Drêng troh tơbâ 62 hơnăm tro tâ trếo ‘mêi a Việt Nam, Kim Thanh Ngế chêh hlá tơbeăng ai ƀai chêh “Rơtế pêi pro mâu tơdroăng tơkâ luâ xơpá tro trếo ‘mêi  dioxin klêi kơ’nâi tơplâ”.

Hơnăm 1971, pôa Phạm Đức Thăng, ối a pơlê krâm Thanh Xuân, Hà Nội lăm pro mố đô̆i,  lăm tơplâ a tíu tơplâ Đông Nam Bộ. Drêng hiăng klêi lăm pro mố đô̆i tơplâ, pôa vêh a hngêi xo on veăng.  Pôa ai 3 ngế kuăn, kuăn ki rơmúa drêng kot mâ hiăng tro tơdroăng châi ki pá pơlât prêi. Ôh tá ‘nâi tơná tro trếo ‘mêi, prế on veăng ai kuăn má 2 xuân ôh tá tơleăng lĕm tuăn ngôa hlối klêk há. Ôh tá lao tuăn tơngah kô ai môi ngế ki lĕm châ ôh tá tro ki klâi, klêi mê prế on veăng ai môi ngế kuăn má 3 nếo. Mơhúa ƀă prế kuăn ki má 3 mê hiăng châ mot hriâm đăi hok la xuân mo lĕm châ, pôa Thăng xuân ối tô tuăn:

“Ngế pro pâ pro nôu ôh tá ai ngế ki lâi vâ tiah mê la kuăn hiăng tro ti mê pin cho ngế pro pâ pro nôu thế păn roăng rak ngăn krâu. Lối kơ pá puât la á hiăng 44 hơnăm păn roăng kuăn, hmâ ƀă tơdroăng ki pá puât mê. Ngin tô tuăn ‘nâng, tô tuăn má môi cho rơxông ki má 3, tâng kuăn a rơxông ki má 2 kot mâ mơjiâng rơxông má 3 hâi teăm ‘nâi ti lâi ôh, tô tuăn má môi cho rơxông kuăn cháu ki má 3’’.

Tiô kơxô̆ tối tơbleăng dêi mâu khu cheăng khoa hok Mih  tơbleăng a hơnăm 2003 nah: Ai 4 rơtuh 800 rơpâu ngế Việt Nam tro trếo ‘mêi dioxin xúa tơplâ nah, lối 3 rơtuh ngế ki tơdjâk ing trếo ‘mêi. Tiô kơxô̆ riân ngăn la hâi teăm tŭm, nôkố lâp tơnêi têa ai lối 150.000 ngế rơxông má 2; lối 35.000 ngế rơxông má 3; lối 2.000 ngế rơxông má 4 tro tơdjâk xua trếo ‘mêi ing rơxông má môi. Hên rơpŏng hngêi mơngế ki tro trếo ‘mêi a tơnêi têa pin ai sap 4 troh 5 ngế  tơdjâk ing tro trếo ‘mêi hên tâ; hên ngế ôh tá chiâng pêi cheăng, ôh tá chiâng vâ tăng rêh kâ ối, thăm nếo, ôh tá chiâng pêi ngăn dêi tơná. Tơdroăng rêh ối pá puât, tuăn ngôa khéa kho dêi tâi tâng mâu ngế ki tro trếo ‘mêi xua tơplâ nah ối xơpá hên tơdroăng ki pá puât pá kâi tối. Vâ veăng hơlêm tơdroăng châi heăng khéa kho dêi mâu ngế ki tro trếo ‘mêi ƀă rơpŏng hngêi mâu ki tro trếo ‘mêi dioxin, rêm hơnăm, Tơnêi têa hiăng xo liăn ngân lối 10 rơtal liăn vâ kum ăm vâi rêm khế, rak ngăn ivá, pơlât mơdêk ivá mo lĕm ăm mâu ki tro trếo ‘mêi, kơjo kum mâu kơpong ki xơpá ó xua tro tơdjâk ó ing trếo ‘mêi rôh tơplâ nah; Pơkâ hên troăng rơhlâ, luât tŏng kum mâu ngế ai hnoăng kăch măng, tung mê ai ngế veăng tơplâ nah ƀă kuăn ‘nĕng vâi tro trếo ‘mêi xua Mih xế tung rôh tơplâ a Việt Nam.

Trung tướng, Phŏ yăo sư- Tiê̆n sih Đặng Nam Điền, Kăn phŏ hnê ngăn Khu mâu tro trếo ‘mêi dioxin Việt Nam tối ăm ‘nâi, tung 20 hơnăm hdrối mê hía nah, Khu ngăn mâu ngế tro trếo ‘mêi dioxin Việt Nam hiăng mơhnhôk châ lối 3 rơpâu rơtal liăn vâ veăng kum ăm mâu ngế ki tro trếo ‘mêi ƀă rơpŏng hngêi vâi. Laga, xuân ối hên tơdroăng tô tuăn ƀă mâu ngế tro trếo ‘mêi:

“A hên kơxô̆ kuăn ‘nĕng ƀă kuăn cháu mâu ngế tro trếo ‘mê nah nôkố tro tơdjâk châi râ ó ôh tá ai ngế păn roăng chĕm mơ’rêh. Mâu tíu păn roăng xuân dế tơmâng tŏng kum rak ngăn, păn roăng chĕm mơ’drêh, veăng kum, la vâ tối ki ton ta ah thế ai luât pơkâ tŏng kum ki nhên khât vâ pro ti lâi môi tuăn ing tíu xiâm tơnêi têa troh kong pơlê, tơring, cheăm vâ tơmâng tŏng kum mâu ki mê drêng nôu pâ vâi hlâ lêk ôh tá ai ngế păn roăng’’.

Tơdrêng ƀă tơdroăng pêi pro hơlêm tơdroăng châi heăng, khéa kho ăm mâu ngế ki tro trếo ‘mêi, Đảng ƀă Tơnêi têa chôa lâng pêi pro mâu tơdroăng cheăng tơkâ luâ xơpá mê ƀă hên kong kế, hyôh kong prâi tíu ối. Mơ-eăm êng pâ tơdroăng ki tro ‘ló ăm mâu ngế tro trếo  ‘mêi, krếo veăng tơrŭm ing mâu kong têa tung lâp plâi tơnêi vâ tơkâ luâ tơdroăng xơpá xua tơdroăng tro trếo ‘mêi. Pin thế hlê tiah kố, mơhé ai hên ngế tung kơxô̆ ki mê vâi kâi tơkâ luâ tơdroăng châi heăng pá puât, pơtối veăng ‘no hnoăng tơná veăng mơnhông cheăng kâ, rêh ối pơlê pơla, la ki hên ngế tung kơxô̆ mâu ki mê kal châ tơmâng veăng kum ing Đảng, Tơnêi têa; veăng kum tơmeăm, hơlêm tuăn ngôa dêi rêm ngế tung kuăn pơlê, tung tơdroăng rêh ối vâ vâi kơdroh iâ ki châi heăng, khéa kho xua tro trếo ‘mêi.