Tơ̆ xah Gào, dêh char Gia Lai hrei ou, ưh hơdrô̆ jing tơring pơtăm kaphê jơk ƀlik, dôm pơgar sâu riêng, măk ka giơ̆ng 'lơ̆ng kơ kon pơlei lơ̆m xah kơdih chă pơtăm, mă oei đei tơdrong choh jang xa kiơ̆ trong 'nao. Hơdah noh mir pơtăm chăn hroi (gur yuăn) lơ̆m hnam pơnĭl kơ Hơp tak xah Choh jang xa kiơ̆ trong jang 'nao 360. Hơp tak xah hlôi asong hloh 1 ha hnam pơnĭl iŏk jang kiơ̆ trong jang 'nao đơ̆ng teh đak đe, tơmơ̆t pơtăm chăn hroi păng vei lăng kiơ̆ pơkăp hưu kơ.
Tơ̆ ou, đei yua lơ̆m 1 ký noh 12 tŏ plei, lơ̆m rim ha pơtăm đei yua truh dôm jĭt tơ̆n. Tôm plei chăn hroi dang ei đei minh anih jang mŭk drăm tơ̆ pơlei tơm Hồ Chí Minh akŏm răt đĭ vă tĕch ăn teh đak đe nhen Hà Lan, Thụy Sĩ … hăm kơjă 50 rơbou hlj 1 kĭ, kăp hloh pơtêng hăm tĕch lơ̆m teh đak. Yă Lê Thị Bảo Trâm, Kơdră Hơp tak xah tơroi: “Hơdrol ki, nhôn tam mă băt kiơ gah choh jang xa kiơ̆ trong jang kơmăi kơmŏk 'nao. Đơ̆ng rŏng kơ noh, kơlih 'meh đei tơmam drăm 'lơ̆ng noh nhôn chă hơlen băt, 'nhăk tơvih tơ̆ ou, hơlen akŏm păng dar deh iŏk jang. Tơmam pơtăm đei kiơ̆ pơkăp hưu kơ, ưh đei pơgang vei lăng 'long pơtăm, sơđơ̆ng hăm bơngai yua păng bơngai pơm jang hloi, ưh đei ƀơm răm kiơ ôh. Kơyuơ noh, ah mă hơp tak xah jang pơgar thoi ou noh adoi đei tơdrong pran hloh lơ̆m chă tơgar jang”.
Đơ̆ng sơnăm 2018 truh dang ei, xah Gào hlôi akŏm đei jơhngơ̆m pran đơ̆ng tôm kon pơlei atŭm hăm lơ anih vang jang vă hơtŏk jang mŭk drăm – tơpôl. Truh dang ei, 100% trong vih vơ̆t lơ̆m thôn, lơ̆m xah hlôi đei man hăm ƀêtŏng; 70% jăl trong tơm vih vơ̆t truh mir na adoi đei man hăm kơsu. Kơsô̆ bơngai jang hơnơ̆ng đei tơdrong pơm jang noh hloh 91%. Tơdrong iŏk yua hăm rim 'nu bơngai jang ah sơnăm 2024 đei 70 triu hlj. Kơsô̆ unh hnam hin dơnuh tơjur ƀôh hơdah, oei pă pơhlom 2,8%. Ƀok Nguyễn Văn Ánh, Ƀĭ thư Chi ƀô̆ adoi jang hloi Kơdră thôn 5, xah Gào ăn tơbăt, dang ei kon pơlei hlôi băt hơdah gah kih thuơ̆t vă khĭn hơtŏk jang mŭk drăm: “Lơ̆m pơtăm tơ-'măl kaphê, kon pơlei adoi iŏk hơdrĕch 'nao. Kon pơlei adoi đei trong vei lăng, păng đei yua lơ. Rim ha pơm jang đei yua 4 tơ̆n kaphê găr dah mă 20 tơ̆n kaphê găr hơdrih. Atŭm hăm noh teh pơtăm sâu riêng, măk ka păng 'long pơtăm nai”.
Sơnăm 2025, ah mă pơm kiơ̆ pơkăp tơmơ̆t hơdai hăm dôm xah Ia Kênh, Ia Pếch, xah Gào 'nao đei teh să 183km², kơsô̆ măt kon pơlei jê̆ 16.000 'nu, hăm teh choh jang xa pơih să tŏk jê̆ 7.800ha. 'Nou jĭ tơdrong kăp gĭt vă pơkăp tơring pơm jang akŏm, hơtŏk choh jang xa kiơ̆ trong pơkăp jang 'nao. Lơ̆m tơring đei 2 tơdrong jang tŏk bŏk oei đei hơvơn asong jang. Noh jing: Tơdrong vă pơtăm, pơm tơlĕch păng tĕch 'nhot plei 'long đei pơtăm kiơ̆ trong 'nao tơ̆ thôn 6 (55ha) păng Tơdrong vă tơlĕch jang hơvơn pơm tơlĕch găr hơdrĕch, 'nhot rơgoh tơ̆ pơlei B (30ha). Dôm tơdrong asong jang ou, hơpơi 'meh gô jing tơdrong tơm hơvơn anih jang mŭk drăm, tơgŭm kon pơlei jang mir tơrĕk hăm kih thuơ̆t gơh hơgei, vang pơm tơlĕch tơmam choh pơtăm rơgoh 'lơ̆ng, 'măn tĕch lơ̆m teh đak păng tĕch ăn teh đak đe.
Lơ̆m Hop akŏm bơngai tang măt ăn Đảng ƀô̆ xah Gào yơ̆ng ou ki, xah hlôi tơlĕch tơchơ̆t hơtŏk tơ-iung ăn jăl sơnăm 2026-2030 đơ̆ng 8,2% tŏk tơ̆ kơpal; kon pơlei đei răt ƀao hiêm hơmet jĭ jăn truh 95%; tôm kon pơlei tơ̆ tơring tơrang đei yua đak sŏ nhă rơgoh... Ƀok Nguyễn Hữu Sung, Ƀĭ thư Đảng uy, Kơdră Anih jang vei lăng kon pơlei xah Gào ăn tơbăt: “Lơ̆m khei năr truh, Đảng ƀô̆ xah Gào gô akŏm pơm jang đei jơnei Tơchơ̆t Hop akŏm 'măng mă Mônh, jăl jang 2025-2030 tơchơ̆t tơlĕch. Lơ̆m noh, akŏm pơjing anih jang. tơplih kơmăi kơsô̆, hơtŏk jang tĕch pơdro, choh jang xa kiơ̆ trong jang 'nao, atŭm hăm noh pơm jang kiơ̆ tơchơ̆t tơjur hin dơnuh kơjăp sơđơ̆ng hăm tơchơ̆t khŏm mă jang đei jơnei”.
Đơ̆ng kăng kư̆ kăch mang nuih mơng truh minh tơring tŏk bŏk oei akŏm jơhngơ̆m pran 'nao, xah Gào hlôi sơkơ̆t hơdah hơtŏk tơ-iung kơtang. Dôm pơgar 'long pơtăm ƀenh kơ plei, adoi jing trong choh jang xa kiơ̆ trong jang kơmăi kơmŏk 'nao, jĭ minh tơdrong bơ̆ng pang hơdah hloh gah tơdrong tơplih 'nao rim năr. Tơdrong juăt jue nuih mơng păng hơpơi 'meh hơtŏk tơ-iung gô tơgŭm jơnŭm pơgơ̆r tơring păng Kon pơlei xah Gào pơtoi pơjing tơring pơdrŏng jơnap lơ̆m khei năr hơnô̆ hơnăp kơnh.
Viết bình luận