VOV4.Sêdang - Hơnăm 2014, [ă tơdroăng ki mơnhên tối 2 to cheăm Tân Bình [ă cheăm Nam Yang ối tung tơring Đak Đoa, kong pơlê Gia Lai hiăng pêi pro klêi hnoăng mơjiâng thôn pơlê rêh ối-cheăng kâ tiu túa nếo tro tiu pơkâ hnoăng cheăng xiâm ‘na mơjiâng thôn pơlê rêh ối-cheăng kâ tiu túa nếo, mê tơring Đak Đoa, kong pơlê Gia Lai hiăng chiâng tơring ki ai cheăm pêi klêi hnoăng mơjiâng thôn pơlê rêh ối-cheăng kâ tiu túa nếo tung hơnăm 2014. Kố cho tơdroăng ki kơdôu mơ-eăm, tơru\m tơroâ, veăng tơchuôm ivá, hiâm mơno dêi mâu kuăn pơlê tung mơjiâng pơlê pơla. Hâi kố, ngin ai tối mâu tơdroăng ki kơdôu mơ-eăm dêi tơring Đak Đoa tung mơjiâng thôn pơlê rêh ối-cheăng kâ tiu túa nếo.

Cheăm Nam Yang, tơring Đak Đoa cho môi tung 2 to cheăm dêi tơring pêi tro tơdroăng pơkâ ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo tung hơnăm 2014. Tơdroăng ki châ tơ-[rê sap ing ivá mơ-eăm dêi khu kăn pơkuâ tơring, cheăm tung tơdroăng pêi pro tiu pơkâ ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo. Ki rơhêng vâ tối cho ‘na veăng rơlo liăn cheăng mơjiâng pro hngêi trăng, klông troăng tung thôn pơlê.

Hơnăm 2014, Hngêi trung râ má môi cheăm Nam Yang tơdah inâi hngêi trung pêi tiu tơdroăng pơkâ tơnêi têa. Tung mâu hơnăm hiăng hluâ, hngêi trung râ má môi cheăm Nam Yang, hiăng tơtro\ng troh tơdroăng ki pêi tro 5 tơdroăng pơkâ ‘na mơnhên hngêi trung râ má môi pêi tro tiu tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa. Tơdroăng ki tơru\m [ă rak ngăn dêi Hngêi trung pơrá hiăng châ pêi pro klêi, khu kăn [o# pơkuâ ngăn xuân ai tu\m hiâm mơno, ivá cheăng ki rơkê ple#ng tung hnê hriâm, pơkuâ ngăn. Khu kăn [o#, mâu thái cô hnê hriâm rơkê ple#ng ‘na hnoăng cheăng dêi tơná, tơkéa vâ tối vâ chê tâi khu thái cô akố ki hiăng ai tu\m tơdroăng ki rơkê ple#ng mê. Hngêi trung hiăng pêi tro hnoăng cheăng ki tí tăng ‘nâi ple#ng ăm khu râ kăn pơkuâ ngăn Đảng, khu kăn pơkuâ tơring, cheăm ‘na mơnhông mơdêk tung hnoăng cheăng hnê hriâm [ă tơru\m kơhnâ khât [ă mâu khu râ kơvâ cheăng khu pú hên, vâ tối tơbleăng mơhnhôk hơ’lêh tung hnê hriâm. Thái Võ Thanh Hồng, kăn pho\ pơkuâ ngăn hngêi trung râ má môi Nam Yang, tơring Đak Đoa, kong pơlê Gia Lai ăm ‘nâi:

            ‘’Hơnăm kố nah, hngêi trung hiăng ‘no liăn mơjiâng pro 6 to lâm hriâm, nôkố 6 to lâm hriâm a ‘ngêi dế ối ối hriâm akố [ă môi to hngêi ki ai tơdjâk [ă tơnêi lối 700 me#t karê [ă tâi tâng kơxo# liăn ‘no va achê 5 rơtal liăn, nâp ăm hnoăng cheăng roê xúa kế tơmeăm vâ kum ăm tơdroăng ki hnê hriâm dêi hngêi trung’’.

            Châ pơkâ tơdroăng ki kal dêi hnoăng cheăng ki hnê kuăn mơngế, cheăm Nam Yang tơtro\ng troh ‘no liăn mơjiâng pro hngêi trung, roê tơmeăm xúa ăm mâu hngêi trung tung tơring, cheăm. Troh nôkố, cheăm ai 3 to hngêi trung pêi tro tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa a kơlo ki má môi, pêi tro tơdroăng pơkâ ki hnê hriâm tung mơjiâng thôn pơlê nếo.

            ‘Nâi nhên tơdroăng mơjiâng thôn pơlê nếo cho môi tung mâu tơdroăng pêi pro ki kal, málối cho mơnhông tơdroăng ki vâ mơdêk tung tâi tâng kơvâ cheăng kâ rêh ối, kring vế tơniăn tung thôn pơlê tiu túa ki krá tơniăn, cheăm tơku\m tối tơbleăng [ă mơhnhôk kuăn pơlê kơhnâ pêi pro tiu túa ki mơhnhôk mâu kơxo# liăn vâ ‘mâi rơnêu hngêi trăng, mơgrúa le#m troăng prôk mot tung pơlê, cheăm, hmâ tơku\m po roh lăm kui tah trâp a mâu hno têa, go#m văng mâu xok vâ rak vế krúa le#m tíu ối, veăng kum kơxo# liăn mơjiâng mâu tơmeăm xúa tơdjuôm.

            Tung tâi tâng kơxo# liăn lối 19 rơtal ‘no mơjiâng Thôn pơlê nếo a cheăm Nam Yang, kơxo# liăn ki veăng kum kố dêi kuăn pơlê hiăng tâk troh lối 7 rơtal liăn, tá hâi teăm xêo kơxo# liăn ‘no mơnhông mơdêk [ă mơjiâng pro hngêi ối tung cheăm. Sap ing kơxo# liăn ‘no cheăng kố, cheăm hiăng pêi klêi vâ châ 1 km hno têa mot tung klâng [ă lối 4 rơpâu me#t troăng prôk tung thôn pơlê, veăng kum lối 280 rơtuh liăn ăm hnoăng cheăng to\ng kum tung hnê hriâm, mơjiâng lâm hriâm, mơjiâng [ă ‘mâi rơnêu pro cheăng, kơnâng, roê kơ-[ăng tăng ăm mâu hngêi trung hriâm tung cheăm, mơjiâng 3 tíu krâ on tơhrik, 3 km troăng on tơhrik ki tê krâ kơvâ, 4 km troăng on tơhrik vâ kum ăm tơdroăng ki tôh têa ăm mâu hdrê loăng pêt.

            Malối pêi pro tơdroăng pơkâ pêi lo liăn ăm rêm ngế kuăn pơlê, cheăm Nam Yang, hmâ po rơdâ mâu túa pơkâ mơhnhôk châ tơ-[rê khât, mơhnhôk vâi krâ nho\ng o pêi chêk deăng tiu troăng rơhlâ krá tơniăn, pêi tơdroăng ki ai pơxúa ‘na hdrê loăng pêt ton hơnăm malối cho kơphế [ă tiu, xúa khoa hok kih thua#t vâ mơnhông tung pêt mơjiâng kế tơmeăm, tơdroăng ki dâi le#m dêi mâu kế tơmeăm pêt. Ing mê, kơxo# rơpo\ng kơtiê tung cheăm hiăng kơdroh ối a kơlo iâ tiu tơdroăng pơkâ bu ối 1,69%. Pêi lo liăn ngân rêm ko mơngế châ 34 rơtuh liăn tung môi hơnăm. Tơdroăng rêh ối tuăn hiâm dêi mâu kuăn pơlê xuân châ cheăm Nam Yang tơtro\ng ‘no liăn cheăng môi tiah: mơjiâng hngêi hôp tơdjuôm, tíu ki hriâm tâp ivá. Nôkố 4 to thôn tung cheăm pơrá châ mơjiâng hngêi hôp tơdjuôm [ă kơpong ki pơtâp ivá [ă tơdroăng ki ai tu\m kế tơmeăm, tung pơtâp [ă tâi tâng kơxo# liăn ‘no kơnâ lối 700 rơtuh liăn. Poâ Nguyễn Văn Trung, kăn pơkuâ ngăn Đảng, kăn pơkuâ hnê mơhno cheăng mơjiâng thôn pơlê nếo cheăm Nam Yang, tơring Đak Đoa ăm ‘nâi:

‘’Hluâ 4 hơnăm pêi pro, cheăm hiăng pêi klêi 19 tơdroăng pơkâ mơjiâng Thôn pơlê nếo. Kơtăn kố 5 hơnăm tơpui troh ‘’Thôn pơlê nếo’’ kuăn pơlê ôh tá ‘nâi bu tâng tối to tung um tivi tê, tá troh pơxiâm tối tơbleăng mê cheăm xuân ối trâm hên xahpá ôh tá ‘nâi ti lâi. Drêng tơring mơjiâng khu kăn lăm séa ngăn mâu cheăm pêi pro tơdroăng thôn pơlê nếo ki môi tiah tơdroăng dêi cheăm mê nếo pơxiâm tơmiât hlo [ă cheăm xuân hiăng mơjiâng mâu khu tơru\m tơpui tơno, hôp rêm khế a mâu thôn vâ tối tơbleăng, pơkâ tơleăng mâu tơdroăng ki pá tơvâ tơvân. Tung hơnăm 2015 cheăm hiăng mơ-eăm mơjiâng kơpong tíu xiâm tê mơdró dêi cheăm, ti xê to vâ kum ăm vâi krâ nho\ng o tung cheăm mê ối kum ăm vâi krâ nho\ng o a 5 to cheăm peăng kơnho\ng tơring’’.

            Tơdroăng pơkâ dêi Tơnêi têa ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo châ pơkâ pêi pro a tơring Đak Đoa, tối tơbleăng ăm 16 to cheăm tung lâp tơring. Tá trôh nôkố, ai 2 to cheăm hiăng pêi klêi tơdroăng pơkâ Thôn pơlê nếo, mê cho cheăm Tân Bình [ă cheăm Nam Yang, u ối cho mâu cheăm pêi châ 15 tung 19 tơdroăng pơkâ. Poâ Phạm Cường, kăn pơkuâ [urô pêi chêk pêi deăng [ă mơnhông mơdêk thôn pơlê, kăn pho\ hnê mơhno cheăng ‘na tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa mơjiâng thôn pơlê nếo tơring Đak Đoa tối:

            ‘’Ki xiâm dêi tơdroăng pơkâ Tơnêi têa ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo dêi tơring Đak Đoa, ki má môi cho tơdroăng ki pêi cheăng dêi troăng rơhlâ kal kí sap ing tơring troh a cheăm [ă tơru\m ivá dêi mâu kuăn pơlê. Mâu tơdroăng pơkâ kal mơhnhôk tơdroăng ki ‘no liăn cheăng hên môi tiah hngêi trung hriâm, troăng prôk, hngêi hôp tơdjuôm, kuăn pơlê xuân hiăng veăng kum hâi pêi cheăng, veăng rơlo  liăn ngân, tơdrêng amê hnối ai mâu ngế krê ki kơhnâ rơkê hiăng pleăng dêi tơnêi vâ mơjiâng pro kế tơmeăm khoăng xúa tơdjuôm vâ rêm ngế kuăn pơlê tung cheăm pơrá châ xúa’’.

            Tơring Đak Đoa, kong pơlê Gia Lai mơ-eăm troh mơ’nui hơnăm 2015 kố ah, kô ai 3 to cheăm nếo pêi klêi tơdroăng pơkâ mơjiâng thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiu túa nếo.

Katarina Nga tơplôu