VOV4.Sêdang - Ô vâi krâ-nho\ng o [ă pú hmâ! Tung to lâi hơnăm hiăng hluâ, khu lêng Kuân khu Pơtăm hiăng ai hên tơdroăng cheăng ki veăng tơduôm ivá mơno mơjiâng thôn pơlê rêh ối-cheăng kâ tiu túa nếo. Ing mâu tíu ki hiăng lăm to\ng kum mê, khu đông lêng mố đo#i hiăng pêi pro hên hnoăng cheăng, mơjiâng tơmeăm khoăng, veăng kum ăm 11 kong pơlê, pơlê kong kơdrâm a kơpong tơdế [ă Tây Nguyên châ hơ’lêh ngiâ méa dêi thôn pơlê, kơpong kong ngo rế hía rế tơtêk xông kro mơdro\ng, hơniâp ro  tâ. Hâi kố, ngin ai tối ‘na tơdroăng mê.

Pêi pro hnoăng cheăng ‘’Kơdroh tah môi rơpo\ng kơklêa, kơdroh môi rơpo\ng kơtiê’’ kăn [o#, lêng mố đo#i, khu lêng kring vế tơniăn Kuân khu 5 kơhnâ khât veăng pêi pro tơ-[rê tung tối tơbleăng a lâp lu, pro ai pơxúa khât. Troh nôkố, lối 500 rơpo\ng kơtiê a 11 kong pơlê, pơlê kong kân tíu ki ai khu lêng hiăng châ mố đo#i to\ng kum ăm hdrê pêt, kơxo# liăn, kum ‘no rơxế pơchoh klâng chiâk, vâ chê 120 rơpo\ng pêi chiâk deăng châ ai liăn tơkâ, vâ chê 130 rơpo\ng hluăn ing kơtiê, mơ-eăm xông tơtêk, pro kro mơdro\ng. Túa pêi kố dêi khu lêng Kuân khu 5 gá hên h^n. Ai tíu cheăng ki ‘nâ ối to\ng kum hâi pêi cheăng ăm  kuăn pơlê pêi kơdrum, chiâ klôh păn ká, mơjiâng pro kơdroăng kơpôu ro, tơdrong păn í peâp, ai tíu cheăng ki ‘nâ to\ng kum kơxo# liăn, rơxế vâ pơchoh kơdrum deăng, klâng chiâk, hnê tối ‘na kih thuât tung cheăng kâ, păn tơmeăm [ă hên tơdroăng ki ê. Pôa Nguyễn Đình Vũ, ối cheăm Tịnh Hiệp, tơring Sơn Tịnh, kong pơlê Quảng Ngãi chôu pâ tối, hdrối nah rơpo\ng pôa kơtiê khât, châ mâu ngoh mố đo#i kum mơ’no rơxế pơchoh klâng chiâk, mê tơdroăng rêh ối dêi rơpo\ng pôa hiăng hơ’lêh: Hdrối nah rơpo\ng pá ó khât, on veăng á tơmiât vâ roê kơmăi pơchoh lơ châ roê kuăn kơpôu vâ păn. Tâng tơdroăng ki thâ lăm xo kơmăi mê á sôk ro khât, vêh pêi a hngêi kum vâi krâ nho\ng o. Rơnó poê xo kế tơmeăm á pêi lo ing tơmeăm mê, ôh tá xếo liăn ‘no hrê mung vâi pêi cheăng, mê châ xo dêi vâ chê 20 rơtuh. Xuân ing kơmăi kố ‘nâi kơd^ng, ai liăn pro hngêi, roê mâu rơxế hon đa, kế tơmeăm xúa. Tung hiâm mơno á chôu pâ troh mâu hnoăng cheăng to\ng kum dêi khu lêng kring vế tơniăn.

Hlo a tơring kố ối trâm hên xahpá, mâu tíu cheăng dêi khu lêng mố đo#i kring vế tơniăn Kuân khu 5 hiăng mơhnhôk mố đo#i veăng pêi lối rơpâu hâi pêi cheăng veăng mơjiâng thôn pơlê nếo a 65 cheăm ki malối xahpá a 11 kong pơlê, pơlê kong kơdrâm. Mâu rôh lo pêi cheăng pro troăng [ê tông tung thôn pơlê, kui tah trâp, po văng nhâ a mâu hno têa, kơtâk ‘noăng rơchoâ, hbrâ ví tơdroăng ki tơnêi tơhnah tơhnâp, ‘mâi rơnêu klo\ng ki ‘no têa, tíu lâi xuân hlo to ếo ngiât dêi ngoh ‘’Mố đo#i Pôa Hồ’’. Tá hâi tâi, tung mâu roh lo lăm pêi cheăng xah hêi, mâu tíu cheăng kố hiăng hbrâ tơnáu tí tăng ‘nâi ple\ng vâ kong pơlê mơhnhôk kuăn pơlê, rak vế, khu lêng ki kôm vâ pêi cheăng teăng ăm khu tơru\m [ă mố đo#i ‘mâi rơnêu lối 500 toăng hngêi ối, pro ki nếo lối 200 toăng hngêi tuăn pâ, hngêi ru\m tuăn, hngêi tuăn pâ tíu tơkăng kong, chuăn têa kơx^, veăng kum ‘nhiê tah mâu hngêi ối pơtân, hngêi ki xi, hbreăng kơ-choh a mâu pơlê. Jâ Lưu Thị Bích Ngọc, kăn pho\ Khu hnê mơhnhôk cheăng kong pơlê Quảng Ngãi ăm ‘nâi, Tuăn hiâm khu lêng [ă hnoăng cheăng dêi mố đo#i hiăng pro pơxúa hên tơdroăng ki hơ’lêh a kơpong ki malối xahpá tung kong pơlê kố: Pêi pro tiô hneăng tơ’noăng tơdjuôm ivá mơjiâng thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo, Khu xiâm pơkuâ ngăn lêng kong pơlê xuân hiăng tối tơbleăng ăm mâu tíu cheăng mơjiâng mâu kế tơmeăm pêi pro i nhên. Cheăm Trà Tân hơnăm 2010 nếo pêi châ 1 tơdroăng pơkâ, troh nôkố hiăng pêi châ 12 tơdroăng pơkâ, ai tơdroăng veăng kum kân khât dêi Khu pơkuâ ngăn lêng kong pơlê.

Sap hơnăm 2010 nah troh nốkố, khu lêng kring vế tơniăn Kuân khu 5 tối tơbleăng, hnoăng cheăng tơlo ‘’Phái xua vâ kum mâu kơtiê’’. Hbrâ ‘na liăn ngân [ă kế kâ kum mâu rơpo\ng khu lêng [ă kuăn pơlê ki ai tơdroăng rêh ối xahpá [ă mâu hdroâng kuăn ngo kơtiê, mâu kơ koan, tíu cheăng kơd^ng châ lối 370 ta#n phái, kơnâ lối 5 rơtal 500 rơtuh liăn, kum hên rơpo\ng tơkâ hluâ xahpá tung rơnó báu ki hâi teăm tum. Trung tươ\ng Trần Quang Phương, Kăn xiâm pơkuâ hnê ngăn Đảng lêng ối tung khu xiâm pơkuâ ngăn Kuân khu 5 ăm ‘nâi, kơdroh tah kơtiê ki hên cho tơdroăng ki xiâm châ khu lêng kring vế tơniăn Kuân khu 5 vâ pêi pro: Rêm hơnăm, ngin pơrá pơcháu ăm rêm tíu cheăng lăm troh a pơlê, cheăm, lăm troh hnê tối, kum ăm rêm tơring, cheăm, thăm nếo troh a rêm rơpo\ng vâ hnê ‘na kơdroh tah hrâ mơnguâ kơtiê xahpá. Tung hiâm mơno ki hdrối tâ cho vâ veăng kum hluăn ing kơtiê ‘na cheăng kâ cho ki xiâm, ing mê hluăn ing kơtiê ‘na cheăng kâ mê to\ng kum rêm tơdroăng vâ mâu vâi muăn châ hriâm tâp, rơpo\ng châ rak ngăn ivá châ chăn, rak ngăn ‘na khăm pơlât vâ kơdroh tah hrâ mơnguâ kơtiê xahpá ăm kuăn pơlê a mâu kơpong ki kơtiê, malối cho tung tơring, cheăm tơkăng kong, chuăn têa kơx^.

Hnê tối kuăn pơlê ‘nâi, kuăn pơlê loi, [ă túa pơkâ mê, kăn [o#, lêng kring gâk Kuân khu 5 hiăng pro ăm tơdroăng tơru\m pơla khu lêng [ă kuăn pơlê rế hía rế krá tâ: tơdjuôm ivá, môi tuăn mơjiâng ngiâ méa thôn pơlê, kơpong kong ngo pơla tơdế tơnêi [ă Tây Nguyên ‘’ki trâm hên tơdroăng xahpá’’ rế hía rế hơniâp ro, sôk suâ.

Katarina Nga tơplôu [ă pơchuât