Tơdroăng kố, pro mâu kong pơlê, tơring pá puih khât vâ châ chiâg pêi pro ƀă vâ khoh chiâng vâ ăm kuăn pơlê châ mung liăn. Kố cho tơdroăng châ tối tơno tung hneăng hôp mơ’no tơdrêng tung um lâp tơnêi têa po a hâi lơ 11/7 pơla hdrối kố nah. Túa pơkâ “Kâu lak ƀô̆ tơniăn ăm vâi kơdrâi ƀă vâi hdrêng” hiăng châ pơxiâm po a cheăm tơkăng kong Nhôn Ma, tơring Tương Dương, kong pơlê Nghệ An. Túa pơkâ kố cho tơdroăng ki bro hơ’lêh tơbleăng tơdroăng tơkêa 8 ‘na “pêi pro tơdâng tơ’mô pơla kơnốu ƀă kơdrâi ƀă troăng hơlâ pơkâ tơleăng mâu tơdroăng ki kal ƀă vâi kơdrâi ƀă vâi hdrêng”, ối tung tơdroăng pơkâ tơnêi têa ‘na mơnhông cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo, pơla hơnăm 2021 – 2030 (pơla hneăng má I sap hơnăm 2021 – 2025).

Nâ Lò Thị Hương, Kăn hnê ngăn vâi kơdrâi cheăm Nhôn Mai tối:

“A mâu cheăm pơlê ki ai ngế kơnốu, ngế pâ ki hmôm ôu drôu, hmâ xiăn pâm dêi kơdrâi kuăn mê khu ngăn vâi kơdrâi hmâ tơrŭm ƀă kŏng an cheăm troh pêi cheăng hnê pât hiâm mơno ăm ngế ki hmôm ôu drôu, ki ‘mêi ‘na drôu. Klêi kơ’nâi 3 hơnăm mơ-eăm mê tơdroăng ki kố a cheăm pơlê hiăng hlo kơdroh hên”.

Nghệ An nôkố ai dâng 708 tơdroăng tơkêa (ƀă 10 tơdroăng tơkêa hiăng mơjiâng bro) ối tung Tơdroăng Pơkâ tơnêi têa mơnhông cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo. Maluâ hiăng kơhnâ tơbleăng, la tơdroăng tơkêa 8 hiăng tro hrá pêi tâng pơchông ƀă túa pơkâ pơla hơnăm ƀă dế trâm hên xơpá ‘na kơxô̆ liăn, tơdroăng bro.

Pôa Vi Mỹ Sơn, kăn phŏ ngăn Hdroâng kuăn ngo kong pơlê Nghệ An ăm ‘nâi, ki khât tơdroăng ki tơvâ mơhno sap ing rôh ki xoăng râ pơkuâ ngăn, tơbleăng tơdroăng tơkêa. Tung 10 tơdroăng tơkêa mơjiâng bro mê tơdjâk troh hên hĭn mâu kơ koan, tíu pêi cheăng, xua hên khu xiâm, kơvâ cheăng Tơnêi têa pơkuâ ngăn ƀă hnê mơhno tơbleăng pêi pro, ai mâu khu xiâm, kơvâ cheăng, kong pơlê hrá pơkâ hnê mơhno vâ tơbleăng pêi pro:

“Nôkố tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa ai tơdjâk troh 9 khu xiâm, kơvâ cheăng, a kong pơlê 9 Khu, kơvâ cheăng. Athế séa ngăn tá 3 tơdroăng ki bô bối dêi rơpó mê ‘mot tung môt tíu xo. Pơtih kum mơnhông mơdêk pêi chiâk deăng, tá 3 tơdroăng ki ‘mot tung môi tíu, pơcháu ăm kơvâ pêi chiâk deăng hnê tơdrêng bu krê mơnhông mơdêk pêi chiak deăng, mê gá nếo chiâng pêi klêi.

Tơkéa vâ tối cho klêi kơ’nâi mơgêi pơla hneăng má 1 mê ‘mot tơdroăng kố tung tơdroăng mơnhên tối ƀă ‘mâi rơnêu tơdroăng ki kal dêi tơdroăng tơkêa mê nếo tơtro”.

Ôh ti xê krê to Nghệ An mê nôkố mâu kong pơlê ki ê xuân dế tơvâ drêng tơbleăng Tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa mơnhông cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo tối krê, 3 tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa tối tơdjuôm. A Thanh Hóa troh nôkố, Tơdroăng tŏng kum hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo xuân ối ai hên lối chât rơtal liăn xua ôh tá châ tơbleăng kum. Xiâm kối cho mâu tơdroăng tơkêa kố tá hâi tŭm mâu tơdroăng vâ xoăng liăn.

Pôa Mai Xuân Bình, ngế xiâm ngăn hdroâng kuăn ngo kong pơlê Thanh Hóa ăm ‘nâi:

“Hơnăm nah mê pơcháu liăn la nôkố tá hâi kĭ mê ôh ti chiâng tí tăng ‘nâi plĕng ăm kong pơlê pơtối pơcháu, xua ôh tá tơdroăng ki lâi vâ pơcháu. Nôkố mê tí tăng ‘nâi plĕng ăm xoăng kơxô̆ liăn hâi kơ’nâi a tơdroăng ki lâi vâ xoăng. Xua hiăng pơcháu liăn la tá hâi kĭ tơdroăng tơkêa ki châ xing xoăng liăn ki tá hâi pơkâ, mê ôh tá ai tơdroăng ki vâ xoăng. Mê tơdroăng kố ƀă tơdroăng tơkêa kố mê xuân dế pơkâ kơtăng mâu kăn hnê ngăn Vi ƀan mâu tơring hiăng mơ-eăm kĭ hdrối khế 9 xo, xua gá tơdjâk troh túa pơkâ, ƀă hnê mơhno troh xoăng liăn ki u ối mê hiăng kĭ tơdroăng tơkêa mê chiâng vâ ‘mot tơ’nôm môi iâ kơxô̆ liăn nếo vâ pơtối pro klêi tơdroăng tơkêa”.

Vâ mơdêk rĕng pêi pro mâu tơdroăng pơkâ hiăng châ kĭ, mâu khu râ, kơvâ cheăng, kong pơlê 2 to kong pơlê Nghệ An, Thanh Hóa, hiăng mơjiâng túa pơkâ ƀă tơkŭm pêi pro, ‘no liăn bro mâu kế tơmeăm, tơdroăng tơkêa ‘na túa pơkâ, xing xoăng, bro tơniăn tíu kuăn pơlê rêh ối; ‘na ‘no liăn bro hngê trăng troăng klông ki kal, kum pêi cheăng kâ, tơdroăng rêh ối tung kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo; ‘na mơnhông hnê hriâm cheăng pêi ƀă tăng cheăng pêi ƀă hên tơdroăng ki ê châ mâu tơdroăng tơƀrê ki apoăng.

Laga, tơdroăng pơkâ tơnêi têa ‘na mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo cho Tơdroăng ki nếo, ai hên tơdroăng kal, hên khu tơkŭm, pơkuâ, tơrŭm pêi pro mê tơdroăng ki tơbleăng pêi pro ai hên xơpá. Mâu tơdroăng xơpá, tơvâ tung tơbleăng pơkâ tơnêi têa ‘na mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo châ hên hĭn kuăn pơlê, mâu kăn kuô̆k hô̆i tơmâng ngăn. A hneăng hôp má 5 hdrối kố nah tiâ rơkong kơ-êng a ngiâ Kuô̆k hô̆i, pôa Hầu A Lềnh, ngế xiâm pơkuâ Vi ƀan Hdroâng kuăn ngo tối:

“Tơdroăng ki tơmiât kân má môi nôkố cho tung pơla tơbleăng tung tơnêi xua ai mâu tơdroăng tơkêa tơbleăng nhên troh thôn pơlê, rêm rơpŏng. ‘Na tơdroăng pơkâ ki xiâm dêi mâu hlá mơ-éa hnê mơhno hiăng châ pơkâ tŭm, laga xuân ối ai mâu tơdroăng ki trâm tung tơdroăng ki ai khât ai mâu tơdroăng ki ối trâm xua mê.

Tơnêi têa kô mơdêk hnoăng cheăng séa ngăn, pơkâ kơtăng ƀă hnê mơhno tŏng kum mâu tơdroăng ki xơpá, tơvâ ăm kong pơlê. Ƀă mâu kong pơlê, tung mâu hlá mơ-éa hnê mơhno rôh kố kô thăm mơdêk xing xoăng tâi tâng mâu kơxô̆ liăn vâ ăm kong pơlê pơkâ tơleăng, tơkŭm mâu khu vâ tối tơbleăng”.

Mâu tơdroăng ki xơpá, tơvâ tung tơbleăng tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa ‘na mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo ki hên cho tơdjâk troh hlá mơ-éa luât pơkâ. Troh khế 4 hơnăm 2023, 15/15 khu xiâm, kơvâ cheăng châ pơcháu hnoăng pơkâ tơleăng ƀă ai hlá mơ-éa troăng hơlâ, hnê mơhno ăm mâu cheăm pơlê tŏng kum châ 121 tơdroăng ki xơpá, tơvâ.

Tơdroăng kố ăm hlo, tơdroăng ki séa ngăn, mơnhên tối, séa ngăn mâu tơdroăng ki kố hdrối vâ pơkâ tơdroăng kố tá hâi trâu hngế ƀă nhên, mê chiâng tơdjâk troh tơdroăng ki tơvâ tơvân, ôh tá tơdâng tơ’mô drêng tơbleăng pêi pro cho tơdroăng ki xơpá.