Vi ƀan hnê ngăn Kuô̆k hô̆i hiăng pơkâ thế mơnhên hnoăng cheăng ki pôu râng dêi mâu khu xiâm, kơvâ cheăng khoh hrá ăm mung liăn ăm 3 tơdroăng cheăng xiâm tơnêi têa, pro mơhía, pro lŭp ‘na hnoăng cheăng dêi mơngế ki rơkê, liăn ngân, kế tơmeăm, ƀă ‘mâi rơnêu mâu tơdroăng ki hâi tơtro tung pơkâ yă tê kế tơmeăm.
Klêi kơ’nâi séa ngăn ăm hlo, Chin phuh, Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh hiăng hnê mơhno mâu khu xiâm, kơvâ cheăng ƀă kong pơlê rĕng tơbleăng mâu Pơkâ dêi Kuô̆k hô̆i ‘na kĭ pơkâ troăng ‘no liăn bro mâu tơdroăng pơkâ tơnêi têa. Maluâ mâu hlá mơ-éa hên ‘na pơkuâ ngăn, hnê mơhno pêi pro tá 3 Tơdroăng ki Tơnêi têa athế pơkâ ăm cho kân (lối 70 hlá mơ-eá), la troh nôkố Chin phuh ƀă mâu khu xiâm, kơvâ cheăng hiăng pêi klêi, pêi séa ngăn vâ kong pơlê pêi pro hơ’lêh nhên ƀă tơbleăng pêi pro.
Maluâ tiah mê, klêi kơ’nâi séa ngăn hên kong pơlê tối kơxô̆ hlá mơ-éa hên, 300 hlá mơ-éa dêi tá Tơnêi têa ƀă kong pơlê. Hên tơdroăng ki kal hnê mơhno tá hâi nhên, pá vâ pêi. Nôkố troh tơdế hneăng pêi, la xuân ối ai mâu tơdroăng kal ‘na troăng hơlâ, tơdroăng pơkâ tá hâi châ mâu khu xiâm kơvâ cheăng hnê. Pôa Nguyễn Khắc Định, kăn xiâm phŏ hnê ngăn Kuŏk hô̆i pơkâ thế:
"Tung 3 tơdroăng kố vâ chê 300 hlá mơ-éa Chin phuh, mâu khu xiâm 73 to. Mâu kong pơlê rêm hơnăm lối hrĭng to hlá mơ-éa. Ti lâi hên hlá mơ-éa môi tiah mê. Tung pơlê bu ai 1 tơdroăng pơkâ ki nếo, 2 tơdroăng ki ton sap ing hneăng hơnăm kố nah. Ti lâi nôkố xuân athế ối hên hlá mơ-éa môi tiah mê. Klêi kơ’nâi séa ngăn xuân athế pêi pro nhên môi tơdroăng ki tơpôu ăm dêi rơpó, ví mâu hnoăng cheăng, chiâng hrá pêi mâu tơdroăng cheăng bro pá tơdroăng pêi pro hnoăng cheăng mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla, pơkâ tơleăng mâu tơdroăng cheăng dêi khu mơdró kâ”.
Tơdroăng ki kal tơtrŏng klêi kơ’nâi séa ngăn ăm hlo kơxô̆ liăn mơnhông liăn ngân tơnêi têa xoăng hrá (hneăng má II hơnăm nah nếo pơcháu) tá hâi ai troăng pơkâ pơcháu kơxô̆ liăn ăm tơdroăng cheăng kơxô̆ liăn ngân tơnêi têa hneăng 5 hơnăm ăm mâu Tơdroăng pơkâ tơnêi têa; tơdroăng ki tŏng kum tơlo liăn pơla mâu Tơdroăng pơkâ tơnêi têa xơpá pêi; tơdroăng ki ‘no liăn túa pơkâ kơxô̆ liăn ngân tơnêi têa hơnăm 2022 ƀă pơla hơnăm 2021 – 2025 ối hrá.
Tơdroăng pơcháu ăm mâu kong pơlê hbrâ rơnáu xêh tung ‘no liăn ƀă mơhnhôk tơlo mâu kơxô̆ liăn tro luât vâ pêi pro tơdroăng pơkâ pêi klêi thôn pơlê nếo mơdêk ƀă thôn pơlê nếo tiô túa cho xơpá, malối cho ƀă kong pơlê ki kơtiê.
Pôa Vương Đình Huệ, Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i pơkâ thế pêi pro nhên hnoăng cheăng dêi mâu khu xiâm, kơvâ cheăng tung tơdroăng ki hrá ‘no liăn ăm 3 tơdroăng pơkâ tơnêi têa chiâng tơdjâk troh pro mơhrê tê kơtê hên:
"Séa ngăn kố athế tiâ mơnhên ăm rơkong kơ-êng. Ti lâi hrá? Ti lâi tơvâ, mâu tíu tơvâ mê a lâi? Ƀă tơdroăng ki tŏng kum tơleăng môi tiah lâi. Pái tơdroăng ki ối trâm to lâi hrĭng to tơdroăng ki kal pơkâ dêi tơdroăng Pơkâ 28, klêi mê rơnê 27, nôkố pôu râng dêi mâu khu xiâm kơvâ cheăng môi tiah lâi ki vâ ai tơdroăng mê. Ti lâi hrá ‘no liăn? Kơxô̆ liăn ăm tơdroăng cheăng ối hrá tâ kơxô̆ liăn ‘no cheăng tiah mê gá ti lâi? Lôi gá tiah kố pro mơhrê hên hĭn khât”.
Khu kăn séa ngăn pơkâ thế ai túa pơla pơcháu túa pơkâ pêi pro kơxô̆ liăn hnoăng cheăng lơ tơbleăng kơxô̆ liăn tơdroăng cheăng liăn ngân tơnêi têa pêi pro mâu Tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa pơla hơnăm 2022 – 2025 vâ mâu kong pơlê hbrâ rơnáu tung hnoăng cheăng xing xoăng liăn. Hnê mơhno khât tơdroăng ki pêi klêi pơkâ tơleăng mâu tơdroăng xơpá, tơvâ tơvân, malối cho ‘mâi rơnêu, ‘mot tơ’nôm mâu tơdroăng pơkâ ki tá hâi tơtro tung mâu hlá mơéa luât hnê mơhno pêi pro 3 tơdroăng dêi tơnêi têa.
Pơkâ thế Khu séa ngăn liăn Tơnêi têa pâ thế ‘na pơkâ tơleăng liăn ngân a rôh hôp má 9 dêi Vi ƀan pơkuâ Kuô̆k hô̆i.
Ăm rơkong tơpui tối tung kơxop hlá mơ-éa Luât tơbriât tê kế tơmeăm ki ‘mâi hơ’lêh, Vi ƀan pơkuâ Kuô̆k hô̆i pơkâ thế tơdroăng ki ‘mâi rơnêu kal ‘mâi rơnêu mâu tơdroăng ki ôh tá tro, ôh tơniăn, ôh tá tơdrăng mơni kô ai tơdroăng ki kâ kơluâ, tơdroăng ki pro pơxúa ăm dêi khu tung tơbriât tê kế tơmeăm, malối cho tơbriât tê kế tơmeăm tung kơvâ tơnêi tơníu.
Kơxop hlá mơ-éa Luât tơbriât tê kế tơmeăm ki ‘mâi rơnêu hiăng ‘mot tơ’nôm hên pơkâ ‘na tíu, hâi khế tê, tơdroăng ki tơdah xo hồ sơ, mâu hồ sơ chêh inâi veăng tơbriât tê tiô troăng rak tơniăn tơdroăng ki tơdrăng, tơtro, bro tơ’lêi hlâu ăm mâu ngế ki veăng tơbriât tê, bro tơdâng tơ’mô ƀă tơdroăng ki nâp liăn kok hdrối. Rơtế amê, kơxop hlá mơéa Luât kố xuân ‘mot tơ’nôm túa ki tê, tơdah xo hồ sơ veăng tơbriât tê ing tơdroăng ki pơtroh ing măng veăng kum mơdêk xúa kong ngê̆ thong tin.
Mâu kăn pơkâ thế kal séa ngăn, pơkâ a luât ‘na kơvâ cheăng môi tiah luât ‘na tơnêi tơníu vâ kơdroh tơdroăng ki ‘no liăn kok hdrối, pro ôh tá tơniăn tung kơchơ mơdró. Kăn pơkuâ Vi ƀan Luât dêi Kuô̆k hô̆i Hoàng Thanh Tùng pơkâ thế:
"Séa ngăn mâu tơdroăng ki ôh tá tro dêi mâu tơdroăng pơkâ tung mâu kơvâ cheăng, tung mê ai kơvâ cheăng tơbriât tê kế tơmeăm, tơnêi tơníu ‘mâi rơnêu mâu tơdroăng ki ôh tá tơniăn bro kuăn pơlê hêng hôu, malối cho kơvâ cheăng tơbriât tê hnoăng rak xúa tơnêi a Thủ Thiêm Tân Hoàng Minh ƀă a mâu tíu ki ê; ‘mâi rơnêu tơdroăng pêi pro ôh tá tro mơdêk yă, hjip yă, môi tuăn tung tơdroăng ki tơbriât tê kế tơmeăm”.
Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i pơkâ thế rôh rơnêu kố athế ‘mâi rơnêu khât vâ tơdroăng kố ‘mâi rơnêu mâu tơdroăng ki tá hâi tro, ôh tá tơniăn, ôh tá tơdrăng mơni kô ai tơdroăng ki kâ kơhveăm, ai tơdroăng ki pro pơxúa ăm dêi khu. Kăn pơkuâ Vi ƀan Luât dêi Luât dêi Kuô̆k hô̆i Lê Thị Nga pơkâ thế pơkâ nhên ‘na 10% liăn kok hdrối tung tơbriât tê tơnêi:
"Tơdroăng ki tơbriât tê hnoăng rak xúa tơnêi ƀă mâu ngế ki châ pơcháu tơnêi, ăm mung tơnêi vâ pêi pro tơdroăng tơkêa ‘no liăn cheăng mê liăn kok hdrối ki hên cho 10% ƀă ki hên khât cho 20%. Ngin hlo tiô pơkâ dêi luât nôkố mê kơxô̆ liăn kok hdrối ki kal ăm tâi tâng mâu kế tơmeăm ki tơbriât tê bu pơkâ a kơlo 5%. Tơdrêng amê tơnêi tơníu cho kế tơmeăm ki ai yă kơnâ kân má môi cho ƀă mâu ngế ki pêi pro tơdroăng tơkêa ‘no liăn cheăng. Xua mê, pơkâ thế pêi pro nhên tơdroăng ki ‘mâi rơnêu kơlo pơkâ dêi kơxô̆ liăn kok hdrối sap ing 5% tiô luât pơka nôkố tâk troh 10% ƀă mơnhên tối ki tơdjâk dêi pơkâ kố tung tơdroăng ki ai khât”.
Viết bình luận