VOV4.Bahnar - Đơ\ng ro\ng 3 năr ap^nh pơ gơ\r hơ iă, pơ ma pơ jăh tơ păt kiơ\ jơ hngơ\m đon tơ pl^h ‘nao đơ\ng Kuôk ho#i hăm rim kơ dră an^h tơm: Trong nơ năm, tơ mam drăm păng cham char, pơ tho pơ hrăm, tơ drong jang linh j^ rơ ka păng tơ pôl păng tang măt khu\l kơ dră te\h đak, lơ tơ drong tơ to\ đei rim kơ dră tơm tơ roi tơ blang păng tơ le\ch ăn rim trong jang vă bơ\ jang kiơ\ lơ\m khei ‘năr tru\h âu kơnh. Găh lơ rim bơ ngai tang măt akhan, tơ drong jang ap^nh tơ roi tơ băt tơ pă, tôm păng tơ năp, pơm lăp tơ drong chang gô đơ\ng bơ ngai tăh hla lơ\m te\h đak.  

 Tơ drong bơ\ jang ap^nh tơ\ ‘măng hop ako\m âu đei lơ tơ drong ‘nao hăm rim ‘măng hơ drol. Mă hơ dăh, rim bơ ngai tang măt đei 1 pơ n^t vă tơ le\ch nơ\r ap^nh păng bơ ngai đei ap^nh gô tơl nơ\r đơ\ng ro\ng kơ 3 ‘nu bơ ngai tang măt ap^nh, jơ tơl nơ\r ư\h kơ hlo\h 3 pơ n^t ăn 1 nơ\r ap^nh, kiơ\ kơ bơ ngai tang măt Phương Thị Thanh, khu\l Bắc Kạn, hăm trong ap^nh âu Kơ dră tơm gô tơl nơ\r kiơ\ lơ\m tơ drong tơm:

“’Măng hop ako\m âu ‘măng mă blu\ng bơ\n tơ pl^h ‘nao, bơ ngai tang măt ap^nh lơ\m 1 pơ n^t, 1 nơ\r ap^nh kơ dră tơm tơl nơ\r 3 pơ n^t, tơ drong pơ gơ\r thoi nơ\h tôch [ônh. Rim bơ ngai tang măt tơ le\ch nơ\r ap^nh, kơ dră tơm ư\h kơ gơ\h hiong jơ vă ch^h io\k, tơ le\ch nơ\r ap^nh đang tơ\l hloi. Thoi no\h kơ dră tơm tơl hre\nh kơ đe\h păng yak mơ\t lơ\m ako\m tơ drong bơ ngai tang măt tơ roi nơ\r ap^nh.”

Drơ\ng lăp hăm tơ drong jang âu, bơ ngai tang măt  Nguyễn Thanh Hiền, Pho\ kơ dră Khu\l Nghệ An akhan, trong ap^nh ‘măng âu tôch kơ đei yua, pơm kơ đe\h jơ pơm ăn lơ tơ drong tơm đei tơ roi hlo\h. Lăng găh rim ‘măng ap^nh, bơ ngai tang măt Nguyễn Thanh Hiền akhan, rim kơ dră tơm hlôi băt hơ dăh tơ drong mă loi ‘no\h [ơm tru\h tơ drong jang BOT, tơ drong te\h, tơ drong jang... Kiơ\ đơ\ng no\h hlôi pơm hơ dăh đei rim tơ drong ư\h kơ ‘lơ\ng păng đei dôm trong jang hơ met ming lơ\m khei ‘năr tru\h. Bơ ngai tang măt Nguyễn Thanh Hiền akhan:

“Ap^nh vă pơm hơ dăh tơ drong, pơm hơ dăh tơ drong jang đơ\ng Kơ dră tơm tơ\ hơ năp dôm tơ drong bơ ngai tăh hla păng bơ ngai tang măt bơ ngơ\t tru\h. Kơ dră tơm tơ le\ch đei tơ drong jang đơ\ng an^h tơm, pơm hơ dăh rim trong jang tơ\ hơ năp kơnh. Tơ drong bơ ngai tăh hla păng bơ ngai tang măt ‘me\h vă hlo\h ‘no\h j^ tơ drong bơ\ jang kiơ\ athei vei sơ đơ\ng [lep hăm tơ drong jang đơ\ng kơ d^h.”

Mă lei, tơ drong mă ư\h kơ đei to\ se\t bơ ngai tang măt tơ tăm oei jing tơ drong lơ nơ\r ap^nh yak hlo\h lơ ‘măng ap^nh oei đei tơ drong tơ to\, pơ t^h gia nhen tơ drong tơ pl^h ‘nao pơ tho pơ hrăm, tơ drong ư\h kơ đei tơ drong jang, dăr hơ len ‘me# ‘mach, an^h thu io\k jên BOT... Tơ drong ‘nâu ăn [o#h 1,2 an^h vei lăng tam mă tơ le\ch đei dôm trong jang tơ pă đei yua ăn dôm tơ drong tơ pă tơ to\. Bơ ngai tang măt Nguyễn Văn Chương, khu\l pơ lei tơm Hồ Chí Minh hơ me\ng:

“Ap^nh đei [ơm tru\h tơ drong jang đơ\ng kơ dră tơm hơ met pơ ‘lơ\ng tơ drong jang vă je# tru\h păng ^nh tơ che\ng dôm bơ ngai đei tơ drong jang hăm te\h đak ‘no\h đe sư adoi athei tơ che\ng tru\h tơ drong ‘nâu. Ap^nh ư\h kơ s^ vă ap^nh, ap^nh ư\h kơ s^ vă kơ băt mă bơ ngai tăh hla răp gô lơ\m pơ tôch pơm liơ jang tơ\ găh ro\ng thoi yơ. Yua thoi no\h, rim kơ dră tơm athei ako\m đei jơ hngơ\m pran đơ\ng rim an^h jang hăm băl đơ\ng ro\ng ‘no\h bơ\ jang.”

Pơ ma pơ tôch 3 năr ap^nh păng tơl nơ\r ap^nh tơ\ ‘măng hop ako\m mă 5, Kuôk ho#i jăl 14, Kơ dră Kuôk ho#i Nguyễn Thị Kim Ngân akhan, rim bơ ngai tang măt Kuôk ho#i hlôi tơ [o#h jơ hngơ\m hơ drin bơ\ jang tơ păt, tơ năp, ap^nh kơ đe\h, to\ se\t, rơ đăh, lăng kiơ\ gru\p tơ drong; mă loi ‘no\h j^ hơ drin pơ ma pơ jăh băl. Dôm Pho\ Thủ tướng te\h đak ku\m hăm rim bơ ngai jang kơ Khu\l kơ dră te\h đak tơ pă pơm hơ dăh dôm tơ drong găh kơ d^h bơ\ jang. Lơ\m 3 năr ap^nh păng tơl nơ\r p^nh hlôi đei 250 ‘nu bơ ngai tang măt ap^nh păng pơ ma pơ jăh băl.   

Kiơ\ rim ‘măng ap^nh ăn [o#h, rim gru\p tơ drong đei Kuôk ho#i rơ\ih io\k adoi jing dôm tơ drong mu\k drăm tơ pl^h t^h, g^t kăl, ble\k kơ đon, đei lơ lap bơ ngai tăh hla, tơ pôl păng kon pơ lei lơ\m te\h đak bơ ngơ\t tru\h. Tơ drong tơ pl^h ‘nao ap^nh kơ đe\h, to\k hre\nh hlôi đei io\k yua ‘lơ\ng đei rim bơ ngai tang măt Kuôk ho#i, bơ ngai tăh hla lăng ‘lơ\ng. Mă đơ\ng Kuôk ho#i hlôi ‘măn 3 năr vă ap^nh păng tơ\l nơ\r ap^nh mă lei oei đei lơ nơ\r ap^nh bơ ngai tang măt ap^nh mnă tam mă tôm jơ vă tơl kơ tă păng rim bơ ngai tang măt lơ\m khu\l kơ dră te\h đak tơl hăm hla ar đơ\ng ro\ng.      

Kơ dră Kuôk ho#i ku\m tơ băt, hơ dai hăm dôm jơ nei io\k đei, oei đei lơ tơ drong oei đei tam mă ‘lơ\ng; 1,2 tơ drong tơm hlôi đei Kuôk ho#i ap^nh, dăr hơ len mă lei đei [o#h oei tam mă đei nhen răp gô; kơ l^h thoi no\h, kăl athei đei hơ drin ‘lơ\ng hlo\h dơ\ng, trong jang ‘lơ\ng hlo\h vă hơ met ming dôm tơ drong tam ma\ ‘lơ\ng, kơ ke\ tơ răn, pơ jing tơ pl^h ‘lơ\ng lơ\m khei ‘năr tru\h âu kơnh pơm lăp hăm tơ drong hơ me\ng đơ\ng bơ ngai tăh hla păng kon pơ lei:  

“Kiơ\ đơ\ng tơ drong jang ap^nh păng tơl nơ\r ap^nh ăn [o#h, Kuôk ho#i, rim bơ ngai tang măt Kuôk ho#i ư\h khan lăp tơ [o#h đei dôm tơ drong ư\h kơ ‘lơ\ng mă oei tơ [o#h tơ drong yak hơ dai tơ gu\m băl hăm khu\l kơ dră te\h đak, hăm rim an^h tơm, an^h jang kơ pal, tơ ring lơ\m tơ drong tơ le\ch jang rim trong jang tơ gu\m hơ to\k tơ iung mu\k drăm yua kơ tơ drong hơ to\k tơ iung đơ\ng te\h đak păng rơ nu\k rơ noa đơ\ng kon pơ lei. Lơ\m dôm tơ drong mă Kuôk ho#i, bơ ngai tăh hla athei đei [ơm tru\h tơ drong jang vei lăng pơ gơ\r gơ\h hơ met ming tơ le\ch jang hloi mă lei ku\m đei tơ drong tơm [ơm tru\h lơ tơ drong jang kăl hơ len lăng hơ met ming trong jang tơ gu\m khôi luơ\t vă tơ le\ch jang 1 trong hrơ\p 1 ‘măng mă đei jơ nei”.

Đơ\ng ro\ng ‘măng hop ako\m âu, an^h pơ gơ\r Kuôk ho#i gô hơ met ăn hla ar ch^h ming tơ drong hơ găt găh ap^nh tơ\ ‘măng hop ako\m mă 5 vă pơ tru\h ăn Kuôk ho#i lăng hơ len, pơ drơ\ng kiơ\ lơ\m hơ tuch ‘măng hop ako\m pơm tơ drong ‘lơ\ng ăn tơ drong dăr hơ len tơ le\ch jang bơ\ jang kiơ\. Hơ dai hăm ‘no\h, athei Khu\l kơ dră te\h đak, rim an^h tơm, an^h jang đei [ơm tru\h tơ che\ng hơ len ch^h io\k tôm, tơ păt tơ gop nơ\r đơ\ng bơ ngai tang măt Kuôk ho#i, bơ ngai tăh hla păng kon pơ lei gơ\ih tru\h ‘măng hop ako\m, jang kiơ\ rim trong jang đei io\k yua, tu\n hre\nh hlo\h dơ\ng tơ drong jang bơ\ jang kiơ\ păng hơ met pơ ‘lơ\ng dôm tơ drong oei đei, ư\h kơ ‘lơ\ng, kơ ke\ tơ răn hlôi đei tơ roi hăm rim tơ drong jang vă tơ roi tơ băt ăn Kuôk ho#i tơ\ rim ‘măng hop ako\m đơ\ng ro\ng.

            Thuem tơ blơ\