Kơtăn kố 4 hơnăm, rơpŏng hngêi ngoh A Ngực, pơlê Têa Rôsa, cheăm Đăk Trăm, tơring Đăk Tô cho ngế ki djâ troăng ahdrối tung tơdroăng pơhlêh tơnêi pêt pôm loăng, tơnêi ki hiăng ôh tá hơpok lĕm xếo dêi rơpŏng vâ vêh pêt loăng ƀăt đang kư̆ vih nếo. Ngăn kong loăng ngiât lĕm xông rơdêi vâ hrip xo ki eăng mâ hâi trâ a kơxo má ngoh A Ngực phiu ro tối tiah kố, apoăng kuăn pơlê xuân ôh tá môi tuăn, ôh tá vâ pơplêh, tơná ngoh xuân xâu há ôh tá tơngah xua sap ing nah troh nôkố hâi hlo ai ngế ki lâi pro ti mê. La châ mâu kăn hnê ngăn cheăm ai hnê tối, mơhnhôk pêi, hlối veăng gum hdrê mê ngoh khoh mơ-eăm pêi tiô vâi hnê tối:

“Tung pơla pêt hơnăm ki apoăng, ki châ tơƀrê má môi mê cho châ kum ăm hdrê, 7 sao ai lối 1.000 xiâm. Má péa, châ gum ăm pơkeăng kơdê kơmú. Má pái nếo, cho hơnăm má 2 peăng Vi ƀan cheăm ăm tơ’nôm hdrê pêt tơ mó ai 200 xiâm. Pêt pôm loăng châ tê dêi pôm rêm hơnăm, pêt loăng ƀăt đang la lâi  xo ah mê  pin xo môi hdrôh, klêi mê ah nếo gá kô hmóng, huăn hlá, tơkâng hmếo môi tiah mê’’.

Cheăm Đăk Trăm, tơring Đăk Tô ai lối 5.000 ngế, tung mê kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo Rơteăng ai lối 95%. Pôa Trương Đinh Tuệ, Kăn hnê ngăn Vi ƀan kuăn pơlê cheăm Đăk Trăm, ăm ‘nâi, vâ kuăn pơlê môi tuăn ƀă troăng hơlâ hnê pêt nếo loăng pro kong, khu kăn ƀô̆ cheăm thế ‘nâi nhên troăng hơlâ pêi, hlối hlê kih thuâ̆t pêt rak ngăn loăng pro kong vâ hnê ăm kuăn pơlê. Luâ 4 hơnăm pêi tiô Pơkâ Hneăng hôp kân Đảng ƀô̆ kong pơlê Kon Tum rôh má 16, hneăng hơnăm 2020 – 2025 ‘na pêt nếo 15 rơpâu ha kong tung hneăng, kuăn pơlê cheăm Đăk Trăm hiăng pêt châ hrĭng ha kong:

“Vi ƀan kuăn pơlê cheăm tơrŭm ƀă mâu kơvâ cheăng, khu grup ki tơdjâk tơkŭm hriâm, hnê ăm mâu kăn ƀô̆, mâu kăn cheăm, mâu kơvâ cheăng, khu râ, thôn rơtế ƀă mâu rơpŏng veăng pêt kong tơkŭm hên a  cheăm, ‘na kih thuâ̆t pêt, rak ngăn kong tơkŭm mê cho pêt loăng ƀăt đang, mắc-ca loăng hngó. Klêi pêt hnê kuăn pơlê thế lăm ngăn rêm hâi vâ hlo hôm ai mâu kuăn kiâ kâ ‘nhiê, môi tiah kơdjiăn, mâu kuăn ki ki ê lơ kâ ‘nhiê loăng”’.

Mơ-eăm pro ăm loăng ngiêt rơngiâp tơnêi a ngo lĭng vâ kum kuăn pơlê cheăng kâ krá tơniăn, sap hơnăm 2021 troh nôkố krê tơring Tu Mrông, kong pơlê Kon Tum hiăng pêt  lối 2.000ha kong tơkŭm ƀă lối 1 rơtuh 200 xiâm loăng utâi utá ki hên to loăng hngó, sơn tra, mắc-ca… Pôa Võ Trung Mạnh, Kăn hnê ngăn Vi ƀan Kuăn pơlê tơring, ăm ‘nâi,  ki hâk ro má môi hiăng hlo pơhlêh ‘nâng tung tuăn tơmiêt ‘na kong dêi kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo:

“Ing tíu kuăn pơlê ing nah ko muih kong pêi chiâk mê kuăn pơlê hiăng pêt kong. Hơnăm kố kuăn pơlê ‘no liăn pêt 194 ha. Mê cho môi tơdroăng ki pơhlêh tuăn tơmiêt vâ hlê plĕng ing ko ‘nhiê kong chiâng mơngế ki pêt kong ƀă rak ngăn kong. Troăng hơlâ pêi ton  ta ah vâ kuăn pơlê hluăn kơtiê cho rak ngăn, kring vế, mơnhông pêt kong, pêt nhâ loăng pơkeăng, păn kuăn kiâ pá kơdâm kong rơtế ƀă ôm hyô”.

Peăng mơ’nui, cho tơdroăng tơpui ƀă pôa Nguyễn Quốc Tuấn, Kăn phŏ pơkuâ rak ngăn kong dêi kong pơlê Kon Tum tối ki mơ-eăm pêt kong tiô Pơkâ hneăng hôp Đảng ƀô̆ kong pơlê rôh má 16, hneăng hơnăm 2020- 2025 vâ rak hyôh kong prâi, kum ai cheăng pêi krá tơniăn ăm mâu hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo.

-Ô pôa, Tơdroăng pơkâ dêi Hneăng hôp kân Đảng ƀô̆ kong pơlê Kon Tum roh má XVI, hneăng hơnăm 2020-2025 hiăng mơ’no ki xiâm hnoăng ki pêi pro troh a hơnăm 2025 kong pơlê pêt tơ’nôm châ 15 rơpâu ha kong. Ta troh a chôu phut kố, tơdroăng pơkâ mê ga châ pêi pro tiah lâi, ô pôa?

Pôa Nguyễn Quốc Tuấn: Rak vế pêi pro Tơdroăng pơkâ kơxô̆ 06, hâi lơ 30/09/2020 Hneăng hôp kân Đảng ƀô̆ kong pơlê roh má 16, tiah mê hneăng hơnăm 2021-2025 kong pơlê Kon Tum hiăng pơkâ mơ’no kô pêt nếo 15 rơpâu ha kong, tâng vâ riân ngăn rêm hơnăm pêt nếo 3.000 ha kong. Vâ pơkâ pêi pro tiô tơdroăng pơlâ pêt kong, tiô kơ rêm hơnăm Vi ƀan hnê ngăn kong pơlê hiăng axoăng hnoăng cheăng pơkâ pêt kong a mâu Tơdroăng pơkâ pơcháu hnoăng cheăng tơdroăng pơkâ mơnhông pêi cheăng kâ-rêh ối pơlê pơla ƀă tơdroăng pơkâ rak ‘măn liăn tơnêi têa rêm hơnăm vâ mâu khu pơkuâ cheăng, kong pơlê pơkâ pêi pro. Riân troh nôkố (troh hâi lơ 18/10/2024) lâp kong pơlê hiăng pơkâ pêt nếo châ 18.288 ha kong, tơ’mô 122% tơkéa vâ tối hiăng châ ƀă tơkâ luâ 22% tâng vâ pơchông ngăn ƀă tơdroăng pơkâ mơ’no.

-Vâ pêt lối 18.000 ha kong mô tiah pôa nếo tối mê âi, kong pơlê Kon Tum xuân môi tiah kơvâ ngăn ‘na Chiâk deăng ƀă Mơnhông thôn pơlê hiăng ai troăng hơlâ, túa cheăng ‘na kơxô̆ liă ngân, hdrê pêt, kih thuât, tơnêi tíu vâ gum mơngế ki pêt kong?

Pôa Nguyễn Quốc Tuấn: Troăng hơlâ ki mơ’no liăn mê kong pơlê hiăng veăng gum rêm ha pêt kong châ 10 rơtuh liăn ăm kuăn pơlê veăng pêt kong. Kơxô̆ liăn ki kố cho ing xiâm ki tŏng gum Tơdroăng pêt mơjiâng kong ta hâi châ hlo nhên khu ngế ki vâ gum ăm, ing mê khoh chiâng ối ai tơdroăng ki pá puât tung pêt mơjiâng kong ƀă pêt kong tơprâ tơprŭng ukố umê tung hneăng ki mê. Pakĭng mê, mâu ngế ki pơkuâ rak ngăn kong xúa kơxô̆ liăn mê cho kơxô̆ liăn ki vâ ‘mâi pêt kong ing mâu tơdroăng tơkêa bro pơhlêh pêt kong, klêi mê, chêh inâi tơdroăng ki pơhlêh vâ pêt  mơjiâng kong ing mâu kơxô̆ luăn ki rak ngăn ƀă mơnhông pêt thăm hdrê loăng mơjiâng kong, pơtroh kơxô̆ liăn kô rak vế tơniăn tiô kơ tơdroăng pơkâ hiăng pơcháu.

Troăng hơlâ ki gum ‘na hdrê pêt xua Khu ngăn ‘na chiâk deăng ƀă Mơnhông pêt kong dêi thôn pơlê hiăng pơkâ mơ’no tơdroăng pơkâ pơkuâ ‘na mâu hdrê loăng ki vâ pêt mơjiâng kong ƀă hdrê loăng pơkeăng a kong pơlê Kon Tum. Hnê mơhno mâu tơring, cheăm, ngế kăn pơkuâ ngăn kong thăm mơdêk hnoăng cheăng pơkuâ rak ngăn hdrê loăng pêt ki vâ mơjiâng kong.

Tuá cheăng ‘na kih thuât, tiô tơdroăng pơkâ apoăng hơnăm, Khu ngăn ‘na Chiâk deăng ƀă Mơnhông thôn pơlê hiăng hnê tối Vi ƀan hnê ngăn mâu tơring, pơlê kong kân, mâu khu râ kơvâ cheăng tơkŭm pơkâ pêi pro mâu troăng hơlâ ki vâ hbrâ ăm rơnó pêt mơjiâng kong.

Troăng hơlâ ki gum ‘na xing xoăng tơnêi vâ pêt mơjiâng kong kal athế bê vâ kơ tơniăn ‘na tơdroăng pêt mơjiâng kong, sap apoăng hơnăm Khu ngăn ‘na Chiâk deăng ƀă Mơnhông thôn pơlê hiăng pơkâ thế mâu tơring, cheăm, khu pơkuâ cheăng vêh séa mơnhên ngăn ƀăng tơnêi ki pêt mơjiâng kong tiô kơ tơdroăng ki tơniăn ăm kơxô̆ ƀăng tơnêi ki vâ pêt 3 túa kong tiô tơdroăng ki pơkâ thế pêi pro rêm hơnăm ƀă băng tơnêi ki tơdjâk pơla kơpong mê ki vâ iâ ai 3 sao tơngi klêng.

-Pêt kong hiăng pá, tơdroăng pơkuâ rak ngăn kong ki nếo pêt xuân ôh ta xê tơdroăng ki hlâu. Kơvâ cheăng, khu pơkuâ kong pơlê, pơlê kong kơdrâm, tơring, cheăm ƀă mơngế pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum hiăng ai troăng hơlâ, túa cheăng ki tiah lâi vâ po rơdâ tơnêi tíu ki vâ pêt kong, laga, xuân rak tơniăn ăm loăng chiâng rĕng dâi lĕm ƀă loăng drêh rơngiâp?

Pôa Nguyễn Quốc Tuấn: Khu ngăn ‘na Chiâk deăng ƀă Mơnhông pêt kong hiăng hnê tối ăm Vi ƀan hnê ngăn kong pơlê hnê tối ăm Vi ƀan mâu tơring, pơlê kong kơdrâm thăm mơdêk tung pêt mơjiâng rak ngăn loăng ki mơjiâng kong kal pơtối hriăn plĕng, mơhnhôk thế mâu khu râ, kơvâ cheăng, mơngế, liăn ngân, tơmeăm khoăng vâ tŏng veăng ăm tơdroăng pêt mơjiâng kong; krếo thế, mơhnhôk mâu khu râ, kơvâ cheăng, mâu râ a kong pơlê kố đi đo rak ngăn krâu khât mâu ƀăng kong ki hiăng pêt mơjiâng, mê vâ tơniăn ăm tơdroăng rah hdrê pêt kong; kal athế hnê tối ăm kuăn pơlê ‘nâi ki pơxúa drêng veăng pêt kong châ xúa tâi tâng mâu tơmeăm khoăng ki pêt kong. Kơ’nâi mê, drêng tơnêi kong hiăng châ pêt mơjiâng chiâng khât mê kô châ xúa ing tơdroăng ki mơ’no liăn ngân vâ pêt mơjiâng kong tơniăn lĕm.

-Mơnê pôa hiăng mơdoh chôu phut ăm tơdroăng êng tiâ kố!