VOV4.Sêdang - Ô vâi krâ-nho\ o [ă pú hmâ! Klêi kơ’nâi 4 hơnăm pêi pro tiô tơdroăng cheăng xiâm dêi tơnêi têa tung mơjiâng thôn pơlê rêh ối-cheăng kâ tiô túa nếo, tơring Đak Hà cho tíu ki xiâm djâ troăng ahdrốid dêi kong pơlê Kon Tum, ai 2 to cheăm hiăng pêi châ 19 tung 19 hnoăng cheăng. {ai chêh a kơ’nâi kố, ai tối ‘na mâu tơdroăng pêi pro ki rơkê ki nếo dêi tơring, pó kô tơmâng.

Hà Mòn, cho cheăm thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo dêi kơpong Tây Nguyên, xuân cho cheăm djâ troăng ahdrối tung mơjiâng thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo tung mâu hơnăm hiăng hluâ. Bu klêi péa hơnăm veăng ‘no ivá mơno mơjiâng thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo cheăm hiăng pêi châ tu\m 19 tung 19 tơdroăng pơkâ hnối chiâng môi kơpho# tung dế dêi thôn pơlê. Troăng mot tung mâu pơlê krúa le#m, hngêi trăng, kơdrum deăng hiăng po văng dêi tâi tâng, pơlê pơla châ kring tơniăn, tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê rế mơnhông mơdêk. Xuân ing cheăm Hà Mòn [ai hriâm ‘na mơhnhôk kuăn pơlê, ing ivá kuăn pơlê pêi cheăng pơxúa ăm tơná kuăn pơlê hiăng châ mâu tơring cheăm ki ê hriâm [ối, ngăn mê cho troăng rơhlâ pêi pro ki le#m vâ mơjiâng klêi thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo.

Pơtối cheăm Hà Mòn cho cheăm Đak Mar, xuân hiăng pêi pro ai pơxúa tung tơdroăng mơjiâng thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo, drêng hâi lơ 13 khế 5 hdrối kố nah, cheăm châ mơnhên tối cho thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo. Tiô pôa Nguyễn Chí Ánh, kăn hnê ngăn Vi[an cheăm Đak Mar, tơring Đak Hà, kong pơlê Kon Tum, drêng pơxiâm mơjiâng thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo, cheăm Đak Mar bu xiâm ai 8 tung 19 tơdroăng pơkâ pêi, 11 tơdroăng pơkâ pêi ki u ối xuân cho mâu tơdroăng pêi pro ki pá môi tiah ‘na pro troăng prôk, kâng rơchoâ, pro hngêi trung, hngêi pơkeăng, ‘na hyôh kong prâi ‘na pêi lo kế tơmeăm [ă hên tơdroăng ki ê. La [ă tơdroăng pêi ki hlâu hdrối, ki pá pêi mơ’nui, mơhnhôk mâu ngế vâ pêi pro, xua mê, ngiâ méa thôn pơlê Đak Mar rế hía rế tơ-[rê tâ, kơxo# rơpo\ng xăm kơtiê bu ối 3,8%, tơdrêng amê, hnối mơjiâng mâu khu cheăng go#m sok, pro mơgrúa le\m hyôh kong prâi. Xuân ing mê, choâ ‘lâng  mơnhông mơdêk tơniăn. Poâ Nguyễn Chí Ánh tối ăm ‘nâi: ‘Nâi nhên tơdroăng ki kal vâ mơjiâng thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo, ki hdrối kuăn pơlê thế tơru\m môi tuăn, tung pơla hnê tối, mơhnhôk kuăn pơlê pro ti lâi kuăn pơlê hơ’lêh ki hlê ple\ng, hơlêh túa pêi cheăng vâ mơnhông cheăng kâ, tơ’mot châ pêi lo kế tơmeăm tung rơpo\ng hngêi, ing mê nếo ai tơmeăm vâ veăng rơlo vâ mơjiâng tơmeăm khoăng, môi tiah ‘na tơdroăng ngăn ‘na pơkeăng [ă khăm pơlât, mơhno túa le#m tro, tu\m tơdroăng ki mê kal thế ai tiô tơdroăng pơkâ.

Mâu hngêi kuăn pơlê tơku\m hôp tâi tâng kuăn pơlê veăng rơlo kơnâ châ rơtal liăn [ă ai tu\m mâu loa, rơ’jiu, kơmăi vi t^nh tơdjêp internet, klêi mê, mâu troăng [ê tông krúa le#m [ă hiăng ai on tơhrik trâ bâ eăng a mâu drô troăng prôk tung thôn pơlê, hiăng chiâng tơdroăng ki sôk ro dêi kuăn pơlê a tíu kố. Tu\m tơmeăm khoăng, tu\m tơdroăng cheăng pêi xuân ai hnoăng kuăn pơlê veăng ‘no pêi, hiăng pơtối rak vế tơdroăng mơjiâng thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo. Pôa Nguyễn Đức Long, kăn pơkuâ ngăn Chi [o# thôn 4, cheăm Đak Mar, tơring Đak Hà ăm ‘nâi: Ki hdrối cho mơhnhôk kuăn ‘ne\ng tung rơpo\ng hngêi hơ’lêh hdrê pêt vâ mơnhông cheăng kâ tung rơpo\ng hngêi, mơhnhôk vâi krâ nho\ng o tung thôn, kơpong kuăn pơlê ối, mơnhông mơdêk cheăng kâ. Thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo pơkâ ai tơdroăng rêh ối hiăng mơnhông mơdêk, pơlê pơla châ kring tơniăn, ing mê, á xuân mơhnhôk mâu kuăn cháu xuân pơtối rak vế ivá tơná ai. Má môi, rơpo\ng hngêi ai kơdrum rơdâ, chiâ pro klôh păn ká vâ pơxúa tung cheăng kâ. Klêi mê, ai môi ngế muăn hiăng ai tơdroăng cheăng pong rơgi loăng pro kơ-[ăng tăng, tung pơla mê Ko\ng ti Kơphế hnê ‘mâi hơ’lêh pêt kơphế nếo, mâu xiâm loăng kơphế ki hiăng krâ muăn gá xo pro mâu tơmeăm khoăng ki ê.

Drêng kuăn pơlê hiăng loi, ivá kuăn pơlê hiăng hbrâ ăm tơdroăng mơhnhôk mơjiâng thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo ối pá [ă tơring Đak Hà. Cheăm Đak La, cho cheăm ki lối 54% hdrông kuăn ngo xuân hiăng pêi châ 15 tung 19 tơdroăng pơkâ. Thôn 9, cheăm Đak La tâi tâng cho hdrông kuăn ngo, la xuân djâ troăng ahdrối tung cheăm ‘na tơnêi chiâk deăng pêt mâu hdrê loăng plâi ton hơnăm, tung lâp thôn ai 178 rơpo\ng, la ai 190 ha deăng kơxu, 15 ha kơphế. Kơnôm ing tơdroăng ‘nâi pêt mâu hdrê loăng ton hơnăm mê tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê tung thôn rế hía rế mơnhông tơtêk, lâp thôn bu ối 17 rơpo\ng kơtiê, mâu rơpo\ng pêi lo kế tơmeăm rêm hơnăm lối chât troh lối hr^ng rơtuh liăn rế hía rế hên. Rơpo\ng pôa A Nhen cho môi tung mâu rơpo\ng ki djâ troăng ahdrối ‘na mơnhông mơdêk cheăng kâ akố. {ă 6 ha kơxu hiăng châ kúa xo chhá, 1 ha 5 sao kơphế, 3 ha loăng ‘mố pêi lo liăn rêm hơnăm lối 100 rơtuh. Pôa A Nhen ăm ‘nâi:’Na tơdroăng cheăng kâ rêh ối tung rơpo\ng, apoăng xuân châ Đảng, Tơnêi têa kum ăm mung liăn, tăng cheăng pêi ăm rôh apoăng, pin pêi iâ, pin hiăng hlê ple\ng há, klêi mê pin mơhnhôk vâi krâ nho\ng o, á hlo pin pêi rơkê mê vâi krâ nho\ng o pêi tiô [ố, nôkố vâi krâ nho\ng o ki lâi xuân ai deăng kơxu.

Nôkố, tơring Đak Hà hiăng ai 2 to cheăm pêi châ tiô tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa ‘na mơjiâng thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo, môi to cheăm pêi châ 15 tơdroăng pơkâ, 2 to cheăm pêi châ sap 10 troh 14 tơdroăng pơkâ. Kố xuân cho tơring ki djâ troăng ahdrối tung kong pơlê Kon Tum ‘na kơxo# cheăm pêi châ 19 tung 19 tơdroăng pơkâ. Troh nôkố tơring Đak Hà ai 24 tung 43 hngêi trung châ tiô tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa, hnoăng cheăng khăm pơlât, rak ngăn ivá ăm kuăn pơlê pơtối châ tơniăn, tơdroăng kring gâk tung pơlê pơla xuân châ rak vế, tơdroăng rêh ối châ tơmeăm khoăng, tuăn hiâm ki hloh hlê rơkê ple\ng xuân châ mơdêk, liăn ngân pêi lo dêi kuăn pơlê rế hía rế châ hên. Pôa A Vượng, kăn pơkuâ hnê ngăn Đảng, kăn hnê mơhno mơjiâng thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo tơring Đak Hà, kong pơlê Kon Tum ăm ‘nâi: Xua tơdroăng to\ng kum dêi mâu khu kăn pơkuâ tơdroăng kal kí sap ing tơring troh pơlê, cheăm, mê tơdroăng kố Khu pơkuâ ngăn Đảng tơring séa ngăn nhên khât ‘na mơjiâng thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo vâ vâi krâ nho\ng o hlê ple\ng, tơku\m tối tơbleăng, mơhnhôk kuăn pơlê veăng mơjiâng thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo. Tíu lâi kuăn pơlê tá hâi hlê ple\ng, mê athế ai túa hnê tối, tơbleăng khe#n ăm rêm ngế ‘nâi hnối, [ă mơhno\ng vâ xêh veăng mơjiâng thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo.

Xo ivá kuăn pơlê vâ rak vế tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê cho troăng prôk ki tơring Đak Hà, kong pơlê Kon Tum hiăng [ă dế ối xúa vâ mơjiâng thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo krá tơniăn, [ă ‘nâi klê nhên, kố cho troăng prôk ki tro’’.

Katarina Nga tơplôu