Ngoh Đinh Văn Tây, a cheăm Ia Klar troh a tíu ki tơdah xo mâu hlá mơ-éa bro ƀă mơdrếo mâu hlá mơ-éa ki hiăng pro klêi tơring Đức Cơ, kong pơlê Gia Lai pro mơ-éa nâp hnoăng liăn mơhá. Bu dâng 30 phut tê ngoh hiăng bro klêi hlá mơ-éa ki kal vâ bro.

 “Mâu ngế pêi cheăng akố vâi pêi tá hiâm mơno, rĕng ƀĕng ƀeăn ƀă tơdroăng cheăng dêi tơná. Hmâ á lăm 1 hdroh mê hiăng pro klêi, tâng ai tơvâ tơvân ki klâi ‘lo mê vâi tơbleăng ăm á lăm rơnêu tâng ôh mê pro gá rĕng khât”.

Tiô jâ Hồ Thị Hiền, Ngế phŏ pơkuâ khu ngăn mâu tơring, cheăm, hnoăng cheăng mâu kăn ƀô̆ tơring Đức Cơ, ro, ôh ti ro, ro khât cho 3 kơlo vâ kuăn pơlê a Đức Cơ châm điêm klêi kơ’nâi pêi cheăng ƀă kăn ƀô̆. Hơnăm 2022, kơlo kơxô̆ ki hâk ro ‘na tơdroăng cheăng chêh pro hlá mơ-éa dêi tơring Đức Cơ châ ối má 5 tung tâi tâng 17 tơring, pơlê krâm, pơlê kong kơdrâm:

“Mơnhên tối dêi kuăn pơlê ƀă tơdroăng cheăng dêi kơ koan tơnêi têa drêng kuăn pơlê lăm troh a tíu pêi cheăng tung tơdroăng vâ pro mâu hlá mơ-éa, mê klêi kơ’nâi pro klêi mâu hlá mơ-éa mê kô ai môi tơdroăng kuăn pơlê châ kăn ƀô̆, mơngế pơkuâ hnê mơhno ƀă pêi pro hlá mơéa, klêi mê nếo, kăn ƀô̆ kô xing xoăng phĭu ăm kuăn pơlê, pâ veăng tơpui tối tơdroăng ki pêi cheăng akố hôm lĕm há lơ ôh. Tâng hâk ro mê pó mơnhên tối, tâng mâu ngế ki pêi cheăng mê tơpui tối ôh tá ro bro mơnhêa mơnheăn mê pó xuân athế mơnhên tối vâ pơtối rơnêu tung la ngiâ vâ khu ki pêi cheăng chêh bro hlá mơ-éa mê vâ pêi tro lĕm tâ”.

Xuân vâ mơdêk tơdroăng ki hâk ro dêi kuăn pơlê, khu mơdró kâ drêng troh pro mâu hlá mơ-éa, a kong pơlê Quảng Ninh, Khu xiâm rak ngăn mâu hlá mơ-éa ối tung hnoăng pơkuâ chêh pro mâu hlá mơ-éa dêi kong pơlê pơrá pơkâ tơbleăng drăng a tíu pêi cheăng ƀă tung trang điê̆n tưh. Pôa Bùi Tuấn Anh, Kăn phŏ Pơkuâ Khu ngăn tơring cheăm ƀă hnoăng cheăng dêi mâu kăn ƀô̆ ăm ‘nâi:

“Quảng Ninh hnê mơhno ăm khu kăn pơkuâ cheăm tơring ƀă râ cheăm hnê tối tiô hên tơdroăng. Ing tơdroăng pơkâ a tíu pêi cheăng, hngêi mơhno túa lĕm tro troh hnê tối tung um tơvi, rơ’jíu kong pơlê rêm kong xêi vâ mâu tơdroăng pơkâ troăng hơlâ dêi tơnêi têa, kong pơlê châ troh kuăn pơlê vâ kuăn pơlê hlê ƀă veăng tơpui tối. Ƀă mâu rơkong pâ thế ki phá tơrôu ngin pơkâ rêm khế pơrá trâm mâ, tơpui tơno ƀă pơkâ tơleăng troh tui lui tơdroăng ki kal châ tơleăng”.

Ai mâu kong pơlê, pơlê kong kơdrâm môi tiah Quảng Bình, Quảng Trị, Pơlê kong kân Hồ Chí Minh hiăng pêi pro blêi chiâng túa tơmiât “Kuăn pơlê châm điêm” ƀă 6 kơlo kơxô̆ tơdroăng: Hiâm mơno túa pêi cheăng tơdah kuăn pơlê, hnê mơhno kuăn pơlê pro hlá mơ-éa; hâi chôu pro hlá mơ-éa; tung pơla hâi khế tơkôm mơdrếo hồ sơ tro hâi khế tơhrâ; ‘na kơxô̆ liăn thế nâp ôh tá tơ’môn ƀă tơdroăng ki hâk ro tơdjuôm.

Kơlo kơxô̆ ki hâk ro tơdjuôm ing tíu ki châ 7 tung thang điêm 9, hiăng mơdêk rế hía rế lối 8 điêm, ai kong pơlê ki ‘nâ châ 9 điêm. Tiê̆n sih Lê Đặng Trung, Kăn pơkuâ Kŏng ti tơpui tối leăng hâi khế pro, môi tung mâu tíu pêi cheăng ki apoăng veăng tung tơdroăng tơkêa ăm kuăn pơlê châm điêm mơnhên tối:

“Bro ăm tá kuăn pơlê ƀă kăn ƀô̆ tơnêi têa hmâ tiah kố, kố cho môi tơdroăng ki vêh tơbleăng klêi kơ’nâi pêi pro mâu hlá mơ-éa, kố cho kôi tơdroăng ki athế bro. Á tơmiât tiah kố, cho môi tơdroăng ki ƀlêi chiâng kân khât xua hên hơnăm bro hiâm mơno pâ ăm kơtê ing peăng kơ koan tơnêi têa ing peăng kuăn pơlê vâ môi tuăn tơdroăng ki mê. Ƀă troăng ki vêh tơbleăng rĕng, vêh tơbleăng tro, bro tíu pêi cheăng ki kuăn pơlê chiâng vâ tiâ mơnhên tá hiâm mơno ôh tá tôu tuăn la xuân ai tơdroăng ki vâ séa ngăn mê tơdroăng ki bro tung tơdroăng ki vêh tơbleăng mê gá tro tâ hên”.

Hơnăm 2022, tiah hmâ kơlo kơxô̆ ki hâk ro ‘na tơdroăng cheăng dêi mâu ngế pêi cheăng chêh bro hlá mơ-éa dêi 63 to kong pơlê cho 80,08%. Tiô riân ngăn dêi Khu xiâm ngăn kong pơlê ƀă hnoăng cheăng mâu kăn ƀô̆, kơlo kơxô̆ kố tung hơnăm 2023 (kô tơbleăng tung hneăng má 2 hơnăm 2024), kô châ 87,7%. Mâu tơdroăng ki hơ’lêh kơtăng tung pêi pro hlá mơ-éa dêi Chin phuh kơxô̆ tơmiât troh mơjiâng môi pơlê pơla rơdêi, môi tơdroăng ki chêh pro hlá mơ-éa hmâ a chê, xua kuăn pơlê dế ăm hlo mâu tơdroăng ki tơƀrê, mơhnhôk rêm ngế krê, rêm kong pơlê pêi klêi túa pơkâ kong ngê̆ kơxô̆ tung tơdroăng ki hơ’lêh chêh bro hlá mơéa.