Kơ’nâi 3 hơnăm râk tro luât phâk vêh a pơlê ối a pơlê Tôr 1, cheăm Glar, tơring Đăk Đoa, khế 10/2023 kố nah, ngoh Trôl hiăng châ tôh ăm mung liăn dêi cheăm, rơtế ƀă mâu kăn cheăm môi tuăn tơbleăng inâi ƀă kum ăm mung 50 rơtuh liăn. Ai liăn, ngoh hiăng khên xo iâ 10 rơtuh rôe 2 to ro, hlối păn vâ xo êak ro pro phon, hlối păn ăm ro ai kuăn. 40 rơtuh liăn ki u -ối , ngoh ‘no ‘mâi rak ngăn dêi 2 ha kơphế. Ngoh ăm ‘nâi, mơnê ‘nâng xua mâu kăn hiăng tơmâng veăng kum: 

“Á cho mơngế ki ai xôi luât, la xuân châ tơmâng ƀă veăng kum á. Á kô xúa kơxô̆ liăn mê vâ ‘no pêt kơphế. A tơngah pêi cheăng kô châ  mơhúa vâ ai kơxô̆ liăn rĕng châ tơvêh ăm tơnêi têa’’.

Tơvâ tơvân têng dêi kloăng kơphế lâp plông, nâ Lê Thị Tuyết Nhung ối đô̆i 2, thôn 3, cheăm Nam Yang, tơring Đăk Đoa ăm ‘nâi, 2 tâ̆n kơphế kố, nâ nếo rôe dêi kuăn pơlê tung cheăm, kơnôm ing kơxô̆ liăn mung dêi hngêi rak liăn kum mâu kơtiê. Kơtăn kố 2 khế, klêi hiăng râk tro luât tung pơla kroăng phâk vêh a hngêi, nâ tô tuăn ôh tá ‘nâi pơxiâm ing lâi, xua tuăn tơmiât kơxiâp kơmê kơ vâi, hlối ôh tá ai liăn vâ pêi cheăng kâ, mê châ mâu kăn cheăm ƀă khu kŏng an veăng kum pro hlá mơ-éa, tơbleăng ăm nâ mung kơxô̆ liăn 100 rơtuh liăn, kơxô̆ liăn kum mâu kơtiê.

Ƀă tơdroăng rơkê ƀeăn tung tơchĕng tơmiât, nâ hiăng xo kơxô̆ liăn ki mê vâ pêt ƀă tê rôe kơphế tung rôh ki nếo. Nâ Nhung ăm ‘nâi:

“Á tơchĕng tơmiât nhên tơdroăng ‘na xúa kơxô̆ liăn pêt kơphế, má péa nếo cho vâ kơxô̆ liăn tê rôe rêm hâi. A khên tơnôu ‘nâng yôh ƀă kơxô̆ liăn ki mung mê, á kô xúa tro tơdroăng. Ƀă tơngah kơxô̆ liăn ki mê la ngiâ ah kố châ kum ăm mâu ngế ki môi tiah á vâ ai tơdroăng cheăng pêi’’.

Thiê̆u tă Trần Thị Luận - Phŏ đô̆i trương Đô̆i tơleăng tơdroăng xôi ƀă kơjo kum hnê ‘na luât, pơkuâ tơdroăng cheăng ki pơtối vêh tơrŭm tung rếh ối ƀă kuăn pơlê, Kŏng an tơring Đăk Đoa ăm ‘nâi: Klêi pơkâ kơxô̆ 22/2023/QĐ-TTg dêi Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh châ tơbleăng a kong pơlê, sap ing khế 10 troh khế 12/2023, Kŏng an tơring Đăk Đoa hiăng kơhnâ tơrŭm ƀă Hngêi rak liăn kum mâu kơtiê tí tăng ngăn, mơnhên vâ kum ăm mâu ngế ki hiăng rak tro luât tung pơla phâk drêng vêh a hngêi rêh ối tung pơla tung 5 hơnăm achê kố.

Ing mê, hiăng ai 45 ngế châ kum ăm mung liăn tung hơnăm 2023, ƀă kơxô̆ liăn riân sap 70-100 rơtuh liăn. Tiô tối hdrối tung hơnăm nếo 2024, tơdroăng cheăng mê kô châ pơtối pêi, pro xiâm ki tơngah, kum mâu ngế hiăng hyôh troăng khên tơnôu ôh tá kơxiâp, mơ-eăm vêh lĕm tung tơdroăng rêh ối ƀă nhŏng o tung pơlê, hlối mơ-eăm pêi cheăng kâ vâ mơnhông tơdroăng rêh ối:

“Á mơnê khât hngêi rak liăn tŏng kum mâu kơtiê tung tơdroăng veăng kum, malối cho mâu kăn ƀô̆ ki ăm mung liăn hiăng pêi cheăng kơhnâ, đi đo lăm séa ngăn veăng tơmâng ngăn mâu tơdroăng mung liăn, kum pro klêi hồ sơ. Ai ngế ki ‘nâ pro klêi hồ sơ tung 1-2 hâi, mâu kăn ƀô̆ kum pê klêi teăm vâ xo liăn mung ăm mâu ngế vâ mung mơnhông cheăng kâ’’.

Mâu khế mơ’nui hơnăm 2023 kố nah, a tung lâp kong pơlê Gia Lai ối ai chât ngế ki rak tro luât pơkâ tung pơla kroăng phâk drêng vêh a pơlê xuân châ kum ăm mung liăn vâ pêi cheăng kâ. Pôa Nguyễn Triều Quang - Kăn phŏ pơkuâ Hngêi rak liăn kum mâu Kơtiê kong pơlê tối ăm ‘nâi: pêi tro tơdroăng pơkâ ôh tá lôi pá rŏng dêi tơdroăng, sap tơdế khế 10/2023, hngêi rak liăn pơxiâm tơbleăng ăm mung liăn.

Tung lối 1 khế, hiăng ăm mung lối 4 rơtal liăn, ăm vâ chê 100 ngế ki ai tŭm ivá. Ki khât ăm hlo, kơxô̆ liăn mê xuân châ xúa vâ ‘no pêi chiâk deăng, tê mơdró kŭn lơ hriâm cheăng pêi. Tung la ngiâ, tơdrêng ƀă tơdroăng pơtối ăm mung liăn, hngêi rak liăn pơtối tơrŭm ƀă mâu kơvâ cheăng khu, mâu kăn cheăm tơring thế tơmâng khât tâ, mơhnhôk, hơlêm, veăng kum vâ mơngế ki mung liăn pêi cheăng ai pơxúa tơƀrê, pro hên rôh ăm vâi tơ’lêi vâ mơnhông tơƀrê tung rêh ối.

“Tung pơla hdrối nah, Hngêi rak liăn kum mâu Kơtiê hiăng tơrŭm krá ƀă mâu Khu tơrŭm cheăng kal kí rêh ối pơlê pơla xo veăng kum hnoăng cheăng ƀă mâu kăn cheăm, tơring, kŏng an, tăng ‘nâi plĕng mâu tơdroăng, tăng ngăn vâ ‘nâi mơngế ki kal vâ mung liăn drêng hiăng vêh ing phâk. Tung la ngiâ, hngêi rak liăn pơtối tăng ‘nâi plĕng mâu tơdroăng, tơbleăng pơkâ dêi Vi ƀan kong pơlê vâ pêi pro tơdroăng mê ăm tro má môi”.

Tơdroăng ăm mung liăn ƀă mâu ngế rak vế tro luât tung pơla kroăng phâk tiô Pơkâ kơxô̆ 22/2023/QĐ-TTg hâi lơ 17/8/2023 dêi Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh cho tơdroăng ki lĕm tro. Tơdroăng rĕng tối tơbleăng ƀă tơbleăng pêi ai pơxúa a kong pơlê Gia Lai hiăng veăng ‘no hnoăng pơtối rak vế ki lĕm tro mê, kum mâu ngế hiăng xôi, mâu ngế tro hyông troăng vêh lĕm ai tíu xiâm pêi cheăng kâ tơniăn vâ mơnhông tơƀrê tơdroăng rêh ối  ƀă ai rôh châ mơ-eăm tâ nếo.