Tung dế khế 7, Quảng Trị kong tô ó. Khu mô đô̆i hneăng hdrối nah Trung đoân kơnŏng pĕng châk hơngế 241 ai 160 ngế vêh a tíu tơplâ ton nah têk  nhang tơbâ khu pú. A um meăn tơbâ dêi Trung đoân pro a Ilâng iâ mô đô̆i hlâ tung tơplâ xâ Hướng Hóa, mâu lêng hơnăm ki mê nah mơdoh môi phut kon ko, tơbâ mâu pú, khu pú hiăng hlâ tung tơdroăng gak kring, môi tuăn tơnêi têa.

Tung kơxô̆ 400 ngế kăn ƀô̆, mô đô̆i ối tung Trung đoân kơnŏng pĕng chhâk hơngế 241 hlâ a tíu tơplâ xâ Quảng Trị, troh nôkố hên kơxêng kiâ mô đô̆i xuân ối koi kĭng têa plông, kĭng thông, tung kong kế. Pôa Nguyễn Hùng Tiến, mô đô̆i hneăng hdrối nah Trung đoân 241 tối ăm ‘nâi: Sap hơnăm 2013, mâu mô đô̆i hneăng hdrối nah Trung đoân 241 hiăng veăng kum mơ’no ivá mơjiâng meăn tíu koh tơbâ a Ilâng kiâ mô đô̆i hlâ tung tơplâ xâ Hướng Hóa ƀă rêm hơnăm mâu mô đô̆i hneăng hdrối nah dêi đông pơtối troh lăm pôu ngăn a tơnêi krih tơviah kố vâ chôu nhâng tơbâ khu pú:

“Ngin hlo hnoăng dêi mâu ngế ối rêh xua khu pú ngin hlâ tung tơplâ xâ nah pleăng châ chăn mơheăm chhá mê ngin thế ti tăng troăng vâ mơdrếo hnoăng kân kĭn. Tung kơxô̆ nhŏng o khu pú dêi ngin hên ngế ôh tá châ vêh mê cho tơdroăng ki châi hiâm. Xua mê, um meăn kố châ mơjiâng pro xúa ivá têa kơxôu, liăn tơmeăm ƀă ki rơhêng vâ tối cho mơhúa dêi mâu ngế ối rêh’’.

Hơnăm ki lâi xuân tiah mê, a roh lơ 27/7, rơpŏng ngoh Phạm Việt Phong pơtối kơxuô tơmeăm ing pơlê kong kơdrâm Ninh Bình mot a ilâng kiâ Tơnêi têa Trường Sơn chôu nhâng tơbâ mâu meh dêi tơná cho mô đô̆i hlâ tung tơplâ xâ Phạm Văn Trọng.

Mô đô̆i hlâ tung tơplâ xâ Phạm Văn Trọng cho lêng dêi Ƀinh đoân 559, hlâ a tơnêi Quảng Trị hơnăm 1972, drêng châ 22 hơnăm. Rêm hơnăm, ngoh Phong rơtế rơpŏng mot a Quảng Trị lăm pôu ngăn, chôu nhang mâu mô đô̆i hlâ tung tơplâ xâ, mơhno hiâm mơno pâ mơnê ƀă mâu ngoh khên tơnôu hlâ tung tơplâ xâ:

“Nhŏng o dêi á hlâ xêh a tơnêi Quảng Trị, bu u ối môi ngế á tê rak ngăn tơnâp kiâ dêi meh. Pin ai tơdroăng rêh ối môi tiah hâi kố mê ai hên ngế hiăng lo chhá mơheăm hlâ a tơnêi Quảng Trị môi tiah mê. Á mot a kố ngăn hlo ilâng kiâ kố cho lĕm ‘nâng. Hiăng lôi ăm tâp meh akố a kô chôu nhang tơbâ kô meh rơtế ƀă khu ki ê li hlâ lâp Tơnêi têa’’.

Mâu hâi ki kố, a mâu ilâng kiâ mô đô̆i hlâ tung tơplâ xâ nah a kong pơlê Quảng Trị, hên Khu râ kăn teăng mâ Khu râ kăn pơkuâ hnê ngăn Đảng ƀă Tơnêi têa rơtế nhŏng o mâu rơpŏng mô đô̆i hlâ tung tơplâ xâ troh chôu nhâng, mơhno hiâm mơno pâ mơnê trâu hơngế mâu ngế khên tơnôu hiăng khên tơnôu pleăng mơheăm chhá xua tơdroăng tơplâ tơleăng lĕm hdroâng mơngế, môi tuăn tơnê têa. Mâu hơvĭng reăng drêh lĕm rơtế on nhâng xú hŏm mơhno hiâm mơno pâ mơnê ôh tá kâi tối a ngiâ um mâu ngế kuăn ki má môi dêi Tơnêi têa. Pôa Nguyễn Duy Tiến, 82 hơnăm, mô đô̆i hneăng hdrối nah 559 vêh a tíu tơplâ xâ nah Quảng Trị pói vâ châ trâm khu pú mô đô̆i nah:

“Rêm roh vêh a tíu tơplâ xâ nah môi tiah kố mê tung hiâm mơno dêi ngin pơrá châ vêh tơbâ tâi tâng. Ahdrối cho trâm mâ nhŏng o mâu pú, khu pú dêi tơná troh chôu phut kố. Ƀă mâu nhŏng o hiăng hlâ, ngin troh tơbâ nhŏng o. Hơnăm kố, ngin tơkŭm po leh tơbâ. Drêng lâi châ vêh a tíu tơplâ xâ nah mê cho tung hiâm mơno ngin vâ trâm dêi khu pú’’.

Mơgêi tơplâ, lối 53.000 ngế mô đô̆i hlâ tung tơplâ xâ tâp tung 72 ilâng kiâ kân kĭn a tơnêi Quảng Trị krih tơviah. Chôu vế hnoăng kân kĭn dêi mâu ngế lêng khên tơnôu, Đảng ƀă Tơnêi têa đi đo tơtrŏng tơdroăng mơ’no liăn pêi pro, rơnêu ilâng kiâ mô đô̆i hlâ tung tơplâ xâ nah. Nôkố, mâu ilâng kiâ chiâng tơmeăm mơhno khôi túa lĕm krih tơviah, tơbâ mâu ngế khên tơnôu hlâ tung tơplâ xâ, rế hnê hriâm khôi túa lĕm ăm rơxông ối nếo.

Pôa Lê Nguyên Hồng, Kăn pơkuâ Khu pơkuâ cheăng pêi – Mô đô̆i rong râ ƀă Rêh ối pơlê pơla kong pơlê Quảng Trị tối: Roh 27/7 hơnăm kố, kong pơlê Quảng Trị tơdah vâ chê 15.000 roh ngế nhŏng o, tơmối, mâu khu mô đô̆i hneăng hdrối nah troh chôu nhang. Ki rơhêng vâ tối, sap ing khế 7 hơnăm 2022 troh nôkố, Vi ƀan kong pơlê Quảng Trị tơkŭm po tơdah mâu khu troh lăm pôu ngăn ilâng kiâ mô đô̆i Tơnêi têa Đường 9 ƀă Ilâng kiâ mô đô̆i hlâ tung tơplâ xâ Trường Sơn a kơmăng:

“Ngin tơdah mâu khu troh lăm pôu ngăn ƀă kơmăng mê ngin hlo ki má môi Quảng Trị kong tô ‘nâng, prôk a kơmăng mê rơngiâp tâ. Má péa nếo, kơmăng mê kô achê tâ, mot a ilâng kiâ mô đô̆i krih tơviah tâ ƀă mâ ngăn mê pin hlo lĕm tâ. Kuăn pơlê, mô đô̆i lâp tơnêi têa troh lăm pôu ngăn ilâng kiâ mô đô̆i hlâ tung tơplâ xâ Trường Sơn ƀă Đường 9 ƀă ngin đi đo ai ngế gak pêi cheăng vâ kum tơdroăng lăm pôu ngăn dêi mâu khu, mâu nhŏng o mô đô̆i ki hlâ tung tơplâ xâ nah’’.  

Khế tơpah, rêm khu ngế troh a mâu Ilâng kiâ mô đô̆i hlâ tung tơplâ xâ nah Trường Sơn, Ilâng kiâ mô đô̆i Đường 9, Thành cổ Quảng Trị ƀă hía hé, chôu nhang xú hŏm lĕm, kơ’nê reăng a têa kroăng Thạch Hà mơhno hiâm mơno pâ mơnê mâu ngế khên tơnôu hlâ tung tơplâ xâ nah.