VOV4.Bahnar - Ƀok A Giói (bơ ngai Rơ Măm) tŏ xăh Mô Rai, apŭng Sa Thầy (Kon Tum) jĭ 1 ‘nu linh so kơ Sư đoàn 320, Quân đoàn 3, hơ nŏng krao hơ vơn bơ ngai Rơ Măm đơ̆ng kông jur oei tơ̆ tơ ring tơ hnă vă pơ jing pơ lei pơ la, pơ jing tơ drong arih xa phĭ tơ nŏ. Plei Le yoa ƀok pơ jing, dang ei đei năng jĭ plei arih xa ‘lơ̆ng kơ dêh char păng jing pơ lei đei ư hơ nhang găh tơ drong jang atŏk tơ iung mŭk drăm, jŏh ayŏ kơ dŏ xoang, tơ pôl păng vei lăng sơ đơ̆ng tơ̆ tơ ring sơ lam găh Tu Bắc Tây Nguyên.

Adrol kơ sơ năm 1975, tơ pôl bơ ngai Rơ Măm lăp đei 159 ‘nu bơ ngai hăm 26 unh hnam, arih xa ƀât dâu, kơ dâu oei tơ̆ to, dăr jâp tơ ring sơ lam. Hrei ‘nâu, bơ ngai Rơ Măm đĭ tŏk hlŏh 400 ‘nu bơ ngai hăm vă jê̆ 100 unh hnam oei xa tơ̆ plei Le, xăh Mô Rai (apŭng Sa Thầy, dêh char Kon Tum) hlôi tơ plih lơ tơ drong.

Vă gơ̆h đei thoi âu, A Giói tơ chĕng tôch lơ, mă loi iŏk đơ̆ng ‘nhŏng brŏk đơ̆ng pơm linh, vih oei tơ̆ pơ lei. Ƀôh lơ hnam hiăh hiok hơ pram hơ prônh, lơ pơk pơm tơ̆ mir tam truh pơ yan kĕch yoă pă đei ƀa bơih... lơ gơ măng A Giói tơ chĕng ưh gơ̆h tep yoa mơ nat kơ kon pơ lei. ‘Nhŏng tơ chĕng, kơ dih kâu jĭ linh Ƀô đô̆i Ƀok Hô, jĭ kăn ƀô̆, đảng viên linh ‘nao vih mă lê̆ kon pơ lei mơ mat tat, pơ ngot rơ vĕt tơ ngiĕt găng, jĭ jăn hơ nơ̆ng hơ nong ‘nŏh đei yoch tơ pă, athei jang tơ drong kiơ ‘nŏh vă tơ gŭm ăn bơ ngai Rơ Măm klăih đơ̆ng tơ nuh hin.

Ƀok A Giói roi tơ ƀôh rup dôm tơ drong jang đŏng kon pơ lei

Mă hơ tuch, A Giói krao hơ vơn kon pơ lei jur đơ̆ng kông vă pơ jing pơ lei ‘nao. Băt ‘nâu jĭ 1 tơ drong tôch mơ mat, yoa đơ̆ng sơ̆ bơ ngai Rơ Măm đĭ juăt arih xa hơ drô̆ hơ drăn, jang đei kiơ xa yă ‘nei, oei xa tơ ter jâng kông kơ na A Giói adrin krao hơ vơn kon pơ lei hai, pơ lung unh hnam kơ dih kŭm hăm 3 ‘nu đảng viên găh bơ ngai Rơ Măm lĕch đơ̆ng kông Yang Sít jur pơ jing plei Le tơ̆ xăh Mô Rai, apŭng Sa Thầy (Kon Tum) dang ei hai.

A Giói ƀlŏk nơ̆r Ƀok Hô pơ tho: “Đảng viên athei năm hơ drol, tơ ƀôh trong chong glung, jang dôm tơ drong ‘lơ̆ng...”. Tơ drong jang mă blŭng mưh jur đơ̆ng kông ‘nŏh pơm hnam, choh khai hoang tĕh, pơm chŭn na ƀa đak, pơ tăm ƀum vă chă tơ mam sŏng xa. Unh hnam bơ̆n phĭ tơ nŏ, kon hơ ‘lơ̆p đei hŏk chư, jĭ jăn đei huch pơ gang… rim bơ ngai ƀôh ưh jor gô năm kiơ̆, tŏk oei tơ̆ plei hle.

Pơ ma ƀônh thoi nŏh mă lei bơ̆ jang tôch mơ mat. Khei ‘năr blŭng a “khul năm hơ drol” pơ tăm vă jê̆ 3 sao ƀa, đei yoa ưh kơ măh dôm yơ. Sơ ‘ngon hai, pơ ngơ̆t, hli đon tơ chĕng đơ̆ng kơ dih jang ưh đei hai, A Giói năm chă ƀô đô̆i vei lăng tơ ring sơ lam dêh char Kon Tum, đơ̆ng rŏng kơ ‘nŏh đei kăn ƀô̆, công nhân Khul jang mŭk drăm-vei sơ đơ̆ng 78 (Binh đoàn 15) truh tơ gŭm. Mă hơ tuch lơ chŭn na ƀa đak đe ‘nhŏng jing ‘lơ̆ng, huăt hơ triu hơ trăo, pơ gar ƀum kŭm blŭh jing ‘lơ̆ng, đei ƀum tih hơ nhăk ăn iŏk yoa lơ.

Nhen 1 ‘nu bơ ngai chĕp kơ̆l, A Giói kŭm hăm 3 ‘nu đảng viên lơ̆m chi ƀô̆ pơ lei hơ nơ̆ng tŏk trong kông, tơ hrông thong đak jur tơ̆ tơ ring tơ hnă chă răt bơ̆n nhŭng iĕr, rơ mo vă rong. Tĕh xă, ‘ngiĕt ‘yăl, nhŭng iĕr, rơ mo rong tôch ƀônh tih. Trong jang pơ jing “plei hle” đơ̆ng A Giói blŭng a đei iŏk yoa ‘lơ̆ng mă ưh đei ƀôh yang phak kiơ. A Hlới-sơ̆ jĭ bơ ngai tơ jră kuă jur oei tơ̆ plei Le đơ̆ng A Giói pơ jing, dang ei ƀôh hơ dăh tơ drong glăi đơ̆ng kơ dih, pơ ma hăm rim bơ ngai: “Ƀok Hô, Đảng, tĕh đak ‘mêm mơ nat kơ bơ ngai Rơ Măm bơ̆n! Athei jur đơ̆ng kông kiơ̆ A Giói”. Đơ̆ng nŏh đĭ đăng bơ ngai Rơ Măm kiơ̆ jur oei tơ̆ plei Le pơm hnam, choh khai hoang tĕh pơ ƀa, ƀum, hơ ƀo...

Jơ hngâm đon A Giói tôch čhôk ‘nă. Ƀok hơ nơ̆ng pơ tho ăn kon pơ lei choh tĕh, choh ‘ngiĕt, săy mơ̆r, rei pơ tăm, iŏk ƀa, hơ ƀo hơ drĕch klăih song ăn kon pơ lei vang rei pơ tăm... Truh dang ei, kon pơ lei tơ̆ plei Le băt jang chŭn na ƀa đak, pơ tăm hơ ƀo lai, đei tơ drong arih xa sơ đơ̆ng, lơ unh hnam jing pơ drŏng, đei ƀôh. Rơ bâu ‘nu kon pơ lei oei xa tơ̆ tơ ring sơ lam găh dêh char Kon Tum, Gia Lai truh hŏk iŏk trong jang, pơ jing pơ lei pơ la, pơ jing tơ drong arih xa ‘nao jŭm dăr plei Le păng tơ ter trong gre 14C.

Truh dang ei, plei Le hlôi đei 1 chi ƀô̆ hăm 10 ‘nu đảng viên. Bơ ngai Rơ Măm choh khai hoang păng pơ tăm đei 90ha ƀum, 80ha ƀa đak, 70ha ‘long cao su păng rong kơ hrĕng tơ̆ nhŭng, rơ mo, bơ be. Đe hơ iŏh tôm sơ năm đei năm hŏk ngăl. Mon A Hương oei hŏk đăi hŏk, 20 ‘nu druh dăm nai apinh mât jang pơm công nhân tơ̆ Khul jang mŭk drăm-Vei sơ đơ̆ng 78, hlŏh 97% unh hnam đei gre hon đa, đĭ đăng unh hnam đei tivi ngăl. Đĭ đăng unh hnam bơ ngai Rơ Măm tơ tă hơ tol rup păng pơm kơ ƀang soi kơ Ƀok Hô nhen vă tơ ƀôh jơ hngâm ‘mêm băt kơ Ƀok hlôi hơ nhăk tơ drong arih xa phĭ tơ nŏ, hiôk chơt ăn kon pơ lei hrei ‘nâu.

Plei Le đei chih tơ băt ‘nŏh Pơ lei arih xa ‘lơ̆ng rơ gei kơ dêh char păng tơ pă jing pơ lei đei ư hơ nhang găh tơ drong jang mŭk drăm, jŏh ayŏ kơ dŏ xoang, tơ pôl păng vei lăng sơ đơ̆ng tơ̆ tơ ring sơ lam găh Tu Tây Nguyên.

Lăng lơ ƀăng khen đơ̆ng Anĭh Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam păng Dơ nŏ anĭh vei lăng kon pơ lei dêh char Kon Tum hơ păh ăn kơ dih, ƀok A Giói tôch hơ iă. Ƀok hơ nơ̆ng tơ tă ăn kơ dih athei jang lơ tơ drong ‘lơ̆ng hlŏh dơ̆ng ăn kon pơ lei. Plei Le kơ bơ ngai Rơ Măm hlôi jang tŏk kiơ̆ tơ drong tơ roi hơ ‘mon chih pơ chĕh đơ̆ng 1 ‘nu linh so bơ̆ jang tôch tơ năp.

Dơ̆ng: Tơ blơ̆