VOV4.Bahnar – Theh Kăng kươk kon pơlei pơtơm đei axong bơ̆ tơ̆ Việt Nam đơ̆ng xơnăm 2016. Vă pơjing Anih chih akŏm tơdrong kăl Kăng kươk kon pơlei drơ̆ng minh lơ̆m jâ̆p teh đak, pơm trong hiôk ăn kon pơlei lơ̆m tơdrong bơ̆ hla bar hanh chĭnh păng dôm tơdrong kăl nai; hơyak pơjing Jơnŭm pơgơ̆r điê̆n tưh, năr năr 3/9/2020, Thủ tướng Teh đak bơ̆n hlôi kĭ pơkăp tơdrong axong Chih akŏm păng vei lăng theh Kăng kươk kon pơlei, lơ̆m noh pơjao ăn Anih tơm Kŏng ang jing anih pơgơ̆r vei hơlen iŏk jang drơ̆ng minh Kăng kươk kon pơlei lơ̆m jâ̆p teh đak. Bơngai đei axong bơ̆ kăng kươk kon pơlei păng xơnong kơ kon pơlei ƀơ̆t năm bơ̆ kăng kươk hlôi đei pơkăp lơ̆m Luơ̆t kăng kươk kon pơlei xơnăm 2014.

Kiơ̆ Luơ̆t Kăng kươk kon pơlei  xơnăm 2014, kon pơlei Việt Nam đơ̆ng tôm 14 xơnăm tŏk tơ̆ kơpal đei axong bơ̆ theh Kăng kươk kon pơlei (pơkăp 1 Tơdrong 19). Theh Kăng kươk kon pơlei athei đei tơplih ăh tŏk 25 xơnăm, tôm 40 xơnăm păng tôm 60 xơnăm (Tơdrong 21). Mưh theh Kăng kươk kon pơlei đei axong bơ̆, tơplih lơ̆m pơkăp 2 xơnăm adrol kơ xơnăm pơkăp noh duh oei đei kơjă yua truh xơnăm tơplih theh đơ̆ng rŏng. ‘Nguaih kơ noh, dôm bơngai mă hlôi đei hla bar Chư̆ng minh (9 kơsô̆ păng 12 kơsô̆), theh Kăng kươk kon pơlei chrek trong đei tơplih jing theh Kăng kươk kon pơlei chô̆ chĭp ƀơ̆t đei tơdrong pơkăl dăh mă theh xo đĭ khei năr yua...

Kơsô̆ theh Kăng kươk kon pơlei đei 12 kơsô̆. ‘Nâu jing kơsô̆ pơkăp ăn kơdih tơ ‘ngla rim bơngai. Kơsô̆ pơkăp âu tơguăt hăm tơ ‘ngla đơ̆ng ‘nao đei rơneh truh ăh lôch hơchăng, ưh đei tơplih păng lelăi hăm rim bơngai yơ. Kơsô̆ pơkăp tơ ‘ngla đei xơkơ̆t đơ̆ng Anih chih akŏm tơdrong kăl kơ teh đak găh tơring oei xa ‘măn vă tơroh, chih akŏm iŏk hơlen kơtơ̆ng ang đơ̆ng kon pơlei.

Kiơ̆ Tơdrong 20 Lươ̆t Kăng kươk kon pơlei 2014: Theh Kăng kươk kon pơlei đei yua pơtăl kơ tơdrong yua hô̆ chĭu lơ̆m tơdrong mă Việt Nam păng teh đak đe kĭ pơkăp dăh mă pơdrơ̆ng apŭng plenh teh axong kon pơlei teh đak kĭ pơkăp gơh yua theh Kăng kươk pơtăl kơ yua hô̆ chĭu lơ̆m hơgăt teh đak hăm dih băl. Atŭm hăm noh, theh kăng kươk kon pơlei đei chô̆ chĭp điê̆n tưh âu oei đei lơ tơdrong pơyua ăn kon pơlei. Thượng tá Huỳnh Văn Long, phŏ Kơdră Kŏng ang plei tơm Cao Lãnh, dêh char Đồng Tháp ăn tơbăt: “Theh kăng kươk kon pơlei đei chô̆ chĭp điê̆n tưh vă ‘măn ăn tơdrong vei hơlen đơ̆ng teh đak, pơm trong hiôk ăn kon pơlei chă bơ̆ hla bar kăl kơ po. Kăng kươk kon pơlei đei chih kơtơ̆ng ang pơkăp ăn tơ ‘ngla, anih oei xa gô jing tơdrong kăl vă chă bơ̆ hla bar âu to pơtăl kơ yua hla bar hô̆ khẩu. Theh Kăng kươk kon pơlei đei chô̆ chĭp gơh vei xrĕp xơđơ̆ng, akŏm lơ tơdrong kăl hadoi, gơh yua păng tơroh lang xă hăm dôm tơdrong bơ̆ hla bar kăl hăm teh đak păng anih jang tơ ‘ngla”.

Luơ̆t kăng kươk kon pơlei duh tơchơ̆t, kon pơlei noh ƀă, mĕ, hơkăn, klo, kon tơ̆ hơla  18 xơnăm kơ linh lôch tang; linh jĭ rơka, bơngai mă teh đak tơchơ̆t tơgŭm nhen linh jĭ rơka; kon pơlei oei xa tơ̆ dôm xăh xơlam teh; kon pơlei oei xa tơ̆ dôm apŭng achon teh; kon pơlei kon kông tơ̆ dôm tơring mŭk drăm – tơpôl tơnap tap; kon pơlei lơ̆m unh hnam hin dơnuh kiơ̆ tơchơ̆t đơ̆ng khôi luơ̆t; ưh đei kla jên bơ̆ kăng kươk kon pơlei. Thượng tă Tô Anh Dũng, Phŏ Kơdră kơ Anih tơm Kanh sat Vei lăng hanh chĭnh găh xơđơ̆ng tơpôl, Anih tơm Kŏng ang ăn tơbăt: “Ăh pơm jang kăl bơ̆ hla bar hăm dôm anih jang đơ̆ng Anih chih tơdrong kăl kơ teh đak găh tơring oei xa âu noh kon pơlei năm bơ̆ tơ̆ rim anih jang yơ noh nhôn hlôi jô̆ hơlen truh tơdrong tơroh tơroi hăm dôm anih jang vă ‘măn ăn tơdrong bơ̆ hla bar hiôk hian hloh ăn kon pơlei”.

Kon pơlei bơ̆ kăng kươk đei xơnong vei xơđơ̆ng xrĕp tơdrong kăl kơ tơ ‘ngla, kơ unh hnam lơ̆m Anih chih akŏm tơdrong kăl kơ teh đak găh tơring oei xa păng Tơdrong chih akŏm tơdrong kăl kăng kươk kon pơlei, mưh đei tơdrong kăl tơroi kiơ̆ tơchơ̆t đơ̆ng khôi lươ̆t. Pơkăl anih jang vei lăng kăng kươk kon pơlei chih akŏm hơmet kơtơ̆ng kăl lơ̆m Tơdrong chih akŏm tơdrong kăl kơ teh đak găh tơring oei xa, Tơdrong chih akŏm kăng kươk kon pơlei, đei chih akŏm hơmet kơtơ̆ng ang lơ̆m Anih chih akŏm tơdrong kăl kơ teh đak găh tơring oei xa păng Tơdrong chih akŏm tơdrong kăl kăng kươk kon pơlei dăh mă theh Kăng kươk kon pơlei tam mă đei hơdăh dăh mă đei tơdrong tơplih kiơ̆ pơkăp đơ̆ng khôi lươ̆t; Đei axong bơ̆ tơplih theh Kăng kươk kon pơlei kiơ̆ tơchơ̆t đơ̆ng Luơ̆t âu; Tơkêng tơhlâu kiơ̆ pơkăp đơ̆ng khôi luơ̆t hăm tơdrong pơm yoch găh kăng kươk kon pơlei, Anih chih akŏm tơdrong kăl kơ teh đak găh tơring oei xa păng Tơdrong chih akŏm tơdrong kăl kăng kươk kon pơlei; Iŏk yua theh Kăng kươk kon pơlei kơ po lơ̆m tơdrong jang kăl, pơm kiơ̆  xơnong pơyua trŏ ƀlep ăn kơdih po kon pơlei.  

Anih tơm Kŏng ang ăn tơbăt, đơ̆ng rŏng kơ khei năr hăt hot tơlĕch Chih akŏm tơdrong kăl hơlen kơ teh đak găh tơring oei xa păng Tơring pơm jang, axong păng bơ̆ theh kăng kươk kon pơlei, truh dang ei, tôm khul grŭp hlôi drơ̆ng minh đei tơmơ̆t lơ̆m kơmăi akŏm hloh 98 trĭu kơtơ̆ng ang kăl găh kon pơlei Việt Nam. Atŭm hăm noh, khul kŏng ang hlôi iŏk đei jê̆ 40 trĭu hô sơ kăng kươk kon pơlei đei pơtruh, đei pơhlom 79,4% păng gơh đei jơnei tơdrong tơchơ̆t axong bơ̆ 50 trĭu theh kăng kươk kon pơlei adrol kơ năr 1/7 âu kơnh.

Lan chih păng pơre nơ̆r