Kơpong Tơdế tơnêi têa ai 19 to kong pơlê, pơlê kong kơdrâm. Péa kơpong  mê ai tơnêi tíu, tơdroăng cheăng kâ, túa lĕm tro, rêh ối pơlê pơla phá tơ ê dêi pó, hên tơdroăng tơ’lêi hlâu xuân hên há ki xơpá, pơloăng mơnúa. Kố cho mâu tơdroăng ki kal tơmâng tung pêi tơdroăng cheăng hnê mơhnôk dêi vâi kơdrâi ƀă mâu luât pơkâ tŏng kum ƀă vâi kơdrâi mâu kong pơlê kơpong Tơdế tơnêi têa - Tây Nguyên.

Kơpong kố, mê ai Đà Nẵng cho pơlê kong kân ki ối má môi ‘na kơxô̆ kăn ƀô̆ kơdrâi veăng cheăng  tung rêm râ Đảng dêi mâu cheăm, tơring, kong pơlê. Mâu kong pơlê: Nghệ An, Thừa Thiên Huế, Dak Nông ai kơxô̆ kăn ƀô̆ kơdrâi pêi cheăng tung rêm râ Đảng tâk hên má môi tung kơpong, ki hdrối cho a râ kong pơlê, tơring, cheăm.

 Kon Tum, Dak Lak ƀă Gia Lai ai kơxô̆ kăn ƀô̆ vâi kơdrâi veăng pêi cheăng rêm râ Đảng cho mâu kuăn ngo hên má môi (riân tung tâi tâng kơxô̆ kăn ƀô̆ vâi kơdrâi veăng cheăng a râ Đảng). Tung pơla mê, Gia Lai cho kong pơlê ai hên tíu ki djâ troăng ahdrối ƀă kơxô̆  kăn ƀô̆ veăng cheăng a 3 râ Đảng xuân pêi châ tơƀrê ƀă pêi cheăng luâ kơ hnoăng, tiô tơdroăng Pơkâ kơxô̆ 35/CT/TW dêi Khu xiâm Kal kí.

Kơxô̆ vâi kơdrâi cheăng tung Kuô̆k hô̆i ƀă Hô̆i đong hnê ngăn rêm râ kong pơlê Gia Lai luâ 30% tâng vâ pơchông ƀă tơdroăng pơkâ, ối má 4 tung kơpong Tơdế tơnêi têa – Tây Nguyên.

Tiô mâu tơdroăng kal châ tơbleăng tối a rôh hôp, tơdrêng ƀă tung mơnhông cheăng kâ, tơdroăng rêh ối dêi vâi kơdrâi 19 to kong pơlê kơpong Tơdế tơnêi têa – Tây Nguyên châ ‘mâi hơ’lêh nhên khât. Pôa Võ Thanh An, Ngế pơkuâ Khu hnê mơhnhôk, Kăn hnê ngăn Vi ban Măt trâ̆n tơnêi têa Việt Nam kong pơlê Quảng Ngãi tối tiah kố, ki hlo nhên ‘na hnoăng cheăng dêi kăn ƀô̆ vâi kơdrâi a kơpong cho kơxô̆ kơdrâi to pro kăn pơkuâ cheăng tung râ Đảng, mâu kăn, kơdrâi cheăng tung Kuô̆k hô̆i ƀă Hô̆i đong hnê ngăn hên tâ hdrối.

Tơdroăng tí tăng, rah xo mâu ngế rơkê vâ pro kăn tung khu kơdrâi veăng cheăng tung khu kăn Kuô̆k hô̆i ƀă Hô̆i đong hnê ngăn Kuăn pơlê rêm râ nôkố đi đo tâk ‘na kơxô̆ mơngế ƀă ki tơƀrê tung pêi cheăng, mâu kăn hơnăm ối nếo, rơkê plĕng tơdroăng kal kí, tơdroăng cheăng pêi, tơdroăng cheăng tơná hmâ pê rơkê tro tiô pơkâ, hên tâ tâng vâ pơchông ƀă hneăng hdrối:    

“Klêi séa ngăn, Măt trâ̆n tơnêi têa kong pơlê Quảng Ngãi ăm hlo mâu ngế ki lo tơbriât pro kăn Kuô̆k hô̆i ƀă Hô̆i đong hnê ngăn Kuăn pơlê rêm râ xuân ai tuăn mơno lĕm, rơkê, ƀĕng ƀĕn tung tơdroăng cheăng, chiâng pêi cheăng tiô khu. Cho tíu ki tơdjêp rơtế hmâ krá pơla Đảng, mâu kăn Kuô̆k hô̆i, Hô̆i đong hnê ngăn kuăn pơlê  rêm râ, ƀă kuăn pơlê’’.

Laga, pakĭng mâu tơdroăng ki rơkê mê, xuân ối tơdroăng ăm hlo tơxâng tơmâng khât. Kơxô̆ ki mơnhông mơdêk vâi kơdrâi a hên tơdroăng cheăng ối iâ tâ kơlo dâ dâk tung lâp tơnêi têa, mê cho kơxô̆ pêi cheăng châ ăm lăm hriâm iâ, kơxô̆ kâ iâ ƀă kơxô̆ rơpŏng kơtiê hên; tơhôu tơpâm tung on veăng ai đi đo hlối pá, ‘nâ pơkí ôh tá châ ‘nâi; Kơxô̆ vâi kơdrâi kuăn ngo pro kăn xiâm ối iâ tâ tâng vâ pơchông ƀă kơxô̆ kăn ƀô̆ kŏng chưk cho kơdrâi. Jâ Siu H’Thoan, kăn hnê ngăn Khu vâi kơdrâi tơring Chư Prông, kong pơlê Gia Lai tối tiah kố:

“Nâ o dế tơmâng khât ‘na tơdroăng nôkố cho tơdroăng pêi cheăng, ƀă kơxô̆ kâ. Tơdroăng cheăng kâ nôkố ối trâm hên xơpá. Tung mê, xuân ai tơdjâk troh hên tơdroăng hlê plĕng ƀă tuăn ‘nâi hriăn tơmiât rơkê, tơdroăng vâ mơnhông cheăng kâ. Vâi nâ o kuăn ngo ki hên vâi pêi chiâk,  tơdroăng vâ châ hriâm túa pêi cheăng kâ ƀă tơdroăng tê mơdró ôh rơkê, rôh ki vâ châ hriâm pêi cheăng iâ mê tơdroăng tăng cheăng pêi, tăng tơdroăng cheăng xiâm ăm vâi nâ o ki kal cho mơnhông cheăng kâ’’.

 Teăng mâ Khu tơkŭm cheăng, jâ Nguyễn Thị Minh Hương, kăn phŏ hnê ngăn Khu vâi kơdrâi Việt Nam nhoăm tơdroăng ki kal tung tơpui tơno, tối tơbleăng mâu tơdroăng dêi mâu kăn ƀă tơngah kố cho môi tung mâu tíu xiâm vâ mâu kong pơlê pơkâ troăng rơhlâ vâ mơdêk hnoăng cheăng pêi, ki rơdêi dế vâi kơdrâi, châ tơbleăng tối tơdroăng pơkâ tŏng kum nhên vâ tơkŭm pêi pro mâu tơdroăng tŏng kum ăm vâi kơdrâi pêi cheăng châ tơƀrê pơxúa; pro tơ’lêi vâ kăn ƀô̆ vâi kơdrâi châ mơnhông mơdêk pơtối rak vế pêi hnoăng cheăng ki tơtá chiâng pêi; mơhno ki rơdêi tơná vâ veăng ‘no hnoăng cheăng, pleăng ăm rơpŏng hngêi ƀă pơlê pơla.

“Mâu tơdroăng xuân hiăng châ râ Đảng, mâu kăn tơmâng, la xuân ối mâu tơdroăng ki kơtăn hơngế pơla hlá mơ-eá chêh ƀă tơdroăng tơbleăng pêi  pro a ngâ. Tơná mâu kăn ƀô̆ khu xuân hlo hnoăng cheăng tơná thế rơkê ƀĕng ƀĕn, ‘nâi hriăn plĕng ki nếo tâ tung pêi pro mâu tơdroăng cheăng ki hnê mơhno ƀă thế tơmâng khât troh mâu vâi kơdrâi ki ê pơrá phá dêi rơpó tung rêm khu, ngế mê kô ai mâu tơdroăng pêi pro phá tơ ê xêh xêh dêi tơná, tá tung khu kuăn ngo, mê ai hên khu pơrá phá dêi rơpó kal mơnhên vâ ‘nâi tơdroăng kal vâ dêi tơrêm ngế vâ hriăn xing xoăng tơdroăng cheăng pêi ăm tơtro ƀă mâu troăng rơhlâ pêi vâ achê tâ ƀă khu ƀă tơrêm ngế’’.

Ƀă 2 rôh hôp mê “Tơdroăng pêi pro tung tơdroăng cheăng vâi kơdrâi ƀă pêi pro mâu tơdroăng pơkâ tŏng kum ƀă mâu khu kơdrâi phá tơ ê xêh” ƀă “Tơdroăng cheăng dêi kăn ƀô̆ vâi kơdrâi ƀă thế pơtối rak vế pêi hnoăng cheăng dêi kăn ƀô̆ kơdrâi’’, hneăng hôp hiăng chêh xo hên tơdroăng veăng hnê tối vâ pơtối pêi tơdroăng cheăng dêi mâu kăn ƀô̆ kơdrâi tung tơdroăng rêh ối nếo nôkố.

Tung mê, troăng rơhlâ pêi ki hdrối cho mơnhông cheăng kâ, túa lĕm tro, rêh ối pơlê pơla, mơdêk tơdroăng rêh ối tơmeăm khoăng, tuăn ngôa ăm vâi kơdrâi kuăn ngo, vâi kơdrâi ki tiô khôp Pâ Xeăng ƀă mơdêk hnoăng cheăng pêi tơƀrê dêi mâu kăn ƀô̆ Khu vâi kơdrâi a cheăm, tơring, vâ hơ’lêh nếo tơdroăng cheăng pêi, túa pêi cheăng achê ƀă tơdroăng kal vâ pêi hlối ai tơdroăng pơkâ tŏng kum vâ tơkŭm pro tro mâu troăng rơhlâ, luât pơkâ pêi ƀă ‘na tơdroăng cheăng dêi vâi kơdrâi.