VOV4.Bahnar - Xơnăm âu, kon pơlei xăh Ðăk Rơ Wa, plei tơm Kon Tum, dêh char Kon Tum xơng Têt lơ\\m tơdrong chơt hơ iã, rim bơngai măh chre\ng kơmãt kơlih jăl trong adoi đei bơ\ hăm [ê to\ng ngăl. Lơ tơdrong pơyua ăn tơpôl nhen hnam pơgang, hnam trưng ho\k, anih ho\k hôp thôn, kơchơ, dôm tơdrong pơyua ăn kon pơlei nhen hnam oei, hnam kơjung juăt jue, rông đei bơ\\ ‘nao dăh mă đei hơmet ‘lơ\ng. Dôm pơgar ka phê, tơ[ăr, hơ[o, [um [lang, ‘long keo xă xeng to\k bo\k oei to\k giơ\ng ‘lơ\ng. ‘Nâu jing tơdrong đei jơnei đơ\ng Đảng [o#, jơnu\m pơgơ\r tơring păng kon pơlei tơ\ âu đơ\ng ro\ng hloh 10 xơnăm pơm kiơ\ tơchơ\t pơjing tơring pơxe\l ‘nao. Têt truh, puih mak vih, hơvơn kơ mih ma duch nã... atu\m hăm Tuấn Long – chih kơtơ\ng ang ăn Rađiô nơ\r pơma Việt Nam truh tơmang tơ\ tơring âu vă băt hơdăh tơdrong tơplih kăp g^t tơ\ tơring âu.

Ðơ\ng anih tơm kơ plei tơm Kon Tum, găn gơng hơneh Kon Klor – gơng hơneh kơjung păng guăng ro\ hloh Tây Nguyên pơgăn đak krong Đăk Bla – noh truh tơ\ pơlei Kon Jõ Dri, xăh Ðăk Rơ Wa. Pơlei hlôi tơplih tôm tơdrong, hãm dôm jãl trong [ê to\ng rơgoh ‘lơ\ng pơdơ\ng pơgăn, hăm dôm mir ka phê, ‘long xa plei păng dôm pơgar rong kon tơrong đei io\k yua lơ. Atu\m hăm dôm bơbu\ng hnam kơjung Bahnar xơ\ ki đei vei răk tơ[ăk mong ‘lơ\ng noh hlôi đei dôm bơbu\ng hnam man kơjăp ‘lơ\ng.

{ok A Mỉm, erih lơ\m pơlei ăn tơbăt, tơ\ Kon Jơ Dri dang ei đei lơ unh hnam pơm jang rim xơnăm đei yua đơ\ng 150.000.000 – 180.000.000 đơ\ng choh pơtăm păng rong kon tơrong. Nhen unh hnam [ok, đei yua rim xơnăm, ‘nguaih kơ vei xơđơ\ng ăn tơdrong erih noh oei đei răk ‘măn vă man hnam oei, rong kon hơ ioh năm ho\k pơhrăm:  Pơjing tơring pơxe\l ‘nao noh mu\k drăm athei hơto\k tơ iung păng đei io\k yua lơ. Pơgenh io\k jên jang hăm jên cheh to\ xe\t, unh hnam hlôi chã pơtãm ka phê, tơ[ãr, rong rơmo, nhu\ng vã hơto\k mu\k drăm. Ðơ\ng dôm tơdrong pơyua kơ unh hnam noh axong pơm jang hơto\k hloh adrol dơ\\ng, hơnơ\ng thoi noh unh hnam klaih đơ\ng hin dơnuh. Ðei jên noh ba man hnam, răt gre, rong kon hơ ioh năm ho\k. Ãh mu\k drãm ke\ đei noh ba chă tơgu\m ăn dôm unh hnam nai jang kiơ\. Pơjing tơring pơxe\l ‘nao noh atu\m băl hơto\k tơ iung”.

Duh tơroh hăm plei tơm Kon Tum hăm gơng pơtoi Kon Klor guăng ‘lơ\ng, pơlei Kon Ktu duh tơplih kơtang đơ\ng mă pơjing tơring pơxe\l ‘nao. Kiơ\ kơ yã Y Maih tơ\ pơlei Kon Ktu, xăh Ðăk Rơ Wa tơroi, yă [ôh đơ\ng pơlei ataih đơ\ng anih tơm xăh dang ei hlôi tơje# hloh. Tơdrong tơm jãl trong noh hlôi đei bơ\ hăm [ê to\ng, gre kơdâu [ônh hiôk hloh. Gre chơ tơmam choh pơtăm, ho\k tro năm truh hnam trưng tenh kuăng păng [ônh [o\ hloh. Yă Y Maih chơt hơ iă, lơ\\m tơdrong tơplih âu, unh hnam yă duh hlôi tơgop kăp g^t:  "Hnam inh dr^ pơga mơ\\t lơ\m lăm truh dôm j^t met vuông teh vă bơ\  trong nơnăm ăn kơ thôn. ‘Nâu jing tơdrong pơkăp jang tro\ [lep đơ\ng Đảng păng teh đak noh ba athei pơm kiơ\\, pơjing tơring pơxe\l ‘nao hloi. Ðei trong noh vih vơ\t hiôk hian hloh, ‘mi pă đei trôk trăp, to# noh ưh đei [ruih teh. Ðe kon hơ  ioh lơ\m pơlei năm ho\k duh ưh đei tơblơ\r pơ\k ôh. Mu\k drãm kon pơlei hơto\k tơ iung noh gơnơm lơ\m jăl trong trong hiôk hian âu..."

Ðak Rơ Wa jing xăh đei lơ kon pơlei Bahnar erih pơm jang kơ plei tơm Kon Tum. Lơ\\m xăh đei 5 thôn, je# 860 unh hnam, hăm hloh 2.600 măt bơngai. Dôm xơnãm adrol ki, tơdrong erih kon pơlei mă tơm noh gơnơm lơ\m tơdrong choh pơtăm ‘long to\ xe\t năr nhen [a, hơ[o, [um [lang, đei yua to\ xe\t găh mu\k drăm, kơso# unh hnam hin dơnuh kơ tơring noh lơ.

Kiơ\ kơ [ok Ðoàn Vãn Hậu – Kơdră Anih vei lăng kon pơlei xăh, hăm tơdrong ‘nao roi tơ\ kơpal, rim jăl jang đảng păng jơnu\m pơgơ\r tơring Đăk Rơ Wa hlôi kơdih chih ako\m dôm tơdrong tơchơ\t, tơle\ch dôm tơdrong jang hơdăh kiơ\ rim xơnăm vă tơle\ch dôm tơdrong pơkăp pơjing tơring pơxe\l ‘nao. Đơ\ng noh tơroi pơtho lang xă truh hăm tôm kon pơlei atu\m pơm jang.

{ok Ðoàn Văn Hậu ăn tơbăt, đơ\ng xơnăm 2011 truh dang ei, kơso# jên jang pơjing tơring pơxe\l ‘nao kơ xăh noh pơhlom 100 tih hlj, lơ\m noh kon pơlei tơgop je# 59 tih hlj, đei 60% jên axong jang. Xăh Ðak Rơ Wa hlôi bơ\\ 35 km trong [ê to\ng tơ\ tơring pơxe\l, pơjing 3 anih cho# kơmăi hơto\k tơjur unh hơyuh vă pơdjoi hăm unh hơyuh teh đak. Xăh pă đei hnam hyah hyok, oei pă 86 lơ\m 860 unh hnam hin dơnuh vă hơto\ hăm 10%, đei io\k yua hăm rim ‘nu bơngai jang ăh xơnăm 2020 noh je# 40.000.000 hlj. Kơche\ng lơ\m xơnăm 2021 âu, xăh gô đei jơnei tơchơ\t pơjing tơring pơxe\l ‘nao dơ\ng păng gô keh đang tơdrong pơjing tơring pơxe\l ‘nao ăh blu\ng xơnăm 2023: "Xăh hlôi đei jơnei 12 lơ\m 19 tơdrong tơdrong tơchơ\t. Lơ\m xơnăm 2021 âu, nhôn gô keh đang 3 tơdrong tơchơ\t găh trong nơnăm, pơgơ\r jang păng cham char. Pơkăp pơm jang kơ dôm xơnăm đơ\ng ro\ng kơnh nhôn duh hlôi pơjing tơle\ch jang truh kon pơlei păng dôm anih jang tơpôl vă pơtoi kiơ\ dôm tơdrong tơchơ\t pơtoi kơ noh. Truh blu\ng xơnãm 2023, nhôn kơche\ng gô đei jơnei tơchơ\t tơring pơxe\l ‘nao."

Ðăk Rơ Wa to\k bo\k oei tơplih dơh po xơng Puih mak Tân Sửu 2021, pơkao ka phê to\k bo\k oei chôh kok tơbu\k tơ\ dôm groi kông tơdra kơ minh pơyan puih mak ph^ tơto\, dơno\ ‘lơ\\ng. Trong pơlei pơla rơgoh ‘lơ\ng [enh kơ pơkao chôh ang, unh hơyuh tơ\k hơdăh truh rim unh hnam kueng [ôt. Rim unh hnam tơ oei tãp dãr tơnuh unh khơ\\ng gô [anh têt, por prung. Kon pơlei Bahnar kơ xãh Ðăk Rơ Wa xơnăm âu xa Têt chơt hơ iã hloh kơlih tơdrong đei jơnei đơ\ng pơjing tơring pơxe\l ‘nao dôm xơnăm kơ âu hlôi đei io\k jơnei.

Lan chih păng rapor