VOV4.Sêdang - Sap ing hdrối nah, kuăn pơlê a cheăm Lạc Xuân, tơring Đơn Dương, kong pơlê Lâm Đồng pêt môi hdrê a kong pơlê mê athế trâm ‘’Châ xo hên tơmeăm la tê ôh tá ai yă, ai yă tê kơnâ la ôh tá châ xo kế tơmeăm’’. Hên rơpo\ng nôkố hiăng khên pêi pro tiô troăng pêi chiâk pêi deăng tiô chal nếo nôkố, hơ’lêh hdrê pêt vâ pêt môi hdrê tung pêi chiâk pêi deăng.

Hdrối nah, rêm rơnó, a kơdrum dêi rơpo\ng ngoh Nguyễn Quốc Thanh, thôn Giãn Dân, bu pêt môi hdrê ki hmâ môi tiah plâi tô mat lơ prá kô ve, rơpê lu\m [ă hía hé. Xua ti mê, ai mâu rơnó xua pơreăng kâ ‘nhiê, kong prâi ôh tá tơniăn, ôh tá châ xo kế tơmeăm rơpo\ng ngoh ‘’ôh tá châ xo ki klâi’’, mâu rơnó ki châ xo kế tơmeăm hên mê tro khu ki roê hjip yă, mê pêi lo liăn ôh tá ‘nhó hên. Sap ing mê, ngoh hiăng tí tăng hriâm [ối a hên tíu vâ ‘no liăn mơjiâng pro hngêi hlâm, hngêi nhe#ng [ă hnối djâ troăng pro ahdrối tung pêi châk pêi deăng tiô chal nếo nôkố a tơring, cheăm. Apoăng nah, xua ôh tá ai liăn, ôh tá hlê ple\ng hên mê ngoh bu khên ‘no liăn mơjiâng 2 rơpâu met karê tơnêi pro hngêi hlâm, hngêi nhe\ng vâ pêt kơchâi, reăng tiô chal nếo. Rế hía rế châ tơ-[rê ing tơdroăng pêi cheăng kâ tiô chal nếo nôkố, ngoh Nguyễn Quốc Thanh ôh tá pơtê po rơdâ tơnêi ki pro hngêi hlâm, hngêi nhe\ng vâ pêt kơchâi, reăng. Troh nôkố, tâi tâng lối 1 ha tơnêi pêt tơmeăm dêi rơpo\ng ngoh Thanh hiăng châ pro tâi hngêi hlâm, hngêi nhe\ng [ă kơmăi ki chiâng tôh xêh [ă mâu tơdroăng ki pêi cheăng tơ’lêi hiăng châ hơ’lêh mê hiăng kơdroh hnoăng cheăng hâi pêi cheăng la châ tơ-[rê khât.

Nôkố, tung mâu kơpong hngêi ki pro [ă hlâm, pro [ă nhe\ng dêi rơpo\ng ngoh Nguyễn Quốc Thanh rêm rơnó đi đo ai hên hdrê kơchâi, reăng rơtế châ pêt tơdjuôm. Nôkố, ai 5 hdrê pêt dế ối pêt xông kân le#m tung kơpong kơdrum cho reăng đồng tiền, reăng cẩm chướng, reăng rô sa, hăng ngeăm, plâi tô mat. Ngoh Nguyễn Quốc Thanh ăm ‘nâi: ‘’Kơnôm ing pêt hên hdrê ki tơ-ê dêi pó. Pêt tung hngêi hlâm, hngêi nhe\ng ôh tá tơkôm hên ‘na hyôh kong prâi, rơnó pôe xo môi tiah hdrối nah. Ai hên hdrê pêt hdrối kố nah á ôh tá pêt la nôkố hiăng ai hngêi hlâm, hngêi nhe\ng mê á hiăng pêt tâi tâng, [ă châ tơ-[rê khât. Hdrối kố nah, bú pêt môi túa hdrê tê, châ xo hên la tê ôh tá ai yă, ai drêng ‘na drêng to yă la ôh tá xo dêi tơmeăm, pêi lo liăn xuân ôh tá ‘nhó hên, mê nôkố, pêt hên hdrê, ôh tá châ xo tơmeăm ki kố, gá châ xo tơmeăm ki ê, pin ôh tá tô tuăn. Pák^ng mê, pêt hên túa hdrê kum pin pro le#m tơnêi, kơdroh iâ oâ hdrong kâ ‘nhiê, lơ pơreăng xông tâ tú’’.

Troh nôkố, klêi 4 hơnăm hơ’lêh hdrê pêt, xúa cheăng kâ tiô chal nếo nôkố, rơpo\ng ngoh Nguyễn Quốc Thanh ôh ti xê pêi lo to liăn tơniăn, mê ‘’ối ai kế tơmeăm kâ, kế tơmeăm ‘măn’’. {ă lối 1 ha tơnêi ki pro hngêi hlâm, hngêi nhe\ng, rêm hơnăm rơpo\ng ngoh pêi lo liăn châ lối 1 rơtal hnối tăng cheăng pêi ăm lối 10 ngế pêi cheăng a tơring, cheăm. {ă túa pơkâ pêi chiâk pêi deăng tiô kơmăi kơmok chal nếo nôkố dêi rơpo\ng ngoh Nguyễn Quốc Thanh hiăng chiâng tíu ki lăm ngăn, hriâm [ối dêi hên rơpo\ng a tơring, cheăm kố tung pơla hdrối kố nah. {ă ki rơkê ple\ng dêi tơná, ngoh Nguyễn Quốc Thanh hiăng hnê tối, kum ăm hên rơpo\ng tung tơring, cheăm vâ vâi hơ’lêh pêt tơmeăm [ă xúa kơmăi kơmok chal nếo nôkố vâ hơ’lêh tung pêt tơmeăm [ă vâ mơdêk pêi lo liăn a mâu tơnêi chiâk deăng.

Pôa Nguyễn Tấn Hùng, kăn pho\ hnê ngăn Vi[an cheăm Lạc Xuân, tơring Đơn Dương, kong pơlê Lâm Đồng tối ăm ‘nâi: ‘’Kơnôm xúa kơmăi kơmok chal nếo nôkố mê hên hdrê pêt ki nếo hiăng châ pơtroh vâ xúa châ tơ-[rê ăm kuăn pơlê a mâu tơring, cheăm kố. Tung la ngiâ ah, ngin kô séa ngăn túa pơkâ hnê tối to\ng kum kuăn pơlê vâ vâi mơnhông mơdêk pêi chiâk pêi deăng tiô chal nếo nôkố krá tơniăn, châ tơ-[rê’’.

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng