VOV4.Sêdang - Vâ chê 14 hơnăm [ă hnoăng cheăng pêi, hnoăng cheăng dêi mơngế ki ối ako pơkuâ pơlê, krâ pơlê Y Hơ Êban ối a buôn Knia 4, cheăm Ea Ba, tơring Buôn Đôn, kong pơlê Dak Lak hiăng rơtế [ă vâi krâ nho\ng o mơnhông mơdêk cheăng kâ, pro kro mơdro\ng ăm dêi rơpo\ng hngêi. Pôa Y Hơ Êban cho môi tung mâu pơlê ki kơhnâ rơkê dêi Tây Nguyên, ai hên hnoăng veăng ‘no kring gak tơniăn pơlê pơla, pơtối rak vế khôi túa vêa vong dêi kuăn pơlê.  Tơdroăng thôn pơlê hâi kố ai [ai ‘’Loăng kân xiâm dêi buôn Knia’’ xua Hương Lý ngế chêh hla tơbeăng dêi rơ’jiu Việt Nam kơpong Tây Nguyên ai chêh tối ‘na krâ pơlê ki kơhnâ rơkê mê.

{uôn Kơnia 4, cheăm Ea {ar, tơring {uôn Đôn ai vâ chê 200 rơpo\ng [ă 790 pơ’leăng mâ mơngế, ki hên cho hdroâng kuăn ngo Rơđế. A hơnăm 2001, kố xuân cho tíu ki xiâm ‘na kring gâk tơdroăng kal kí, drêng ai vâi krâ nho\ng o ki tro khu ‘mêi ki rêh ối a kong têa ê pơlông djâ, hêak pơloi veăng pro tơdroăng ki ôh tá tơniăn, kơtâu tơkâ hluâ ke#n kong têa Kul ôh tá tro luât a hơnăm 2001. Xuân a rôh ki mê nah, pôa Y Hơ châ kuăn pơlê tung pơlê pôk pro krâ pơlê. Hlo tơdroăng ki ôh tá tơniăn a pơlê kố, pôa Y Hơ hiăng ôh tá xâu pá puât, troh rêm rơpo\ng hngêi vâ tối tơbleăng, hnê mơhnhôk vâi krâ nho\ng o pôi tá hmâng, pôi tá loi mâu khu ‘mêi pơlông thế. Hên ngế tơmâng rơkong jâ tối hiăng hlo tơdroăng pro xôi dêi tơná [ă hiăng vêh dêi ngi pơlê, cheăm hmiân tuăn pêi cheăng kâ. Tung lối chât ngế ki châ pôa Y Hơ kâi pro hơ’lêh tuăn hiâm ai on veăng Y Prơi [ă H’Linh, hdrối nah tro khu ‘mêi pơlông djâ kơtâu tơkâ hluâ ke#n kong têa ê ôh tá tro luât, klêi mê, hiăng hlo dêi tơdroăng xôi tơná châ kuăn pơlê tung pơlê tơdah xo vêh pơlê hmiân tuăn pêi cheăng kâ, mê nôkố hiăng ao tơdroăng rêh ối chía niân. Nâ H’Linh tối:‘’Hdrối nah, on veăng á xuân hiăng prôk tiô mâu khu ki ‘mêi pơlông djâ. Vêh dêi [a\ pơlê, cheăm á xuân tơmâng mâu rơkong hnê tối dêi krâ pơlê, mâu tăm, mâu miê, mâu meh. Nôkố on veăng á mơ-eăm pêi cheăng kâ, pêt tơmeăm, păn mơnăn mơnoâ, păn roăng kuăn hriâm tâp. On veăng á mơnê krâ pơlê hiăng tơmâng, to\ng kum hnê tối. Ngin hiăng ‘nâi tơdroăng xôi tơná. Nôkố hiăng vêh le#m, rêh ối hơniâp ro [ă rơpo\ng hngêi á hlo ro khât’’.

Pôa Y Hơ, krâ pơlê tối: ‘’Môi tung mâu tơdroăng ki rơkê ple\ng vâ pêi pro châ tơ-[rê hnoăng cheăng mơhnhôk kuăn pơlê, mê cho tơdroăng ki ‘nâi ple\ng troăng hơlâ pơkâ dêi Đảng, troăng hơlâ Luât pơkâ dêi Tơnêi têa, hlê ple\ng nhên khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo Rơđế’’. Tung pơla tối tơbleăng, mơhnhôk, pôa Y Hơ mơ’no tối mâu tơdroăng ‘na tơmâng ngăn to\ng kum dêi ing Đảng, Tơnêi têa [ă kuăn pơlê mâu hdroâng kuăn ngo Tây Nguyên, môi tiah: Tơdroăng kơjo kum ‘no liăn mơjiâng hngêi trăng troăng klông, hngêi trung, hngêi khăm pơlât, to\ng kum tơnêi ối, tơnêi pêi kâ, têa ôu kâ hum roh vâ vâi krâ nho\ng o tơniăn rêh ối, rơtế [ă hên troăng hơlâ kơjo kum ki ê, môi tiah bao hiêm khăm pơlât. Ôh ti xê tơdroăng ki ‘’Tâi tâng kuăn pơlê rak vế kring tơninăn tơnêi têa’’, pôa Y Hơ ối cho môi tung mâu ngế ki djâ troăng ahdrối tung cheăng kâ dêi pơlê, châ hriâm kih thua#t pêt tơmeăm, păn mơnăn mơnoâ pôa pơrá hnê tối ăm vâi krâ nho\ng o kơhnâ khât, vâ rơtế hlê ple\ng. Troh nôkố, tung tâi tâng 180 rơpo\ng dêi [uôn Knia 4, bu ối 27 rơpo\ng kơtiê, kơdroh hên tâng vâ pơchông [ă hơnăm 2001 nah. Pôa Y Hơ ăm ‘nâi: ‘’Á tối tơbleăng sap ing tơdroăng kal kí, drêng lâi tối tơbleăng kuăn pơlê a [uôn Knia á tơpui tối leăng ‘na tơdroăng kring gak tơdroăng kal kí, pôi tá hmâng [ă pôi tá pro tiô [ối mâu tơdroăng ki khu ‘mêi pơlông djâ, mê cho tơdroăng ki xiâm má môi. Má péa, cho pêi cheăng kâ pin á thế hlê ple\ng hên ‘na khoa hok kih thuât hên hdroh ai kăn [o# troh hnê tối ‘na xúa cheăng kâ rêh ối, hơ’lêh kơmăi kơmok tung pêi cheăng, mơhnhôk vâi krâ nho\ng o troh veăng tơmâng pêi pro tiah mê, vâi krâ nho\ng o [uôn Knia hiăng ai hên tơdroăng hơ’lêh, tơdroăng cheăng kâ rêh ối dêi mâu rơpo\ng hngêi hiăng hlo chía hên, mê cho tơdroăng ki sôk ro ăm á’’.

Pôa Y Hơ ối cho môi tung mâu ngế ki rơkê dêi pơlê, cheăm. Jâ đi đo tơmâng ngăn troh tơdroăng ki rak vế khôi túa, vêa vong le#m tro dêi hdroâng kuăn ngo Rơđế. Pôa Y Hơ ôh ti xê rơkê ‘na to chêng koăng, mê ối pro xêh lối chât to proâ, rơvo\ng hlu\m dêi hdroâng kuăn ngo tơná môi tiah: Chêng pơ-óu, klo\ng tặc tá, têng nêng, rơvo\ng 6 to klo\ng [ă hía hé. Pôa Y Hơ ối rơbot lối chât [ai rơngêi ting tung tiô tơdrá vâi krâ, [ai chêng ton nah. {ă tơdroăng ki khôi túa kơnía git mê, jâ Y Hơ đi đo kơhnâ tung hnê tối ăm rơxông hơnăm ối nếo. Kơnôm tiah mê, [uôn Knia 4 hiăng ai khu ki to\n chêng tơgôu koăng hên rơtăm tung pơlê châ hnê ăm kih thuât to\n, kih thua#t rak vế tơdrá tiô khôi hmâ. Rơpo\ng pôa Y Hơ cho môi tung 4 rơpo\ng dêi pơlê nôkố ối rak vế kih thua#t ki pế drôu xiâm dêi khôi hmâ, vâ drêng pơlê ai rôh po mơd^ng, vâi krâ nho\ng o tơku\m [ă dêi pó a xiâm drôu, rơtế tơmâng ngăn khu rơtăm to\n chêng tơgôu koăng [ă hdruê ei rei, ing mê pro tơniăn tơdroăng tơru\m tung kuăn pơlê Rơđế a [uôn knia 4. Pôa Y Sen K[uôr, kăn pho\ hnê ngăn Vi[an cheăm Ea {ar, tơring {uôn Đôn tối ‘na pôa Y Hơ krâ pơlê tiah kố:’Na hnoăng cheăng dêi krâ pơlê kố [ă pôa Y Hơ pôa kơhnâ khât, ôh ti xê to veăng ‘na tơdroăng ki pro tơniăn le\m tung hdrông hdrê xua pôa ai tơdroăng ki loi tơngah dêi kuăn pơlê ngah pôa pơrá tơleăng ăm, kum vâi krâ nho\ng o. Má péa, nôkố pôa ôh ti xê to mơjiâng pro mâu proâ, rơvo\ng hlu\m mê ối hnê to\n chêng koăng ăm mâu rơtăm, mâu pho#m vâ xông kân pôa ối pôu râng dêi hnoăng cheăng mơhnhôk khu krâ tơku\m mơjiâng khu ki to\n chêng dế ối pơtối rak vế. {ă hnoăng cheăng cho krâ pơlê pôa Y Hơ ôh ti xê to krâ pơlê dêi môi thôn dêi tơná mê ối dêi pơlê 2, pơlê 3, pơlê 4.

Y Hơ tơxâng [ă inâi khe#n ki vâi krâ nho\ng o tung pơlê pơxá ăm pôa cho ngế krâ dêi [uôn Knia. Xua pôa hiăng to\ng kum kuăn pơlê tơná hlo mâu tơdroăng ki xiâm vâ tơdroăng rêh ối dêi rêm rơpo\ng rế hơpiâp le#m, phâi tơtô.

Katarina Nga tơplôu [ă pơchuât