Hơnăm 2010, Hneăng hôp Khu tơrŭm Kuô̆k hô̆i Lâp plâi tơnêi (IPU) - 122 tơkŭm po a Bangkok, kong têa Siam hiăng tơbleăng môi tơdroăng pơkâ cho troăng prôk ‘na “Tơdroăng ki veăng dêi droh rơtăm tung tơdroăng tơniăn krê”. Tung tơdroăng mê, a hơnăm 2013, IPU hiăng mơjiâng Hneăng hôp Kuô̆k hô̆i hơnăm ối nếo, vâ tơpui ‘na mâu tơdroăng dêi droh rơtăm, mơdêk ivá dêi droh rơtăm ƀă mơdêk hnoăng cheăng, tơngah dêi mâu kăn pơkuâ hơnăm ối nếo.
Môi hơnăm klêi kơ’nâi mê, IPU hiăng mơjiâng troăng hơlâ Rôh hôp lâp plâi tơnêi rêm hơnăm ƀă troh nôkố hiăng tơkâ luâ 8 hneăng hôp.
Hơnăm 2014, Rôh hôp Kuô̆k hô̆i hơnăm ối nếo lâp plâi tơnêi apoăng châ tơkŭm po a Geneva, kong têa Swiss, ƀă inâi: “Tơdroăng ki veăng dêi mâu hơnăm ối nếo tung hnoăng cheăng kal kí ƀă tơniăn krê”, vâ tăng hlo mâu túa ki pơloăng mơnúa mơhnhôk tơdroăng ki veăng dêi hơnăm ối nếo ƀă kum mơnhên tơdroăng cheăng kal dêi hơnăm ối nếo tung kơvâ cheăng kal kí.
Rôh hôp rôh má 2 châ tơkŭm po a Tokyo, Nhuk a hơnăm 2015, ƀă inâi “Hơniâp lĕm ƀă kro mơdrŏng”, cho môi tơdroăng ki rơdêi vâ mơdêk tơrŭm pơla mâu khu cheăng kal kí hơnăm ối nếo ƀă tơ’mot vâi mơ’no mâu troăng hơlâ nếo ƀă tơmiât rơkê xua droh rơtăm pơkuâ xua mâu pơlê pơla kro mơdrŏng, hơniâp lĕm ƀă tơniăn.
Hơnăm 2016, rôh hôp rôh má 3 po a Zambia, ƀă inâi ‘Tơdroăng kal hơnăm 2030: Droh rơtăm djâ troăng ahdrối, ôh tá lôi kơbố ki lâi pa rŏng”. Rôh hôp hiăng tơhrâ mơdêk hnoăng cheăng ki tơviah dêi droh rơtăm vâ pêi klêi mâu tơdroăng pơkâ mơnhông mơdêk krá tơniăn (SDGs) ăm môi plâi tơnêi tung la ngiâ.
Rôh hôp rôh má 4 po a Canada a hơnăm 2017, ƀă inâi “Kuô̆k hô̆i hơnăm ối nếo cho ivá dêi rôh mot tơrŭm cheăng”, tơkŭm tung pái inâi tơdjâk troh: tơdroăng ki veăng tung cheăng kal kí dêi droh rơtăm; kuăn pơlê lăm rêh ối ƀă rôh tơrŭm cheăng pơlê pơla; ƀă mơdêk cheăng kâ tung tâi tâng. Ing tơrŭm ing mâu tơnêi têa tơrŭm cheăng mơdêk, Rôh hôp hiăng tơ’mot mâu kăn Kuô̆k hô̆i hơnăm ối nếo ‘na tơdroăng cheăng tung la ngiâ vâ mơdêk rôh mot tơrŭm cheăng.
Hơnăm 2018, rôh hôp rôh má 5 po Azerbaizan ƀă inâi “Mơdêk tơdroăng krá tơniăn ton, rak vế ki pơxúa dêi mâu rơxông tung la ngiâ”, pro pơxúa troh rôh tơ’lêi hlâu veăng hnê túa tơmiât ƀă tơdroăng ki rơkê ‘na tơdroăng cheăng vâ rak vế tơdroăng ki kro mơdrŏng ƀă hơniâp ro dêi mâu rơxông tung la ngiâ.
Hơnăm 2019, rôh hop rôh má6 po a Paraguay ƀă inâi “pêi châ mâu tơdroăng pơkâ mơnhông mơdêk krá tơniăn (SDGs) ƀă diâp hnoăng ăm droh rơtăm ing tơdroăng ki pơxúa pơlê pơla”, vâ tí tăng mâu túa ki châ xúa tơdroăng ki hơ’lêh nếo, séa ngăn tơdroăng ki diâp hnoăng ăm droh rơtăm sap ing víu ngăn ki hơniâp ro – môi tíu ki pơxiâm mơni kô mơdêk rĕng tung pơla pêi pro vâ pêi pro châ tiô tơdroăng ki rơhêng vâ dêi tơdroăng pơkâ Mơnhông krá tơniăn ton.
Hơnăm 2021, xua pơreăng COVID-19, rôh hôp rôh má 7 châ tơkŭm po tiô tơdroăng ki ‘no tơdrêng ing troăng hyôh Internet ƀă inâi “Túa ki cha xúa dêi droh rơtăm klêi kơ’nâi ai pơreăng COVID-19”,vâ mơnhên tối hnoăng cheăng dêi droh rơtăm tung mâu ivá mơ-eăm ‘mâi mơnhông klêi kơ’nâi ai pơreăng kân; tối tơbleăng hnê mơhno ‘na túa ki ‘mâi mơnhông tung tơdroăng ki hnê hriâm, tơdroăng ki hơ’lêh cheăng pêi ăm droh rơtăm ƀă ‘mâi rơnêu mâu tơdroăng khăm pơlât a rêm tíu.
Rôh hôp rôh má 8 châ tơkŭm po a pơlê kong kâ Sharm El-Sheikh kĭng têa kơxĭ Biển Đỏ dêi Egipto bă tơdroăng ki mơdêk tơdroăng ki veăng dêi droh rơtăm tung hbrâ ví ƀă kong prâi pro hơ’lêh.
Tung pơla hdrối kố nah, Kuô̆k hô̆i Việt Nam hiăng veăng kơhnâ tung mâu tơdroăng cheăng dêi Khu tơrŭm Kuô̆k hô̆i kong têa ê, tung mê ai mâu hneăng Hôp Kuô̆k hô̆i hơnăm ối nếo Lâp plâi tơnêi. Khu kăn Việt Nam hiăng hbrâ rơnáu, veăng kơhnâ, tối tơbleăng tơdroăng kal, tơdroăng ki rơkê, troăng hơlâ dêi Việt Nam tơdjâk troh mâu tơdroăng tơpui tơno a Rôh hôp, tơdrêng amê hlối mơ’no tối mâu tơdroăng pơkâ mơ’no ki nhên vâ mơdêk hnoăng cheăng dêi mâu kăn Kuô̆k hô̆i hơnăm ối nếo tung tơdroăng ki pơkâ tơleăng mâu tơdroăng lâp plâi tơnêi.
Tơdroăng Kuô̆k hô̆i Việt Nam tơkŭm po Rôh hôp Kuô̆k hô̆i hơnăm ối nếo lâp plâi tơnêi rôh má 9 pơtối tối nhên tơdroăng ki veăng kơhnâ, ai hnoăng cheăng pôu râng, hbrâ rơnáu dêi Việt Nam ƀă droh rơtăm ƀă mâu tơdroăng tơdjuôm lâp plâi tơnêi dêi hơnăm ối nếo nôkố.
Pôa Martin Chungong, Ngế xiâm chêh tơm xo rơkong Khu tơrŭm Kuô̆k hô̆i lâp plâi tơnêi (PIU) tối nhên: “Á tối cho khât tiah kố, Rôh hôp Kuô̆k hô̆i hơnăm ối nếo lâp plâi tơnêi rôh má 9 kô kum ăm mâu kăn Kuô̆k hô̆i hơnăm ối nếo tối krê, Rôh hôp Kuô̆k hô̆i tối tơdjuôm hơ’lêh rơdêi tâ vâ pêi pro hơ’lêh mâu tơdroăng pơkâ mơnhông krá tơniăn ton. Ngin mơnhên tối khât tơdroăng tơrŭm cheăng tơniăn lĕm khât dêi Kuô̆k hô̆i Việt Nam ƀă Khu chêh tôm xo rơkong tơnêi têa dêi Việt Nam vâ tơkŭm po ƀlêi chiâng rôh hôp. Việt Nam hiăng pơkuâ po blêi chiâng hên rôh hôp kong têa ê. Ngin phiu ro khât châ vêh a Hà Nội vâ veăng hôp a Rôh hôp khu kăn Kuô̆k hô̆i hơnăm ối nếo lâp plâi tơnêi rôh má 9”.
Rôh hôp rôh kố ối veăng kum mơdêk mâu tơdroăng ki pơxúa dêi Việt Nam ing kơvâ cheăng Kuô̆k hô̆i, pêi tiô tơdroăng ki rơhêng vâ mơnhông ƀă troăng mơnhông tung hneăng ki nếo, tung mê ai hơ’lêh kơxô̆, hơ’lêh nếo tơdroăng tơmiât rơkê, mơnhông krá tơniăn; hnê tối, mơđah tơbleăng troh lâp lu ƀă mâu vâi pú kong têa ê ‘na khôi hmâ mơhno túa lĕm tro, tơnêi têa, kuăn mơngế, troăng hơlâ tơpui kâ ƀă tơdroăng ki pei pro chiâng tung mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla dêi Việt Nam; mơdêk tơrŭm cheăng tơpui kâ pơla Việt Nam ƀă hên kong têa tơrŭm cheăng ki kal, malối cho mâu kăn Kuô̆k hô̆i, rơxông kăn pơkuâ hơnăm ối nếo dêi mâu kong têa.
Viết bình luận