A Gia Lai, tiô mơnhên tối a rôh hôp, hơnăm 2023 ai hên xơpá, la kong pơlê hiăng mơ-eăm pêi pro mâu hnoăng cheăng kâ rêh ối pơlê pơla. Tiah mê, tâi tâng kơxô̆ liăn ‘no cheăng ăm tâi tâng pơlê pơla vâ pêi cho 42 rơpâu rơtal liăn, châ tơdroăng pơkâ ƀă mơdêk 9,28% tâng pơchông ƀă khế kố hơnăm nah. Mâu tơdroăng pơkâ ‘na ki kơnâ tung kơvâ pêi chiâk deăng – pêt kong – păn ká xi xŏng; kơmăi kơmok, mơjiâng pro kế tơmeăm tâi tâng kơlo kế tơmeăm tê ‘ngré ƀă hên tơdroăng pơkâ ki ê pơrá châ tơƀrê ƀă tơkâ luâ túa pơcháu.

Maluâ tiah mê, ki rơdêi ‘na mơdêk tâi tâng kế tơmeăm dêi kong pơlê châ 3,02%; tung tâi tâng kơxô̆ liăn nâp ăm kong pơlê tiô riân châ 5.230 rơtal liăn, châ 88,5% tâng vâ pơchông ƀă pơkâ. Ki têi ‘na tơdroăng ki ‘no liăn cheăng krê tơdjuôm pơla khế 11/2023 nếo châ 37,2%. Pakĭng mê, kơlo ivá tơbriât râ kong pơlê PCI hơnăm 2022 kơdroh 19 râ tâng pơchông ƀă 2021; mâu kơlo kơxô̆ ‘na hơ’lêh bro mâu mơ-éa ƀă mơdêk ivá tơxup ối ai hên tơdroăng ki ôh tá tơƀrê. Pôa Tô Văn Chánh, Kăn hnê ngăn Hô̆i đong tơring Krông Pa tối:

“Tơdroăng ki sĭng khéa cho 7 tơdroăng pơkâ xiâm ƀă 2 tơdroăng pơkâ mơjiâng tung tâi tâng 24 tơdroăng pơkâ ki bro ôh tá châ tơƀrê. Á hlo ai 1 tơdroăng kal tơmâng ngăn cho tung hơnăm 2023, tơdroăng ki ví hên luâ râ. Mâu kơvâ cheăng ki tí tăng ‘nâi plĕng ăm Vi ƀan hnê ngăn kong pơlê mâu tơdroăng a kong pơlê tối tơbleăng, pâ thế, pơkâ mơ’no. Kơvâ cheăng kố mê mơhno kơvâ cheăng tá, kơvâ cheăng ki lâi xuân rak vế ăm dêi tơná, ôh tá kơbố khên tơnôu tí tăng ‘nâi plĕng, pâ thế pơkâ mơ’no vâ Vi ƀan hnê ngăn kong pơlê pơkuâ tŏng kum”.

Veăng ai mâ a rôh tơpui tơno ‘na troăng hơlâ tung la ngiâ, pôa Đinh Hữu Hòa - Kăn phŏ pơkuâ Khu ngăn Túa pơkâ ƀă ‘No liăn cheăng kong pơlê Gia Lai pơkâ thế:

“Vâ mơdêk tơdroăng ki mơnhông tung la ngiâ ah, má môi kal pơtối tơkŭm tung tơdroăng ki kơnâ pêt mơjiâng hdrê loăng ton hơnăm, pêi chiâk deăng xúa kơmăi kơmok chal nếo, tro ƀă hdrê loăng pêt ki xiâm môi tiah tiu, kơphế, hơ’lêh pêt mâu hdrê loăng ki tro ƀă kơchô tê mơdró vâ roê môi tiah hdrê loăng plâi kâ, reăng, pơkeăng ƀă hngêi ki uâ pơliê bro kế tơmeăm. Má péa, cho tơkŭm ăm on tơhrik mâ hâi tá hâi châ mơ’no tung tơdroăng ki mơ’no, tâi tâng kơxô̆ lối 900 MWp”.

A kong pơlê Lâm Đồng, tiô hlá mơ-éa pơchuât tơbleăng dêi hneăng hôp Hô̆i đong hnê ngăn, Cheăng kâ rêh ối pơlê pơla hơnăm 2023 dêi kong pơlê Lâm Đồng trâm hên xơpá, 4/18 tơdroăng pơkâ ôh tá pêi klêi tiô pơcháu. Maluâ cheăng kâ ối châ rak vế ki mơdêk 5,63% la tá hâi tơniăn ƀă krá. Kơmăi kơmok – mơjiâng bro kế tơmeăm ôh tá tơ’lêi hlâu xua tơdjâk ing tơdroăng ki kế tơmeăm to kơnâ, hrê liăn roê kế tơmeăm hên.

Hnoăng cheăng liăn ăm tơnêi têa xuân trâm hên xơpá, tung mê mâu kơxô̆ liăn nâp ing hnoăng liăn mơhá, kơxô̆ liăn  hrê châ 87,8%, nâp liăn ing hngêi ối, tơnêi pêi bu dâng 85,8% kơxô̆ liăn kong pơlê. Tơdroăng ki hơ’lêh chêh bro hlá mơ-éa, hơ’lêh tơdroăng ‘no liăn cheăng tê mơdró tá hâi pêi pro châ tơdroăng ki rơhêng vâ.

Pôa Trần Đức Quận, Kăn pơkuâ hnê ngăn Đảng, Kăn hnê ngăn Hô̆i đong kong pơlê Lâm Đồng tối tiah kố, cho ing mâu tơdroăng ki ôh tá pêi pro tơƀrê mê tung hnoăng cheăng pơkuâ, hnê mơhno, tơrŭm pêi pro hnoăng cheăng dêi mâu kơvâ cheăng, tơring, cheăm hiăng tơdjâk ôh tá iâ troh tơdroăng mơnhông cheăng kâ rêh ối pơlê pơla, mơjiâng pro, tê mơdró ƀă tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê.

Kố cho tơdroăng ki pá kal athế hvái ngăn, mơnhên tối tiô túa ki tơtro, tŭm têk ƀă hlo mâu tơdroăng pêi ôh tá tro vâ ‘mâi rơnêu tung la ngiâ. Pôa Trần Đức Quận, tối nhên:

“Pâ thế mâu kăn Hô̆i đong hnê ngăn kong pơlê mơdêk hiâm mơno pôu râng dêi hnoăng cheăng, tơkŭm hriăn ngăn nhên tơrêm tơdroăng; tơpui tối leăng tơdrăng, tŭm têk, tơdrăng tơpui tơno, hlê plĕng, mơhno nhên xiâm kối dêi mâu tơdroăng ki hiăng pêi klêi xuân môi tiah mâu tơdroăng ki tá hâi pêi klêi. Veăng tơpui tối hên ki tro ‘ló, rơkê. Tơdrêng amê hlối pơkâ mơ’no mâu troăng hơlâ malối cho mâu troăng hơlâ pơkâ tơƀrê vâ bro tơ’lêi hlâu ăm mâu tơdroăng ki xơpá tung pơla mơnhông cheăng kâ rêh ối pơlê pơla, pêi pro châ tiô tơdroăng ki rơhêng vâ dêi kuăn pơlê mâu hdroâng kuăn ngo tung kong pơlê”.

Tơdroăng ăm ‘nâi ing hneăng hôp hô̆i đong hnê ngăn kong pơlê Dak Lak, nâp liăn Tơnêi têa hơnăm 2023 dêi kong pơlê Dak Lak tiô riân kơdroh dâng 2 rơpâu rơtal liăn, tơ’mô ƀă kơdroh vâ chê 23% tâng pơchông ƀă túa pơkâ, iâ tâ lối 14,7% tâng pơchông ƀă hơnăm 2022. Xiâm kối cho hên khu mơdró kâ a kong pơlê trâm hên xơpá tung tơdroăng mơjiâng pro tê mơdró, tung mê ai ki hên cho khu mơdró kâ ai kơlo liăn tơlo hên ăm nâp liăn tơnêi têa.

Tiô pôa Bùi Văn Yên, Kăn pơkuâ Khu ngăn liăn ngân Dak Lak, kơxô̆ liăn kơdroh hên má môi dêi kong pơlê cho kơdroh liăn xúa tơnêi, xua tơdroăng ki tê hngêi trăng, tơnêi tơníu kơdroh hên luâ râ kơlo tơmiât:

“Kơxô̆ ki kơdroh kố ki hên cho nâp mâu liăn ngân. Tung mê ai nâp tơdrêng cho hnoăng rak xúa tơnêi mơjiâng tơdroăng pơkâ gá chía hên tâng pơchông ƀă kơxô̆ liăn tơnêi têa pơcháu. Tơnêi têa pơcháu bu 1.600 rơtal, la kong pơlê hiăng xúa a kơlo nâp tâk troh 3.900 rơtal, tiô riân plâ hơnăm bu châ 1.700 rơtal xo. Liăn tơnêi hiăng kơdroh lối 2 rơpâu rơtal.

Môi tơdroăng ki nếo kơxô̆ liăn nâp ing tê tơmeăm ngi kong têa ê kơdroh dâng 300 rơtal nếo, tâi tâng dêi péa kơxô̆ kố kơdroh lối 2 rơpâu rơtal tâng vâ pơchông ƀă pơkâ mơ’no”.

La hên tơdroăng ki xơpá, ôh tá châ tiô pơkâ, la a hneăng hôp dêi mâu kong pơlê kơpong Tây Nguyên, mâu kăn Hô̆i đong hnê ngăn hiăng tơkŭm tơpui tối leăng, veăng tơpui mâu rơkong tơpui ki tro ‘ló, ki kal tung mâu tơdroăng mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla a kong pơlê. Ki hên mâu rơkong rơpui tối dêi mâu kăn pơrá hiăng môi tuăn mơnhên tối, tung pơla ai tơdroăng xơpá tơdjuôm dêi tơnêi têa, klêi kơ’nâi hiăng pêi pro tơƀrê, ăm hlo tơdroăng ki khŏm mơ-eăm dêi rêm râ, kơvâ cheăng tung pơkuâ, hnê mơhno pêi pro mâu tơdroăng pơkâ, hnoăng cheăng hiăng mơ’no.

Hơnăm 2024, kal pơtối ai mâu troăng hơlâ pơkâ kơtăng veăng kum pêi pro ƀlêi chiâng mâu tơdroăng pơkâ, hnoăng cheăng mơnhông cheăng kâ rêh ối pơlê pơla tung hơnăm la ngiâ xuân môi tiah pơla hơnăm 2021 – 2025.