VOV4.Bahnar - Hop ako\m ato\k tơ iung hơ dre\ch kon kông sơ năm ‘nâu đei anăn "Sâm Ngọc Linh – Trong jang đei yoa lơ\m tơ drong ato\k tơ iung mu\k drăm tơ pôl tơ\ tơ ring kon pơ lei kon kông” đei pơ gơ\r gie\ng adrol ki tơ\ dêh char Quảng Nam. Kiơ\ đơ\ng hop ako\m âu, 1 nơ\r tơ băt tôch rơ đăh đei tơ le\ch ‘no\h: jang kiơ\ trong hơ to\k kơ jă, ako\m ăn tơ mam đei lơ tơ\ tơ ring groi kông, tơ ring kon pơ lei kon kông, mă loi j^ dôm tơ mam đơ\ng bri ‘ngoăih kơ ‘long ‘no\h j^ trong jang tôch đei yoa vă pơm tơ jur [iơ\ tơ drong jang to\k ưh hơ nơ\ng kơ plăh tơ ring groi kông hăm tơ ring tơ măn.

Lơ\m kơ so# dôm kơ loăi ‘long pơ tăm tơ jur tơ nuh hin đei yoa hlo\h hrei ‘nâu, sâm Ngọc Linh đei năng j^ kơ loăi ‘long pơ gang hơ nhăk ăn io\k yoa lơ hlo\h. ‘Nâu j^ 1 lơ\m dôm tơ mam bri brăh ‘ngoăih kơ ‘long đei kơ jă tôch kăp. ‘Năr 12/9/2015 Khul kơ dră te\h đak hlôi k^ ăn tơ drong jang “Vei lăng păng ato\k tơ iung ‘long Sâm Ngọc Linh- Sâm Việt Nam” truh sơ năm 2030, hăm kơ so# jên jang hlo\h 9.000 ti. Truh khei 6/2017, Sâm Ngọc Linh đei khul kơ dră te\h đak năng j^ tơ mam te\h đak.

Lơ\m hop ako\m ato\k tơ iung hơ dre\ch kon kông sơ năm ‘nâu ‘nao pơ gơ\r tơ\ dêh char Quảng Nam hăm anăn "Sâm Ngọc Linh – Trong jang đei yoa lơ\m tơ drong ato\k tơ iung mu\k drăm tơ pôl tơ\ tơ ring kon kông”, dôm bơ ngai tang măt roi tơ băt rim tơ drong kăl đei chih răm lơ\m te\h đak păng lơ\m apu\ng plenh te\h găh ato\k tơ iung kơ jă tơ mam drăm đơ\ng kon pơ lei kon kông, lơ\m no\h đei kơ jă sâm Ngọc Linh j^ 1 lơ\m dôm trong jang ‘lơ\ng mưh pơm hơ to\k tơ mam drăm lơ\m tơ ring kon kông. ‘No\h j^ hơ yak to\k ‘nao vă tơ jur tơ nuh păng hơ to\k hơ nu\k hơ noa atu\m tơ\ Việt Nam; Jang bri ‘long kơ jăp păng tơ drong ‘lơ\ng vă ăn kon pơ lei kon kông jang to\k; Trong tơ gu\m, tơ drong ‘lơ\ng păng tơ drong nol, nơ\r ap^nh; Trong jang đei yoa lơ\m tơ drong ato\k tơ iung mu\k drăm tơ pôl tơ\ tơ ring kon kông jăl đơ\ng ro\ng kơ sơ năm 2020; Sâm Ngọc Linh – Kăp g^t, ‘lơ\ng lơ\m tơ drong jang ato\k tơ iung mu\k drăm tơ pôl tơ\ tơ ring kon kông; Tơ mât yoa khoa ho\k kơ măy kơ mo\k mưh pơ tăm sâm, pơ jing tơ drong ‘lơ\ng ăn dôm an^h te\ch mơ dro vang pơm tơ le\ch tơ mam drăm đơ\ng sâm…

{ok Đỗ Văn Chiến, Kơ dră tơm che\p kơ\l An^h vei lăng hơ dre\ch kon kông ăn tơ băt: Tơ ring kon kông păng tơ ring groi kông đei lơ tơ drong ‘lơ\ng mă tơ ring nai ưh kơ đei nhen hơ yuh to\ ‘mi kial, te\h, bri ‘long, tơ ring nai ưh đei ôh, tôch lăp hăm 1, 2 kơ loăi ‘long xa plei ‘lơ\ng, ‘long pơ gang, rong kon tơ rong, kon kơ lap, ato\k tơ iung tơ drong jo\h ayo\ vă pơih trong chă tơ mang lăng lơ\m tơ pôl, tơ mang lăng bri brăh. Hop ako\m ato\k tơ iung hơ dre\ch kon kông sơ năm 2018 đei pơ gơ\r tơ\ dêh char Quảng Nam- tơ ring đei sâm Ngọc Linh, 1 kơ loăi tơ mam te\h đak tôch ‘lơ\ng, tôch kăp g^t, pơ tăm tơ\ lơ tơ ring groi kông đei rơih đơ\ng Hop ako\m, nhen vă tơ [ôh trong ăn đon pơ che\h rơ gei, pơih blu\ng ăn tơ drong jang xa pha ra băl.

Tơ mam bri brăh ‘ngoăih kơ ‘long tôch g^t kăl lơ\m tơ drong arih xa, jang mu\k drăm, tơ pôl păng cham char kơ kon pơ lei, mă loi j^ tơ pôl bơ ngai kon kông. Lơ\m kơ so# dôm tơmam bri brăh ‘ngoăih kơ ‘long, đei lơ tơ mam tôch kăp g^t, tôch ‘lơ\ng, pơm pơ gang s^t kơ tang. Nhen ‘long Hà Thủ Ô, Tục Đoan tơ\ tơ ring groi kông găh Tu; ‘long Đinh Lăng, Ba Kích tơ\ tơ ring tơ ter đak krong găh Tu te\h đak; ‘long Hương Nhu kok, Sâm Ngọc Linh tơ\ tơ ring Tây Nguyên păng Pơ băh tơ ring To\k bo\k; pơ kao jơ la tep lar, ‘long lơ ve tơ\ tơ ring Tây Nam [o#.

Pơ ma lơ\m jơ Hop ako\m ato\k tơ iung hơ dre\ch kon kông sơ năm ‘nâu, Kơ dră jang lơ\m An^h tơm chinh tr^, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình ăn tơ băt, Khul kơ dră te\h đak Việt Nam hơ nơ\ng tơ re\k truh tơ drong pơ gơ\r bơ\ jang dôm tơ drong tơ gu\m ăn kon pơ lei kon kông găh 3 gru\p: Gru\p tơ gu\m g^t kăl kiơ\ kon pơ lei kon kông păng gru\p kon kông; Gru\p tơ gu\m jang ato\k tơ iung mu\k drăm, tơ pôl kiơ\ tơ ring; Gru\p tơ gu\m jang ato\k tơ iung mu\k drăm tơ pôl kiơ\ tơ drong jang. Phó Thủ tướng akhan, Hop ako\m ato\k tơ iung hơ dre\ch kon kông ‘măng mă âu io\k anăn "Sâm Ngọc Linh – Trong jang đei yoa lơ\m tơ drong ato\k tơ iung mu\k drăm tơ pôl tơ\ tơ ring kon kông” hlôi tơ [ôh hơ dăh trong jang ưh đei tơ plih đơ\ng Khul kơ dră t/đ Việt Nam lơ\m tơ drong pơm tơ jur tơ drong jang to\k plo\h ple\ch băl đơ\ng tơ ring groi kông păng tơ ring tơ mănặnang to\k pran kơ jăp tơ\ tơ ring kon kông păng tơ ring groi kông.

Lơ\m hop ako\m, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình pơ tho: Inh athei kơ dră che\p kơ\l dôm tơ ring kơ chăng chơ chă tơ drong ‘lơ\ng io\k đơ\ng hop ako\m năr ‘nâu, đơ\ng dôm [ai ho\k g^t kăl lơ\m tơ drong jang ato\k tơ iung mu\k drăm, tơ pôl tơ\ dôm tơ ring nai vă chă đei trong jang kơ dih, lăp ‘lơ\ng vă jang to\k hre\nh, kơ jăp găh mu\k drăm tơ pôl tơ\ tơ ring kơ dih, tơ dăh gơ\h, ảthei tơ che\ng hơ len tơ le\ch trong pơ tăm sâm Ngọc Linh, dôm kơ loăi ‘long pơ gang kăp g^t, tơ mam bri brăh ‘ngoăih kơ ‘long đei kơ jă kăp g^t.

Hơ tuch khei adrol ki, An^h vei lăng tơ mam pơ che\h rơ gei, An^h tơm vei lăng jang khoa ho\k păng kơ măy kơ mo\k tơ chơ\t Hơ met ming hla ar hơ găt [ơk sơ năm 2016 chih tơ băt groi te\h Ngọc Linh ăn sâm [um kơ 2 dêh char Kon Tum păng Quảng Nam kiơ\ trong pơih xă. Thoi no\h gô đei dơ\ng 13 xăh kơ dêh char Kon Tum păng Quảng Nam đei lơ\m groi te\h pơ tăm sâm [um Ngọc Linh. Yă Trần Thị Tuyết, Kơ dră che\p kơ\m An^h vei lăng jang khoa ho\k păng kơ măy kơ mo\k dêh char Kon Tum ăn tơ băt, truh dang ei dêh char pơ tăm đei hlo\h 329ha sâm Ngọc Linh. Groi te\h pơ tăm sâm [um Ngọc Linh đei pơih xă gô tưk tơ iung tơ drong tơ mât jên jang ăn tơ ring pơ tăm năm truh tơ drong pơ jing tơ mam drăm ăn te\h đak.

 “Groi te\h pơ tăm âu đei pơih xă ‘no\h rim tơ mam jang đei lơ\m groi te\h đei kơ jă roi to\k. Mă 2 dơ\ng tro\ luơ\t vă ning mônh kơnh te\ch tơ\ ‘ngoăih đei chih tơ băt groi te\h pơ tăm păng pơ jing tơ drong ‘lơ\ng ăn dôm u\nh hnam te\ch mơ dro truh jang xa, tơ mât jên lơ\m dôm tơ ring te\h pơ tăm. Đe ưh pă tơ tăm nhen adrol ki. Adrol sơ\ tam đei groi te\h pơ tăm đe hli mưh truh jang xa tơ\ dôm tơ ring âu, jang đei tơ mam lei lăi băl mă lei ưh đei lơ\m tơ ring chih tơ băt groi te\h pơ tăm, ưh đei hla ar pơ kăp ‘no\h kơ jă tơ mam ưh kơ to\k.”

Jang kiơ\ trong hơ to\k kơ jă đei yoa lơ\m tơ drong jang ato\k tơ iung mu\k drăm tơ pôl tơ\ tơ ring kon kông, chă đon pơ che\h pơm hơ to\k kơ jă tơ mam – đ^ đăng dôm tơ drong jang ‘no\h oei ăn [ôh 1 jơ hngâm đon pơ hno\ng tôch ai, 1 tơ drong tơ re\k tôch g^t kăl đơ\ng Đảng, Te\h đak bơ\n hăm tơ ring groi kông, tơ ring kon kông oei xa.

Dơ\ng: Tơ blơ\