiâ mê troh nôkố tơdroăng rêh ối dêi tơná á chía hiăng tơniăn tâ iâ. Môi khế á tĕn châ 4 plâ, châ xo dâng 4 rơtuh liăn. Tung khu ki tĕn mê, tâng vâ tối ngế ki lâi xuân trâm hên xahpá. Tung 6 ngế nâ o ki tĕn hmôu jiâ mê ngin xuân ai vâi nâ o ki trâm hên xahpá”.

Tơmeăm tĕn môi tiah hmôu jiâ dêi Khu pêi cheăng tơrŭm ƀuôn Hra Ea Hning hiăng châ ô eăng, hên tơmối ing tíu hơngế, achê hiăng tí tăng troh akố vâ rôe xúa. Hơnăm 2022 Khu tơrŭm tĕn hmôu kơnôm châ Hội Từ Tâm Dak Lak mơhnhôk tơlo liăn ngân gum pro ăm môi toăng hngêi trá kơnâ châ 300 rơtuh liăn. Klêi kơ’nâi vâi mơnhông pro hngêi mê a tơdế pơlê, pakĭng hngêi tơkŭm hôp dêi pơlê. Ing mê, rêm ngế tung Khu pêi cheăng tơrŭm ai tíu pêi cheăng chía tơ’lêi hlâu tâ.

Nâ H’Tin H’Mok, kăn ƀô̆ ngăn vâi kơdrâi dêi ƀuôn ra Ea Hning tối, nâ ôh tá veăng pêi tơdroăng cheăng tung khu kố, la nâ mô mơnêi troh tối mơhnhôk, tŏng gum mâu mâu nâ o, gum ăm vâi tung tơdroăng tối tơbleăng, tê dêi kế tơmeăm. Nâ H’Tin H’Mok ai tối:

“Mơngế Rơđế ngin đi đo ngăn nhuô̆m ếo pơtâk dêi kuăn ngo tơná. Vâi kơdrâi Rơđế hâk vâ xâp rơnuâ ếo pơtâk dêi kuăn ngo, rêm tơdroăng ki kố ki mê ngin xuân  pơrá ai rơnuâ xap dêi ếo pơtâk kuăn ngo. Ếo pơtâk kuăn ngo ga ai sap ing chal vâi krâ roh nah, xua mê, vâi krâ-nhŏng o, kuăn cháu nốkố xuân ối châ rak vế, ƀă pơtối rơnuâ, xâp dêi tơmeăm mê”.

Pôa Y Xuyên Ƀyă, Kăn phŏ Hnê ngăn Vi ƀan cheăm Dray Bhăng tối ăm ‘nâi: Ƀuôn Hra Ea Hning ai lối 400 rơpŏng, ki hên cho to mơngế Rơđế. Tơdroăng rêh kâ ối dêi vâi krâ-nhŏng o ối kơnôm tơngah to tơdroaăng pêi chiâk pêi deăng. Dế nôkố, tung pơlê xuân u ối lối 100 rơpŏng kơtiê, lối 50 rơpŏng vâ chê kơtiê. Khu kăn hnê ngăn cheăm hiăng mơnhên tối vâi nâ o tung pơlê kơhnâ rơkê khât tung tơdroăng pơtối rak vế, mơnhông dêi tơdroăng tĕn hmôu kiâ, êó pơtâk, thăm rế vâ mơdêk tơdroăng ki tĕn mơjiâng tơmeăm kố vâ khoh châ ai liăn ngân tơniăn tung rêh ối, cheăng kâ.

Tơdroăng ki hlo dế nôkố, khu rơxông nếo tá hâi teăm hâk git kơ tơdroăng ki teăn hmôu jiâ, tơmeăm tĕn mơtiah pong, chêa, ró, dĭng, lơ pro mâu prôa, têng nêng. Xua vâ chiâng tĕn mâu tơmeăm kố, mê kal athế ai ton hên hơnăm hriâm tâp, pêi pro. Laga, tơdroăng ki tĕn mơjiâng mâu tơmeăm kố ga ôh tá châ liăn hên tơ’mô ƀă mâu tơdroăng cheăng ki ê. Pôa Y Xuyên Ƀyă tối tiah kố: mâu vâi krâ, nâ o ki tĕn mơjiâng tơmeăm kố, kal athế châ rêh ối tơniăn ing hnoăng cheăng tơná, drêng mê, tơdroăng cheăng nếo châ mơdêk.

“A ƀuôn Hra Ea Hning ai khu tơrŭm tĕn hmôu jiâ, ếo pơtâk, xua vâi nâ o pêi. Kơnôm ti mê, vâi nâ o hiăng ai cheăng pêi tơniăn. Maluâ ti mê, kơxô̆ liăn ki châ xo ing hnoăng cheăng kố xuân ta hâi teăm hên, ta hâi tơxâng ƀă ivá mơ’no pêi tơdroăng cheăng kố. Vâi tĕn hmôu jiâ, rơmoăng văn, khăn xên, ếo pơtâk cho hiăng ai cheăng pêi tơniăn, xua ga, vâi tê dêi kế tơmeăm ki mê ôh tá châ liăn hên, ing mê râ khoh pro khu rơxông ôh tá kĕn hâk mơnâ ƀă hnoăng cheăng ki kố”.