VOV4.Bahnar - Dôm sơ năm tơ je# âu, kơ so# bơ ngai đei [ao hiêm y te# to\k hre\nh, hăm vă je# 89% kơ so# kon pơ lei đei [ao hiêm, lơ hlo\h kơ nơ\r hơ găt đei tơ le\ch, mă loi j^ io\k đơ\ng đei Luơ\t hơ met ming, chih tơ mât dơ\ng 1,2 tơ drong lơ\m Luơ\t {ao hiêm y te# đei yoa. Mă lei, lơ bơ ngai jang oei ưh đei răt [ao hiêm hơ nơ\ng, yoa thoi no\h, tơ drong ato\k tơ iung [ao hiêm y te# kăl đei lơ trong jang vă kơ so# kon pơ lei vang răt [ao hiêm y te# gơ\h sơ đơ\ng ‘lơ\ng, lăp hăm tơ drong hơ găt đei truh 90% kon pơ lei đei [ao hiêm y te# lơ\m sơ năm 2020.

Kiơ\ An^h {ao hiêm tơ pôl Việt Nam, tơ dăh sơ năm 2012 lơ\m te\h đak đei vă je# 59% ‘nu bơ ngai răt [ao hiêm y te# ‘no\h truh sơ năm 2018 kơ so# bơ ngai răt [ao hiêm y te# to\k vă truh 88% kơ so# kon pơ lei - lơ hlo\h nơ\r hơ găt đei tơ le\ch. Jo# truh dang ei, đ^ đei 89% kon pơ lei vang răt [ao hiêm y te# bơih.

Hơ dai hăm tơ drong tơ gu\m đơ\ng jên Trung ương, 1,2 dêh char, plt hlôi io\k jên mong kơ dih vă hơ to\k thim kơ so# jên tơ gu\m răt [ao hiêm y te# ăn 1,2 gru\p bơ ngai, nhen tơ gu\m 30% ăn ho\k tro, sinh viên, tơ gu\m 50% hăm bơ ngai lơ\m unh hnam jang chu\n mir, jang ka đei tơ drong arih xa lăp ai. {ok Phạm Lương Sơn, Pho\ Kơ dră An^h {ao hiêm tơ pôl Việt Nam pơ ma hơ dăh, kơ so# bơ ngai răt [ao hêm y te# to\k hre\nh, 1 păh ‘no\h yoa luơ\t [ao hiêm y te# tơ re\k lơ [iơ\ truh tơ drong đei yoa kơ bơ ngai răt {ao hiêm y te#. Găh noh dơ\ng, yoa jên te\h đak tơ gu\m hăm bơ ngai jang đei hla ar pơ kăp păng bơ ngai jang đei lơ tơ drong krê, ưh ‘lơ\ng:

“Tơ drong ‘me\h đei vei lăng jơ hngâm pran đơ\ng kon pơ lei ‘no\h tôch tih pănng tôch tơ găl, mă loi j^ [ât bơ\n oei pơ jing, jang to\k kiơ\ trong jang xa chăl ‘nao, kơ jă pơ gang, jên pơ vih pơ văn ku\m đei jo# kiơ\ trong, jo# tro\, jo# tôm. Tơ dăh kon pơ lei ưh pu\n đei tơ drong j^ ‘no\h tôch [ônh tơ [âp “đong tơ nuh” lơ\m tơ drong jang pơ gang. Mă tơ pă đơ\ng ro\ng vă je# 27 sơ năm bơ\ jang kiơ\ tơ drong tơ gu\m đơ\ng [ao hiêm y te# ‘no\h tơ drong vang răt [ao hiêm y te# tơ gu\m ăn kon pơ lei tôch lơ, [ât lăp đei nơ\r pơ ma akhan sư nhen thoi tơ mam do\ng arih vă tơ gu\m ăn kon pơ lei klăih đơ\ng tơ drong mơmat tat găh jang pơ gang.”

Mă lei, truh dang ei oei đei 1 tơ ring xă, ‘no\h j^ bơ ngai jang tơ\ dôm an^h jang ưh đei tơ pă, io\k đei vă je# 13% kơ so# bơ ngai tam mă răt [ao hiêm y te#. Lơ\m no\h, mă lơ ‘no\h j^ đe chă răt kơ dih, oei arih xa tơ\ tơ ring tơ rang, bơ ngai te\ch mơ dro ie\, bơ ngai chă jang kơ đe, pơ vih lơ\m hnam tơ\ dôm tơ ring kơ drâm. Găh no\h dơ\ng, jên răt [ao hiêm y te# tơ tă gơ nơm đơ\ng jên te\h đak ngăl. (Dang ei jên te\h đak nôp păng tơ gu\m đei hlo\h 60% kơ so# bơ ngai răt [ao hiêm y te# kơ na kơ so# bơ ngai răt [ao hiêm y te# kơ dih lăp to\ se\t đe\ch). Lơ unh hnam tơ nuh păng vă je# tơ nuh, mưh klăih đơ\ng tơ nuh, ưh pă đei te\h đak tơ gu\m bơih ‘no\h đe sư ưh đei răt [ao hiêm y te# hloi. ‘Nâu j^ t drong nol tih hăm tơ drong vei lăng kơ jăp ‘lơ\ng jên mong mưh bơ\ jang kiơ\ trong tơ gu\m [ao hiêm y te#.

{ok Phạm Lương Sơn ăn tơ băt dơ\ng: “Đon gô chang, gơ nang yoa, xa hơ păh tơ drong tơ gu\m đơ\ng te\h đak đơ\ng 1 kơ so# bơ ngai oei đei đe\ch. Yoa thoi no\h mă bơ\n athei tơ roi tơ băt, hơ to\k hlo\h dơ\ng tơ drong jang pơ gang ‘no\h tơ drong pơ jing 1 tơ drong hơ găt, 1 tơ drong kăl vă pơm hơ to\k hlo\h dơ\ng đon vang răt [ao hiêm y te# đơ\ng tơ pôl. Nhôn oei tơ le\ch nơ\r ap^nh hăm Khul kơ dră te\h đak, hăm Kuo#k ho#i, bơ\n tơ le\ch lơ tơ drong hơ găt ưh đei kơ jăp, găn le# kon pơ lei vang răt [ao hiêm y te#, mă lei hơ dai hăm ‘no\h ku\m jing trong jang vă bơ\n găn le# tơ drong ‘nâu dơ\ng, lăp hơ dro# dôm bơ ngai rơ mơ\n, j^ jăn đe\ch vang răt [ao hiêm y te#.”

Vă gơ\h đei hlo\h 90% kơ so# kon pơ lei vang răt [ao hiêm y te# truh sơ năm 2020 kiơ\ nơ\r pơ tho đơ\ng Thủ tướng te\h đak, [ok Bùi Sỹ Lợi, Pho\ Kơ dră An^h vei lăng rim tơ drong lơ\m tơ pôl kơ Kuo#k ho#i akhan, an^h [ao hiêm tơ pôl athei hơ to\k tơ drong tơ roi tơ băt, krao hơ vơn kon pơ lei vang jang kiơ\ trong tơ gu\m âu, hơ to\k tơ drong ‘lơ\ng hơ iă đơ\ng {ao hiêm y te# păng tơ le\ch jang hơ dai hăm dôm trong jang mă lăp hăm rim gru\p bơ ngai. Găh no\h dơ\ng athei hơ to\k tơ drong ‘lơ\ng đơ\ng khăm hơ met hăm [ao hiêm y te#, pơm ‘lơ\ng tơ drong đei yoa păng lăp hăm tơ drong ‘me\h vă khăm hơ met j^ ăn bơ ngai vang răt, adrin pơm tơ jur [iơ\ jên pơ huach mưh khăm hơ met j^ ăn unh hnam jur hơ la 40% lơ\m sơ năm 2020. Kiơ\ [ok Bùi Sỹ Lợi, 1 lơ\m dôm trong jang đei yoa ‘no\h pơm hơ to\k tơ drong ‘lơ\ng mưh khăm hơ met j^ tơ\ tơ ring:

“Inh tơ che\ng trong bơ\n yak, trong bơ\n jang athei pơm thoi yơ vă gơ\h hơ to\k ‘lơ\ng tơ drong khăm hơ met j^ tơ\ tơ ring. Tơ drong ‘nâu hơ nhăk đon lui đơ\ng kon pơ lei hăm [ao hiêm y te#, trong bơ\n vă yak ‘no\h athei thoi noh. Kon pơ lei tơ\ tơ ring tôch kơ kăl. Yoa thoi no\h bơ\n athei tơ rek truh tơ drong jang pơ gang tơ\ apu\ng, tơ\ xăh, athei tơ iung tơ drong jang pơ gang tơ\ tơ ring.”

Vă bơ\ jang đei tơ drong đ^ đăng kon pơ lei vang răt [ao hiêm y te#, [ok Ngô Đông Hải, Pho\ Kơ dră An^h jang mu\k drăm Trung ương athei dôm an^h tơm, an^h jang kơ pal đei [ơm truh, dôm tơ ring ako\m bơ\ jang mă pran tơ drong pơ gơ\r, krao hơ vơn kon pơ lei vang răt [ao hiêm y te#. Hăm dôm tơ drong oei ưh kơ lăp, tơ\ hơ năp kơnh, rim tơ ring păng an^h {ao hiêm tơ pôl athei hơ met pơ ‘lơ\ng vă chih pơ ke\h 2 trong tơ gu\m jang găh {ao hiêm tơ pôl păng [ao hiêm y te#:

“Hăm An^h [ao hiêm tơ pôl Việt Nam j^ an^h tơ le\ch jang tơ drong tơ gu\m ‘no\h athei hơ met ming trong pơm hla ar, hơ to\k tơ drong ‘lơ\ng đơ\ng bơ\ jang pơ vih pơ văn, hơ to\k kơ măy kơ mo\k ki thuơ\t, atu\m hăm ‘no\h athei hơ met ming tơ drong pơ ma xa pơm thoi yơ vă tơ drong tơ gu\m gơ\h truh hre\nh hlo\h, tơ tom hlo\h, [ônh hlo\h ăn dôm bơ ngai đei xa yoa ‘no\h j^ tơ drong tôch g^t kăl. ‘Nâu ku\m jing tơ drong tôch g^t kăl vă sơng io\k, pơm hơ to\k kơ so# bơ ngai vang răt [ao hiêm y te#, [ao hiêm tơ pôl tơ\ hơ năp.”

Kiơ\ trong jang đ^ đăng kon pơ lei đei [ao hiêm y te#, truh sơ năm 2020 pơ hlom năng gô đei hlo\h 90% kon pơ lei vang răt [ao hiêm y te#. Vă hơ to\k kơ so# bơ ngai đei [ao hiêm y te# păng năm truh tơ drong jang to\k pran kơ jăp, Kuo#k ho#i păng Khul kơ dră te\h đak jăh hơ met ming dôm tơ drong hơ găt ưh kơ lăp lơ\m tơ drong bơ\ jang kiơ\ trong tơ gu\m [ao hiêm y te#. Mă loi, athei đei trong vei lăng mă ‘lơ\ng tơ drong tơ le\ch jên khăm hơ met j^ hăm hnam pơ gang tơ\ tơ ring, tơ drong tơ gu\m asong khăm tơ\ hnam pơ gang kơ pal, kla jên khăm hơ met j^ hăm bơ ngai răt [ao hiêm 5 sơ năm hơ nơ\ng; chih tơ le\ch Luơ\t [ao hiêm y te# đei dơ\ng lơ trong gơ\h rơih ăn bơ ngai răt, pơm lăp hăm tơ drong ‘me\h vă roi đunh roi to\k đơ\ng tơ pôl, vei lăng ‘lơ\ng hơ to\ hơ nơ\ng, jang tơ năp mưh vang tơ gop păng xa yoa, pơm tơ jur tơ drong ưh hơ to\ băl găh tơ drong đei yoa…

Kim Thanh: Chih

Dơ\ng: Tơ blơ\