Rôh ki hên ngế kơ-êng ƀă tơdroăng kơ-êng dêi kăn Kuô̆k hô̆i mot tơdrăng tung mâu tơdroăng ki tá hâi pêi pro klêi, tá hâi tơniăn tung pêi pro 3 tơdroăng pơkâ tơnêi têa ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo; mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă peăng kong ngo; xut tah hrâ mơnguâ kơtiê xơpá krá ton.

Pôa Mai Văn Hải, ngế lo ing Thanh Hóa êng:

“Klêi kơ’nâi lối 2 hơnăm tơbleăng pêi pro Tơdroăng pơkâ tơnêi têa mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă peăng kong ngo pơla hơnăm 2021 – 2025 hiăng pêi klêi mâu tơdroăng ki chía hlo tơƀrê. La pakĭng mê tơdroăng ki pêi pro mâu tơdroăng tơkêa ki kŭn, mâu tơdroăng ki kal dêi tơdroăng ‘no liăn ối hrá ƀă hlo tơvâ tơvân hên ‘na troăng hơlâ pơkuâ ngăn. Pâ ngế xiâm pơkuâ ăm ‘nâi tíu lâi ki xơpá, tơvâ tơvân kân má môi xiâm kối ƀă troăng hơlâ ‘mâi rơnêu. Mơnê ngế xiâm pơkuâ”.

Pôa Hầu A Lềnh, Ngế xiâm pơkuâ Vi ƀan hdroâng kuăn ngo ăm ‘nâi, tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa ‘na mơnhông cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă peăng kong ngo cho xơpá má môi. Xua tơdroăng pơkâ pro kân ƀă ối a mâu kong pơlê tơring, cheăm ki xơpá, ôh tá tơniăn. Mâu tơdroăng tơkêa, mâu troăng hơlâ châ tơkŭm tung tơdroăng kố cho tá troăng hơlâ tŏng kum dêi pơla hơnăm hdrối ki ối xêt khât:

“Tơmiât hên má môi nôkố cho tung pơla tơbleăng a ƀăng tơnêi xua ai mâu tơdroăng tơkêa tơbleăng nhên troh a thôn, pơlê, troh rêm rơpŏng hngêi. ‘Na mâu troăng hơlâ tŏng kum mê mâu hlá mơ-éa hnê mơhno hiăng pơkâ tŭm, laga ôh tá kâi ví mâu tơdroăng ki trâm tung tơdroăng ki ai khât a mâu tơdroăng ki trâm klêi mê. Tơnêi têa kô mơdêk hnoăng cheăng séa ngăn, séa ngăn kơtăng ƀă hnê mơhno tŏng kum teăm tơdrêng mâu tơdroăng ki xơpá, tơvâ tơvân ăm kong pơlê. Ƀă mâu kong pơlê, tung mâu hlá mơéa hnê mơhno rôh kố kô mơdêk klâ xoăng tâi tâng mâu kơxô̆ liăn vâ ăm kong pơlê pơkâ xêh, tơkŭm khu ngế vâ tơbleăng”.

Xuân a rôh hôp kơ-êng kố, pôa Hầu A Lềnh, Ngế xiâm pơkuâ Vi ƀan hdroâng kuăn ngo tiâ ‘na mâu tơdroăng ki xơpá, tơvâ tơvân tung troăng hơlâ tŏng kum hdroâng kuăn ngo tơdjâk troh klâ xoăng cheăm, thôn kơpong hdroâng kuăn ngo, peăng kong ngo:

“Mâu cheăm, thôn ai 15% cho kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo tơngi klêng, mê châ mơnhên cho cheăm lơ thôn, kơpong kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo. Má péa, cheăm kơtiê, thôn kơtiê cho mâu cheăm ai 15% kơxô̆ kuăn pơlê hdroâng kuăn rêh ối a mê ƀă rơpŏng kơtiê tơngi klêng mê cho cheăm kơtiê. Tơdroăng ki klâ xoăng kố trâm môi tơdroăng, mê cho, drêng châ mơnhên cheăm kơtiê, thôn kơtiê, mê ƀă mâu cheăm, thôn ai kơxô̆ rơpŏng kơtiê pá xôp 15% mê ôh ti xê cheăm kơtiê, cheăm malối xơpá nếo – ƀă kố cho môi tơdroăng ki pá”.

Tơdjâk troh tơdroăng ki hnê chư ăm kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo, pôa Nguyễn Lân Hiếu, ngế lo ing Bình Định êng:

“Pâ kơ-êng cho Vi ƀan hiăng ai mâu tơdroăng séa ngăn ki lâi ‘na kơxô̆ ngế ki ôh tá ‘nâi chêh, ‘nâi pơchuât dêi mâu ngế vêh ôh tá chư nếo a mâu hdroâng kuăn ngo sap ing phô̆m vâ xông kân troh ngế ki hiăng krâ. Ngế xiâm pơkuâ ai troăng pơkâ ki lâi ăm tơtro ƀă Măt trâ̆n Tơnêi têa ƀă Khu xiâm ngăn hnê hriâm ƀă hnê mơjiâng tuăn ngo rơkê vâ tŏng kum tơdroăng kố”.

Pôa Hầu A Lềnh, ngế xiâm pơkuâ tiâ:

"Tiô tơdroăng ki riân ngăn troh nôkố ngin, kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo tá hâi tơpui tá hâi ‘nâi chêh chư nâl Xuăn dâng 15%, kố xuân cho tơdroăng ki ối tơmiât nhên. Ngin kô tơrŭm ƀă Khu xiâm ngăn hnê hriâm ƀă hnê mơjiâng tuăn ngoâ rơkê vâ ai mâu troăng hơlâ pơkâ tung mâu hlá mơ-éa tŏng kum ‘na hnê hriâm tung la ngiâ vâ tŏng pôi tá ai xếo tơdroăng kố ƀă mâu kơpong kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo, malối cho 6 tơdroăng Pơkâ dêi Khu xiâm pơkuâ tơdroăng kal kí ‘na mơnhông 6 kơpong cheăng kâ, tung mê ai hnoăng cheăng mơnhông mơdêk hnê hriâm ai tối ‘na tơdroăng kố, kô hriăn ngăn ƀă ai troăng hơlâ vâ xut tah lôi tơdroăng ki ôh tá ‘nâi chư ăm kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo”.

Jâ Vũ Thị Lưu Mai, ngế ki lo ing pơlê kong kân Hà Nội pâ thế ngế xiâm pơkuâ mơhno nhên tơdroăng ki ‘no liăn ăm mâu tơdroăng pơkâ bro dêi tơnêi têa gá iâ khât bu châ 4.634 rơtal tơ’mô 51%. Tung pơla mê, ôh tá iâ châ ‘no hrê ăm rôh hôp, hnê hriâm. Ki rơhêng vâ tối, hrê tung rôh hôp tơdâng tơ’mô pơla kơnốu ƀă kơdrâi 64 rơtal.

Tiâ mơ’nhên ‘na tơdroăng xo on veăng 102 rơtal. Séa ngăn rôh hôp 88 rơtal. Tung pơla mê mơjiâng bro tíu khăm pơlât a cheăm pơlê bu châ 38 rơtal. Pôa Hầu A Lềnh, Ngế xiâm pơkuâ Vi ƀan hdroâng kuăn ngo tối nhên: Tơdroăng tơkêa kố châ xoăng tung hneăng ki kố cho 2.382 rơtal ƀă hên tơdroăng ki kal, tung mê ai tơdroăng ki po hnê hriâm, hnê tối bro mâu tơdroăng cheăng tung um. Xua mê, kơxô̆ liăn vâ tŏng kum ăm vâi kơdrâi kuăn ngo hiăng xúa vâ pêi cheăng hnê hriâm hdrối, mâu tơdroăng pêi ki ê kô tơbleăng dêi hneăng ki pơtối”.

A ngiâ Kuô̆k hô̆i, pôa Trần Lưu Quang, Ngế pro xiâm phŏ hnê ngăn Chin phuh xo pôu râng dêi tơdroăng ki kố a ngiâ Kuô̆k hô̆i ƀă vâi krâ nhŏng o dế rêh ối a kơpong hdroâng kuăn ngo, peăng kong ngo drêng hrá tơbleăng tơdroăng mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă peăng kong ngo.

Troh hâi lơ 31/5/2023, kơxô̆ liăn dêi hơnăm 2022 ăm tơdroăng kố bu châ 58% kơxô̆ liăn cheăng mơnhông, kơxô̆ liăn dêi hơnăm 2023 bu châ 17% kơxô̆ liăn ‘no pêi cheăng mơnhông. Tung pơla mê bu ối 2 hơnăm tơdế nếo vâ pêi pro hneăng má 1 dêi tơdroăng tơkêa kố, luâ tâ kơ mê nếo, hên kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo châ pơxúa ing tơdroăng kố dế rêh ối a tíu tơkăng kong, a mơ’nui tui lui dêi tơnêi têa, dế trâm hên xơpá vâ rak vế tơrêm xơtá tơnêi dêi Tơnêi têa.

Ngế pro xiâm phŏ hnê ngăn tơnêi têa mơhno tơdroăng ki tơvâ tơvân xiâm tung tơdroăng tơbleăng cho xua ai hên mâu hlá mơ-éa pơkâ luâ râ mê ai tơdroăng ki ôh tá tơdâng tơ’mô, pro pá ăm tơdroăng ki ‘no liăn dêi tơnêi têa. Ngế pro xiâm phŏ hnê ngăn tơnêi têa tối nhên tung la ngiâ ah mơdêk rơdêi pơkâ tơleăng, pêi klêi mâu troăng hơlâ luât krá tơniăn vâ Tơdroăng kố châ ‘no liăn tro tiô pơkâ:

“Tơdroăng kal má môi mê ngin kố mơdêk rơdêi klâ xoăng ăm kong pơlê vâ mâu vâi pú hbrâ rơnáu pêi pro xêh mâu tơdroăng ki bu ai to mâu ngế ki pơkuâ xo nếo ‘nâi athế pro tiah lâi gá tro má môi. Hiâm mơno tơmiât tơdjuôm ngin mơ-eăm vâ pơtối pơkâ tơleăng mâu tơdroăng ki ngin ‘nâi kô pơtối trâm ai, pro tiah lâi vâ chiâng tŏng kum tơdroăng kố tro hâi khế pơkâ tro tiô pơkâ ƀă tro tiô pơkâ thế dêi rêm ngế ki rơhêng vâ”.

Mơgêi khu mâu tơdroăng kơ-êng ƀă mâu kơvâ cheăng hdroâng kuăn ngo, pôa Vương Đình Huệ, Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i tơmâng xo rôh hôp kơ-êng kố hlo hơniâp, pôu râng dêi hnoăng cheăng, tơdrăng. Mơhno nhên hên tơdroăng ki tá hâi pêi pro klêi, mâu tơdroăng pêi ối ‘ro, malối cho tơdroăng ki hrá tơbleăng mâu Tơdroăng pơkâ tơnêi têa.

Ai mâu hlá mơ-éa hnê mơhno pơkâ hrá lơ ôh tá tơdâng tơ’mô, tá hâi nhên, tá hâi ai kơlo pơkâ nhên, Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i pơkâ thế tung la ngiâ ah khŏm mơ-eăm tơbleăng mâu troăng hơlâ vâ pêi pro hơ’lêh tŭm, teăm tơdrêng mâu troăng hơlâ, troăng tơmiât ki kal ‘na troăng hơlâ tŏng kum hdroâng kuăn ngo pơla hơnăm 2021 – 2030.

Mơhnhôk tơlo liăn vâ mơ’no pêi cheăng mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă peăng kong ngo; tung mê, tơkŭm a mâu kong pơlê ki malối xơpá, khu hdroâng kuăn ngo ối trâm hên xơpá ƀă ai tơdroăng xơpá khât ƀă hên ki ê. Pêi pro tơƀrê troăng hơlâ tŏng kum tơnêi ối, tơnêi pêi, hnê cheăng pêi ăm mâu rơpŏng hdroâng kuăn ngo tá hâi ai lơ ôh tá ai tơnêi ối, tơnêi pêi ƀă rak vế tâi tâng ƀăng tơnêi kong ƀă tơnêi châ pơkâ ăm pêt kong athế châ pơcháu, ăm mung troh mâu ngế ki pơkuâ ngăn kong.