VOV4.Bahnar - Gie\ng âu ki, tơ\ dêh char Gia Lai pơ gơ\r Hop ako\m pơ tôch 10 sơ năm bơ\ jang kiơ\ Kơ thơ chih jơ hngâm đon pơ hno\ng đơ\ng Kră pơ lei dôm hơ dre\ch kon kông Tây Nguyên. Hop ako\m yoa Khul bơ ngai kră Việt Nam jang hơ doi hăm An^h tơm vei lăng khul linh te\h đak, An^h tơm vei lăng Ko\ng an, An^h vei lăng hơ dre\ch kon kông, dêh char Gia Lai pơ gơ\r. Truh hop ako\m đei 224 ‘nu Kră pơ lei rơ gei kơ dôm hơ dre\ch kon kông tơ ring Tây Nguyên, dôm bơ ngai gơ\h hơ gei kơ bri kông Tây Nguyên hlôi io\k đei lơ tơ drong jơ nei ‘lơ\ng mưh bơ\ jang.

Vang truh ako\m păng iung pơ ma lơ\m jơ hôp, Kơ dră Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân chih răk păng tơ che\ng ‘lơ\ng dôm tơ drong tơ gop tih tên đơ\ng kon pơ lei dôm hơ dre\ch kon kông Tây Nguyên, lơ\m no\h đei tơ drong jang tôch g^t kăl đơ\ng đe kră pơ lei lơ\m tơ drong jang ato\k tơ iung mu\k drăm tơ pôl kơ dôm dêh char Tây Nguyên pơ ma adro# păng lơ\m te\h đak pơ ma atu\m.

Kơ thơ chih jơ hngâm đon pơ hno\ng đei 5 tơ drong ‘no\h: Pơ jing păng hơ met kơ jăp đon lui hăm Đảng, hăm {ok Hô păng te\h đak; hơ to\k tơ drong tơ guăt m^nh [ơ\r đon, adrin krao hơ vơn kon pơ lei pơ jing păng vei lăng te\h đak; tơ roi tơ băt, krao hơ vơn jang kiơ\ khoa ho\k lơ\m tơ drong jang xa, vei kơ jăp păng tưk tơ iung tơ drong jo\h ayo\ kơ do\ xoang ‘lơ\ng hơ iă kơ hơ dre\ch hơ drung; hơ to\k đon kơ chăng, tơ jră hăm dôm khul a yăt; hơ to\k hơ năp jang đơ\ng bơ ngai kră.

Kơ dră Kuo#k ho#i hơ păh tơ mam ăn đe kră pơ lei

Lơ\m 10 sơ năm bơ\ jang kiơ\ Kơ thơ chih jơ hngâm đon pơ hno\ng, đe kră pơ lei adrin tơ roi tơ băt, krao hơ vơn kon pơ lei dôm hơ dre\ch kon kông Tây Nguyên che\p vei păng ato\k tơ iung tơ drong jo\h ayo\ kơ do\ xoang so, vei kơ jăp tơ drong tôn ch^ng chêng, ưh gơ\h te\ch mơ dro, pơm tơ hiong tơ drong juăt ‘lơ\ng đơ\ng sơ\, atu\m hăm ‘no\h adrin pơ tho nơ\r yoăn ăn kon mon bơ ngai kon kông păng vei lăng te\h, vei lăng bri; vei lăng ‘lơ\ng tơ drong sơ đơ\ng te\h đak, pơ jing tơ drong tơ guăt đ^ đăng hơ dre\ch hơ drung, hơ to\k đon jang kiơ\ dôm trong jang đơ\ng Đảng, tơ rong tơ gu\m, khôi luơ\t đơ\ng te\h đak, mă loi j^ tơ drong tơ gu\m Mặt trận, tơ drong tơ gu\m ăn hơ dre\ch kon kông.

Yă Ksor H’Lâm, oei tơ\ pơ lei sơ lam Krông, xăh Ia Mơr, apu\ng Chư Prông, dêh char Gia Lai, j^ dro\ kăn pơm kră pơ lei hui kơ đei tơ\ groi te\h Tây Nguyên [e\nh to\ kial. Yă kră pơ lei đei [enh jơ hngâm đon ‘mêm kơ eng, hăm đon hlôh vao păng bưng ai kơ dih yă hơ nơ\ng đei kon pơ lei lui yom, adrin yak hlo\h tơ drong juăt ưh kơ ‘lơ\ng vă pơm bơ ngai pơ gơ\r pơ lei. Pơ ma nuh hăm nhôn, kră pơ lei Ksor H’Lâm tơ roi tôch rơ đăh dôm tơ drong mơ mat tat đơ\ng kơ dih:

“Mơ mat mă 1 j^ hnam tơ no\. Ba j^ bơ ngai dro\ kăn athei pai go\, so\ đak lơ\m hnam. Năm krao hơ vơn đe [ât lăp ku\m [ôh tôch mơ mat. M^nh păh ‘no\h ba kră bơih, j^ khơp chă yơ yak mơ mat tat. Mă lei oei adrin jang, pơ vei hnam tơ no\. Mưh j^ dêh ‘no\h [ich [ăi 1 [ôt đe\ch bơih. Mưh ke\ năm, đei tơ drong kiơ inh truh hloi, inh chă sek tơ lang, tơ blang ăn kon pơ lei băt.”

Oei hăm kră pơ lei Krung Dam Veo, tơ\ th^ trơ\n Đak Đoa, apu\ng Đak Đoa, dêh char Gia Lai, ‘no\h akhan, vă bơ\ jang ‘lơ\ng kơ thơ chih đon pơ hno\ng, kră pơ lei athei arih xa đei jơ hngâm đon ‘mêm băt hăm kon pơ lei, tơ re\k truh jơ hngâm pran bơ ngai kră, pơ tho ăn kon sâu, vei lăng sơ đơ\ng tơ pôl. Hăm kră pơ lei Krung Dam Veo, tơ drong mơ mat hlo\h j^ jang ato\k tơ iung mu\k drăm, tơ roi tơ băt, krao hơ vơn kon pơ lei tơ mât yoa khoa ho\k lơ\m tơ drong choh jang xa:

“Mơ mat hlo\h j^ sut pơ ngot, tơ jur tơ nuh hin, ato\k tơ iung tơ ring tơ rang, hơ met pơ ‘lơ\ng kiơ\ tơ drong, vă sut pơ đ^ 1 ‘măng hloi ôh ưh ke\ ôh, tơ drong hlôh vao, jang xa kơ kon pơ lei tơ\ dôm tơ ring, dôm xăh pha ra băl, athei đei tơ drong vang jang, che\p kơ\l pơ gơ\r mă kơ jăp đơ\ng Đảng, tơ drong vang jang đơ\ng khul gru\p tơ pôl lơ\m no\h đei bơ ngai kră athei đei đon tơ năp, oei đei jơ hngâm ‘no\h kho\m jang đ^.”

Truh hop ako\m, tang măt ăn Kơ dră che\p kơ\l Đảng, te\h đak, Kơ dră Kuo#k ho#i Nguyễn Thị Kim Ngân chih răk păng tơ che\ng ‘lơ\ng dôm tơ drong tơ gop tih tên đơ\ng kon pơ lei dôm hơ dre\ch kon kông Tây Nguyên, lơ\m no\h đei tơ drong jang tôch g^t kăl đơ\ng đe kră pơ lei lơ\m tơ drong jang ato\k tơ iung mu\k drăm tơ pôl kơ dôm dêh char Tây Nguyên pơ ma adro# păng lơ\m te\h đak pơ ma atu\m.

Vă hơ nơ\ng io\k đei jơ nei ‘lơ\ng hlo\h dơ\ng lơ\m tơ drong tơ guăt 1 [ơ\r đon păng ato\k tơ iung Tây Nguyên, Kơ dră Kuo#k ho#i hơ pơi ‘me\h, đe kră pơ lei păng bơ ngai kră tơ\ Tây Nguyên hơ nơ\ng pơ tho ăn kon sâu, krao hơ vơn kon pơ lei tơ\ tơ ring jang kiơ\ ‘lơ\ng rim trong jang đơ\ng Đảng, khôi luơ\t te\h đak:

“Đe kră pơ lei athei adrin krao hơ vơn kon sâu chep vei, ato\k tơ iung dôm tơ drong juăt ‘lơ\ng hơ iă kơ rim hơ dre\ch hơ drung; sut hu\t le# dôm tơ drong juăt ưh kơ ‘lơ\ng, soi kơ yang, pơ ‘nhang hơ dre\ oei đei, pơm ưh ‘lơ\ng truh tơ drong jang to\k kơ rim hơ dre\ch păng tơ drong jang to\k atu\m kơ tơ pôl; ưh gơ\h pơ kel tơ nam pơ nu\, ưh gơ\h io\k unh om hrôih, ưh gơ\h oei băl hơ găm; ưh gơ\h pơ dong bơ ngai lôch đunh năr, et xa brăh brư... Hơ nơ\ng tơ iung tơ drong tơ guăt 1 [ơ\r đon, pơ jing pơ lei pơ la sơ đơ\ng hiôk păng roi đunh roi pơ dro\ng; vang jang dôm tơ drong “Đ^ đăng kon pơ lei vei kơ jăp tơ drong sơ đơ\ng te\h đak”, tang găn tơ drong yoch, tơ drong glăi lơ\m tơ pôl; hơ nơ\ng kơ chăng, tơ jră hăm đon pơ dăr “phă ngơ\r te\h đak” đơ\ng khul a yăt lơ\m păng ‘ngoăih kơ te\h đak, vă tơ jră phă hu\t tơ drong jang tơ plih ‘nao kơ te\h đak bơ\n, pơm che re hơ dre\ch hơ drung; bơ\ jang 4 ưh “ưh mơ\ng, ưh lui, ưh pơm kiơ\ păng ưh hli” bơ ngai kơ ne# pơ hlu\, pơ dăr.”

Hăm An^h jang đảng, khul kơ dră pơ gơ\r jơ\p tơ ring, Kơ dră Kuo#k ho#i athei tơ re\k, pơ lung, pôk pơ ư tơ tom dôm tơ drong tơ gop đơ\ng đe kră pơ lei đei đe lui yom, pơ jing tơ drong ‘lơ\ng hlo\h dơ\ng vă đe kră pơ lei tưk tơ iung hơ năp jang kơ dih lơ\m tơ drong arih xa tơ pôl; tơ gop g^t kăl ăn tơ drong jang kiơ\ Tơ drong hơ găt kon pơ lei pơm tơm tơ\ tơ ring, tang măt ăn jơ hngâm đon kon pơ lei, jing gơng tơ [ưh pơ truh đon hơ pơi ‘me\h đơ\ng kon pơ lei dôm hơ dre\ch kon kông truh hăm rim an^h jang Đảng, khul kơ dră tơ ring, atu\m hăm ‘no\h vang tơ gop ‘lơ\ng ăn tơ drong jang mu\k drăm, tơ pôl, vei sơ đơ\ng te\h đak, pơ jing đon lui đơ\ng kon pơ lei kon kông hăm Đảng, Te\h đak.

Găh noh dơ\ng, athei tơ re\k truh tơ drong chă rơih, pơ tho pơ hrăm, io\k yoa kăn [o# bơ ngai kon kông tơ\ dôm an^h jang Đảng, Te\h đak, Mặt trận păng khul jang chinh tr^, tơ pôl. Kơ dră Kuo#k ho#i Nguyễn Thị Kim Ngân pơ ma:

“Inh lui Tơ drong tơ guăt đ^ đăng hơ dre\ch hơ drung Tây nguyên ling lang kơ jăp ‘lơ\ng, vang pơ jing tơ ring Tây Nguyên pơ dro\ng găh mu\k drăm, ‘lơ\ng găh tơ drong jo\h ayo\ kơ do\ xoang, tơ pôl, kơ jăp găh chinh tr^, pran găh khul linh vei sơ đơ\ng te\h đak, pơm ăn kon pơ lei dôm hơ dre\ch Tây Nguyên đei đon adrin ‘lơ\ng, tơ drong arih xa ph^ tơ no\, hiôk chơt, hơ dre\ch yơ ku\m đei kăn [o# tang măt, tơ iung đei tơ drong juăt jo\h ayo\ kơ do\ xoang ‘lơ\ng, jăh pơm tơ jur tơ drong plo\h ple\ch băl, pơm hơ to\ hơ nơ\ng kơ plăh dro\ kăn hăm dro\ nglo păng tơ guăt 1 [ơ\r đon mă ‘lơ ‘lo\ kơ plăh dôm hơ dre\ch hơ drung lơ\m unh hnam tih kơ hơ dre\ch Việt Nam tro\ hăm tơ drong mă đe kră pơ lei Tây Nguyên hlôi chih lơ\m Kơ thơ pơ hno\ng jang kiơ\. ‘No\h j^: te\h đak Việt Nam ‘no\h m^nh, hơ dre\ch Việt Nam j^ m^nh, te\h Tây Nguyên j^ te\h lơ\m te\h đak Việt Nam, bơ ngai Tây Nguyên j^ bơ ngai Việt Nam, Tây Nguyên yoa jơ\p te\h đak, jơ\p te\h đak yoa Tây Nguyên.”

Lê Tuyết: Chih

Dơ\ng: Tơ blơ\