Kot mâ hơnăm 1972, tung môi rơpo\ng kơtiê, ai hên nho\ng o, tơdroăng rêh ối dêi ngoh A Huâng pá khât, ôh tá ai klâi, hmê ôh tá bê kâ, ếo ôh tá ai vâ xâp, tơná ngoh hriâm tâp ôh tá troh tui lui. Ôh tá vâ [ă tơdroăng ki kơtiê, klêi kơ’nâi xo on veăng, mê on veăng ngoh kơhnâ po pông tơnêi, pêi klâng, chiâk vâ mơnhông mơdêk cheăng kâ.

{ă tuăn hiâm kơhnâ, [ă rơhêng [ă tơdroăng hriâm [ối mê ngoh hiăng mơjiâng ăm dêi tơná túa pơkâ mơnhông mơdêk cheăng kâ ton xo\n. Pêi pro túa pơkâ ‘’Xo tơdroăng ki tơmiât ‘nâng ‘nâi chiâng tơdroăng pêi ki ton xo\n’’, sap ing pêi klâng vâ rak tơniăn kế kâ, ngoh ối ‘no liăn pêi 3 ha pôm loăng, păn chu, ro vâ pêi lo liăn tơ’nôm. {ăng tơnêi kơdrum xuân châ ngoh pêi tâi vâ mơdêk ki kơnâ dêi tơnêi tơníu.

Ngoh A Huâng kúa chhá kơxu tung kơdrum a chê hngêi

‘Măn mâu mo\ng chhá kơxu a [ăng deăng kơxu, ngoh A Huâng tối, lối 10 hơnăm hdrối nah, pêi pro troăng hơlâ hơ’lêh pêt hdrê loăng tiô troăng mơjiâng mơdró kế tơmeăm pêi lo, rơpo\ng ngoh cho rơpo\ng ki apoăng a pơlê djâ troăng ahdrối tung hơ’lêh [ăng tơnêi pêt pôm loăng ki ôh tá le\m, chiâng pêt hdrê loăng ton hơnăm.

Sap ing kơxo# liăn mung dêi tơnêi têa [ă kơxo# liăn ki tơná rơpo\ng ngoh kơd^ng dêi, mê ngoh hiăng hơ’lêh 1 ha tơnêi kơdrum pôm pêt loăng kơxu. Kơnôm pêi pro tro tơdroăng ki hnê mơhno ‘na kih thua#t mê [ăng tơnêi pêt kơxu dêi rơpo\ng xông kân le\m. Mâu hơnăm kơ’nâi mê ngoh pơtối khên tơnôu hơ’lêh 2 ha pêt pôm loăng chiâng pêt kơxu [ă 1 ha pêt loăng ‘mô, tơku\m păn sap ing 4 troh 6 to ro vâ pêi lo liăn tơ’nôm.

Ngoh A Huâng tối: Á ối nếo, châ tơnêi têa to\ng kum ‘na kơxo# liăn, rơkê ple\ng ‘na pêi pêt, rak ngăn, ai tơnêi pêi mê tơdroăng ki pro kro mơdro\ng ôh tá pá klâi. Tơdroăng ki xúa kih thua#t tung pêi pêt rak ngăn cho tơdroăng ki xiâm, xua ing hdrối nah túa pơkâ pêi pêt dêi hdroâng kuăn ngo tá hâi châ po rơdâ, pêt iâ, pêt tá hâi tro túa, xua mê tơdroăng ki kơnâ dêi hnoăng cheăng gá ôh tá châ tiô pơkâ.

Klêi 7 hơnăm mơ-eăm pêt, rak ngăn, mê 3 ha loăng kơxu dêi rơpo\ng ngoh hiăng châ kúa xo chhá. Tung pơla kơxu ai yă, hên rơpo\ng kuăn pơlê ki châ liăn tơkâ hiăng kúa xo tâi tâng, chiâng pro trâm tơdroăng ki chhá kơxu ôh tá dâi le\m, la rơpo\ng ngoh ôh tá pro tiah mê. Kơnôm châ kăn [o# ki rơkê ‘na kơxu hnê, rơpo\ng ngoh pêi pro tơdrêng hlối vâ kúa xo chhá kơxu. Xua mê, kơdrum loăng xông dâi le\m, chhá kơxu dêi rơpo\ng ngoh châ mâu khu ki lăm roê a kố mơnhên tối khât cho chhá kơxu ki le\m [ă roê yă kơnâ tâ tâng pơchông [ă mâu rơpo\ng ki ê tung thôn.

Pôa Lương Thanh Ruyến, kăn hnê ngăn kuăn pơlê pêi chiâk deăng cheăm Ya Xiêr, ăm ‘nâi: Ngoh a Huâng cho chi ho#i pho\ dêi Khu ngăn mâu kuăn pơlê ki pêi chiâk pêi deăng tung pơlê Lung hên hơnăm hlối. Kố cho ngế ki djâ troăng a hdrối, kơhnâ rơkê dêi cheăm tung tơdroăng tơ’noăng pơla kuăn pơlê pêi chiâk pêi deăng, tê mơdró rơkê dêi tơring Sa Thầy.

Tung pơla hên rơpo\ng ối ai tuăn hiâm tơmiât tơkôm to a troăng hơlâ to\ng kum dêi tơnêi têa mê rơpo\ng ngoh hiăng mơ-eăm xêh [ă ivá tơná. 4 hơnăm hlối rơpo\ng ngoh châ mơnhên cho Kuăn pơlê ki pêi chiâk pêi deăng, tê mơdró rơkê râ tơring, châ mâu khu râ, kơvâ cheăng khe\n kơdeăn.

Kơnôm mâu ivá mơ-eăm [ă tơdroăng ki rơhêng vâ pro kro mơdro\ng, troh nôkố rơpo\ng ngoh ôh tá xê to châ hluăn ing kơtiê krá ton mê ối châ mơnhên tối cho rơpo\ng rêh ối chía niân, mơdro\ng má môi tung thôn. Pá k^ng tơdroăng ki mơ-eăm pêi cheăng pro kro mơdro\ng, rơpo\ng ngoh A Huâng ối châ mơnhên tối cho ngế ki djâ troăng ahdrối tung tơdroăng ki rơhêng vâ hriâm.

Pôa A HMão, kăn pho\ pơkuâ Vi [an cheăm Ya Xiêr ăm ‘nâi, maluâ tơdroăng rêh ối dêi rơpo\ng A Huâng hdrối nah gá tơpá khât, la tá 4 ngế kuăn pơrá châ ngoh hnê tối ăm troăng prôk, athế hriâm tâp. Troh nôkố, hiăng ai 3 ngế kuăn hiăng klêi hriâm mâu hngêi trung đăi hok, kao đăng, pêi cheăng tung kơvâ cheăng ngăn pơkeăng [ă khăm pơlât [ă hnê hriâm a tơring Ia H’Drai, kong pơlê Kon Tum.

Hên hơnăm hlối rơpo\ng ngoh A Huâng châ khu kăn pơkuâ cheăm khe#n kơdeăn cho rơpo\ng ki rơkê kơhnâ. Rơhêng vâ vâi krâ nho\ng o pin bố bố xuân ‘nâi tơmiât, ‘nâi pêi môi tiah rơpo\ng A Huâng, vâ tơdroăng rêh ối rế hía rế phâi tơtô, hơniâp ro.

   Trang Nhung chêh

Katarina Nga tơplôu [ă bleăng