Kong prâi hngíu dêi khế mơ’nui hơnăm, Trung tă Lâm Mạnh Tuyền, kăn ƀô̆ Đông Mô đô̆i gâk tơkăng kong Ia Chía, (tơring Ia Grai, kong pơlê Gia Lai) troh lăm pôu jâ Puih Yơng, vâ chê 80 hơnăm rêh ối xêh môi ngế a pơlê Beng, cheăm Ia Chía. Hên hơnăm kố xua ivá ôh tá pa hro, jâ Yơng ôh tá ai ivá vâ prôk lăm, ƀă xuân hên hơnăm hiăng hluâ, Trung tăng Tuyến rơtế mâu khu pú pêi cheăng hiăng troh a hngêi khăm ăm jâ. Drêng tơdah pơkeăng ing kŏng mâu lêng, jâ Puih Yơng hiăng rơrêk tung hiâm mơno tối:

“Á pâ mơnê ‘nâng drêng đi đo châ mâu tăm mô đô̆i gâk tơkăng kong troh tŏng gum, khăm pơlât ăm ngin. Á cho cho rơpŏng ki pá puât, rêh ối ối môi ngế xêh, drêng kơnốu ƀă kuăn ‘nĕng hiăng hlâ tâi tâng, hên roh châi tamo ôh tá ai lăm lăm khăm pơlât, hâi kố mâu ngoh pơtối troh khăm ƀă ăm pơkeăng vâ pơlât tơdroăng châi tamo dêi môi ngế krâ’’.

Xuân cho ngế hơnăm hiăng krâ trâm hên tơdroăng ‘na ivá, pôa Ksor Bơng, 74 hơnăm ối a pơlê Bi, cheăm Ia O tối ăm ‘nâi, Khu lêng ƀok thái pơkeăng Đông Mô đô̆i gâk tơkăng kong Ia O, đi đo cho tíu ki kuăn pơlê tơmâng troh apoăng drêng châi tamo. Kơnôm tơdroăng tŏng gum tá hiâm mơno dêi mâu mô đô̆i ƀok thái pơkeăng mô đô̆i gâk tơkăng kong, kuăn pơlê nôkố iâ tô tuăn ‘na tơdroăng châi tamo ton prêi lơ lăm pơlât a tíu hơhngế, mơhrê hên liăn ngân:

“Kum pơlê hên ‘nâng, đông mơjiâng môi hngêi pơkeăng cheăm a pơlê hlối, drêng châi tamo kuăn pơlê tơdrêng châ pơlât, pơkeăng đông mô đô̆i rôe tâi tâng. Kuăn pơlê troh pâ pơkeăng drêng châi tamo, tơngê, châi klêa đông rak ngăn sap ing A troh Z. Ƀă tâng râ thế pơtroh pơlât a hngêi pơkeăng râ kơpêng’’.

Hên hơnăm hiăng hluâ, khu lêng mô đô̆i thái pơkeăng Mô đô̆i gâk tơkăng kong pêi pro rơtế hnoăng cheăng rak ngăn ivá ăm mô đô̆i, khăm pơlât tê kơtê ăm kuăn pơlê kơpong tơkăng kong ƀă kuăn pơlê kong têa pú hmâ Kul. Pakĭng khăm, pơlât, mâu thái pơkeăng, ƀok thái pơkeăng ối hnê mơhno ăm kuăn pơlê troăng hbrâ, mơdât mâu pơreăng ki hmâ trâm; pêi pro tơdroăng rêh ối krúa lĕm, khoa hok, kâ chên, ô tôu, koi hnhâng kơmung...

Ing mê, kum rơtế ƀă hngêi pơkeăng cheăm mơdêk hlê plĕng dêi kuăn pơlê ‘na tơdroăng khăm pơlât, hbrâ mơdât pơreăng, mơgrúa kong prâi ƀă tơdah mâu tơdroăng khăm pơlât. Trung tă Trần Anh Tuấn – Mô đô̆ ƀok thái pơkeăng Đông mô đô̆i gâk tơkăng kong Ia O (tơring Ia Grai) tối ăm ‘nâi:

“Tơdroăng khăm pơlât dêi mô đô̆i thái pơkeăng pơlât kuăn pơlê châ pơlât tê kơtê tâi tâng, rêm khế, rêm roh 3 khế pơrá chu a pơlê xing xoăng pơkeăng ƀă khăm pơlât ăm kuăn pơlê, ing mê mơjiâng tơdroăng ki tơdjêp pơla đông mô đô̆i gâk tơkăng kong ƀă kuăn pơlê, mơjiâng hiâm mơno loi tơngah dêi kuăn pơlê ƀă mô đô̆i gâk tơkăng kong. Á xuân tơdjêp ƀă khu khăm pơlât lơ Kŏng ti 74, Kŏng ti 75 mê ai tơdroăng khăm, xing xoăng pơkeăng tê kơtê ăm kuăn pơlê mê ngin xuân tơdjêp ƀă veăng khăm pơlât châi tamo ăm kuăn pơlê’’.

Sap ing hơnăm 2023 troh nôkố, rơtế khăm pơlât a đông lêng, Khu lêng thái pơkeăng Mô đô̆i gâk tơkăng kong a Gia Lai hiăng tơkŭm po hên xôh chu a pơlê khăm pơlât, xing xoăng pơkeăng tê kơtê ăm vâ chê 2.000 ngế ƀă diâp dâng 600 rơtuh liăn ăm mâu rơpŏng pá puât kơpong tơkăng kong. Pôa Ksor Tuông, Phŏ hnê ngăn Vi ƀan kuăn pơlê cheăm Ia O, tơring Ia Grai tối ăm ‘nâi mâu tơdroăng pêi dêi khu lêng thái pơkeăng gâk tơkăng kong kum mơdêk hlê plĕng rak krúa lĕm kong prâi, hbrâ mơdât châ tơƀrê mâu pơreăng.

“Khu lêng ƀok thái pơkeăng dêi mô đô̆i gâk tơkăng kong thăm veăng tung tơdroăng pơtâng tối kuăn pơlê mơgrúa kong prâi. Troh rêm hngêi kuăn pơlê lăm kơ-êng, khăm ăm mơngế krâ, vâi hdrêng. Ing tơdroăng mơnhên mê tơdroăng rak ngăn xêh ivá ƀă mơgrúa kong prâi kuăn pơlê pêi pro lĕm tro, kơxô̆ mơngế tơngê lo mơheăm kơdroh hên, mâu khu pơreăng ki ê châ mơdât ôh tá chiâng pơreăng kân tung pơlê cheăm. Mê cho môi iâ kơnôm tơdroăng tŏng gum rak ngăn ivá ăm kuăn pơlê dêi mâu kăn ƀô̆ mâu lêng tung cheăm’’.

Mâu tơdroăng pêi ki kơnâ, kal khât dêi khu mô đô̆i thái pơkeăng Mô đô̆i gâk tơkăng kong dêi kong pơlê Gia Lai hiăng rơtế mâu khu râ kăn pơkuâ hnê ngăn Đảng, khu râ kăn pơkuâ, hngêi pơkeăng cheăm hiăng pêi lĕm tro tơdroăng rak ngăn ivá ăm kuăn pơlê. Gum pro krá tơniăn tơdroăng tơrŭm môi tuăn khu mô đô̆i - kuăn pơlê tíu tơkăng kong, gâk kring krá tơniăn tơkăng kong dêi Tơnêi têa.