VOV4.Bahnar - Tơdrong chŏh jang sa dêh char Gia Lai tŏk bŏk đei ƀô̆h vă hơmet pơ ‘lơ̆ng lăp đơ̆ng rŏng đunh khei ‘năr tơ ƀơ̆p tơnap tap kơ yuơ đei ƀơm kơnê̆ đơ̆ng jĭ hơbŭh Covid-19 pơm ăn. Gơnơm jang sa kiơ̆ kơ jăp ‘lơ̆ng, atŏk kơtang jang kiơ̆ khoa hŏk kih thuơ̆t păng iŏk yua hơdrĕch ‘nao, lăng kơ jăp trŭh pơm tơlĕch, pơjing hơnăn ... chŏh jang sa kơ dêh char ư̆h khan lăp atŏk đei iŏk yau kơ jăp, ‘lơ̆ng, mă lei oei đei dơ̆ng lơ tơmam drăm ‘nao kăp gĭt, đei hơnĭh dơ̆ng ‘lơ̆ng lơ̆m tĕch mơdro, tơgŭm ăn kon pơlei chŏh jang sa păng hơnĭh mơdro sa sơđơ̆ng jang sa iŏk yua kơ jăp.

Ƀok Nguyên vei lăng pơgar pơkai lươ̆i kơ ŭnh hnam

Plôih đing đak tơruih kơ dĭh atŭm hăm pruih hloi phŏng mơ̆r ăn 3 sao pơkai lươ̆i pơtăm lơ̆m hnam hơdrau, ƀok Phan Văn Nguyên oei tơ̆ thôn Ia Sik, tơring Ia Nhin, apŭng Chư Păh, dêh char Gia Lai tơbăt, ƀok pơtăm pơkai lươ̆i hlôi hlŏh 2 sơnăm. Gơnơm đei plei ‘lơ̆ng, rim pơyan phĕ, ƀok đei mĭnh hơnĭh mơdro sa pơm tơlĕch tơmam drăm tơ̆ dêh char Bình Dương kĭ pơkăp răt iŏk hăm kơ jă kơ jên 30.000 hlak jên lơ̆m 1 kĭ. Ƀok Nguyên tơbăt, pơtăm pơkei lươ̆i kăl tơmơ̆t jên jang lơ hlŏh mă lei jei hơnhăk iŏk đei lơ hlŏh dơ̆ng:“Găh pơkai lươ̆i au, kơ jă chă tĕch jĭ tôch kơ lăp, chă pơtăm iŏk đei kơ jăp. Ĭnh pơtăm đĭ hlŏh 2 sơnăm. 1 sơnăm đei 4 ‘măng phĕ, 1 sao iŏk đei 3 tân 1 poăt. Lăng atŭm tơdrong jang sa tơ̆ apŭng Chư̆ Păh, ư̆h kơ đei ‘long pơtăm ayơ iŏk đei kơ jăp nhen pơkai lươ̆i. Kơna ba rơ̆ih ‘long pơtăm au vă chă jang sa”.

Mir pơgar tiu jang kiơ̆ rơgŏh ‘lơ̆ng kơ Hơp tak xah Nam Yang

Tơplĭh ‘long pơtăm jang sa păng rim trong jang kih thuơ̆t, jei tŏk bŏk tơgŭm ăn rim bơngai lơ̆m Hơp tak xah chŏh jang sa păng tĕch mơdro tơmam drăm Nam Yang sơđơ̆ng iŏk đei kơ jăp. Ƀok Nguyễn Tấn Công- Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơp tak xah tơbăt, hơnĭh au đei 110 ‘nu bơngai, hăm hơgăt tĕh jang sa hloh 200ha hăm 2 ‘long pơtăm tơm ‘nŏh chehphe hăm tiu. Lơ̆m dang 5 sơnăm kơ au, hơp tak xah chă pơrô̆ rim bơngai lơ̆m khŭl pơtăm hrau hăm ‘long sa plei hơnhăk đei iŏk yua kơ jăp nhen mit, sâu riêng, ƀơ. Kiơ̆ đơ̆ng ƀok Công, chephe hăm tiu kơ Hơp tak xah jei đei rim hơnĭh mơdro sa kĭ pơkăp răt iŏk hăm kơ jă măt hlŏh pơtêng hăm tơdrong tĕch mơdro au to. Kơ dĭh Hơp tak xah jei hlôi pơjing jơnei rim tơmam drăm tiu hăm hơnăn Tiu Lệ Chí, chehphe hơdrĕng iŏk đei tơchơ̆t ‘lơ̆ng OCOP 3 hơnglŏng kơ dêh char. Hrei au, hơnĭh au tŏk bŏk tơ iung pơjing hnam kmăi pơm tơlĕch tiu ‘lơ̆ng, lăng trŭh vă tĕch mơdro tơ̆ tĕh đak đe vă atŏk kơ jă kăp gĭt ăn kơ plei tiu, tơgŭm ăn rim bơngai lơ̆m khŭl jang sa iŏk yua kơ jăp hlŏh dơ̆ng. Ƀok Nguyễn Tấn Công tơbăt:“Dang ei pơtăm hrau, ư̆h khan pơtăm hơdrô̆, ư̆h kơ pơ̆ih să hơgăt tĕh jang sa kĕt keng nhen sơ̆ bơih. Pơtăm hrau vă jang sa iŏk yua kơ jăp, pơjing đei tơmam drăm ‘lơ̆ng vă tĕch mơdro tơ̆ tĕh đak đe năm tơ̆ rim tĕh đak Châu Âu păng tĕh đak Mi. Sơđơ̆ng ‘lơ̆ng ăn cham char. Trong pơchŏh đơ̆ng nhôn ‘nŏh jang sa kơ jăp ‘lơ̆ng”.

Mir pơgar chehphe kơ kon pơlei Đak Đoa tơgoăt jang hơdoi hăm hơnĭh mơdro sa kơ dêh char

Hrei au, hơgăt tĕh chŏh jang sa lơ̆m dêh char Gia lai ‘nŏh hlŏh 550.590 ha hăm rim ‘long pơtăm tơm nhen: Chehphe, ksu, tiu, ‘long sa plei, ‘long pơgang, ƀa, ƀum, kơtao, hơƀo păng ‘nhot. Dôm sơnăm tơjê̆ au, mă đơ̆ng tơdrong jĭ hơbŭh Covid-19 pơm ăn jang sa, chơ pơdŭ păng tĕch mơdro tơ̆ tĕh đak đe tơ ƀơ̆p tôch tơnap tap, mă lei hơnĭh jang chŏh jang sa Gia Lai hơnhăk iŏk đei kơ jăp hăm hloh 30.000 ti dolar lơ̆m 1 sơnăm, lơ̆m au hơdrô̆ găh tơdrong chŏh jang sa iŏk đei 26. 140 ti hlak jên. Sơnăm 2021, iŏk đei đơ̆ng chŏh jang sa tơmơ̆t 34,96% akŏp jang sa iŏk đei lơ̆m dêh char.

Ƀok Đoàn Ngọc Có - Kơ iĕng Kơdră chĕp pơgơ̆r Dơnŏ anĭh vei lăng Chŏh jang sa păng Atŏk tơ iung tơring tơrang dêh char Gia Lai tơbăt, dêh char jei hlôi pơjing đei 13 tơdrong vă jang chŏh jang sa păng 18 hơnĭh jang sa akŏm mĭnh ƀôt đei jang kiơ̆ hăm kmăi kmŏk hơgei hăm hơgăt tĕh să dang 3.490 ha hăm rim tơmam drăm tơm nhen: prit, ƀơ, sâu riêng, guga, hơmrĕ, tiu, chehphe, ‘nhot pơkao. Atŭm hăm ‘nŏh, hrei au dêh char hlôi đei hlŏh 231.000 ha rim kơ loăi ‘long pơtăm jang sa kiơ̆ tơdrong pơkăp ‘lơ̆ng, tơgoăt dĭh băl tĕch mơdro. Ƀok Đoàn Ngọc Có tơbăt dơ̆ng, hơmet pơ ‘lơ̆ng chŏh jang sa jing trong jang đunh đai tai sơnăm tơgŭm ăn sơđơ̆ng păng atŏk đei iŏk yua kơ jăp:“Dơnŏ anĭh vei lăng chŏh jang sa gô iung jang hơdoi hăm Dơnŏ anĭh jang Khoa hŏk Kmăi kmŏk dêh char jang ‘lơ̆ng tơdrong pơjing hơnăn tơmam drăm, rim tơdrong tơƀô̆h tơbăt tơring jang sa trŏ ƀlep hăm tơmam drăm chŏh jang sa; Iung jang hơdoi hăm Dơnŏ anĭh vei lăng Mơdro sa dêh char tơƀô̆h tơbăt tơmam drăm chŏh jang sa kơ dêh char, atŏk kơtang tĕch măt lơ̆m tĕch mơdro tơ̆ tĕh đak đe găh tơmam drăm chŏh jang sa, hơnơ̆ng đei tơmam drăm ‘lơ̆ng tĕch mơdro ăn rim tĕh đak răt rơ̆ih kơtang nhen tơ̆ rim tĕh đak EU. Mĭnh tơdrong dơ̆ng ‘nŏh atŏk kơtang iung tơ jră tang găn hơlau hăm tŏ ‘mi kial pơrăm, hơmet pơ ‘lơ̆ng tŏ ‘mi kial pơrăm vă iŏk sơđơ̆ng ăn tơdrong chŏh jang sa”.

            Hăm tơdrong hơdrin đĭ ai, hrei au, kon pơlei păng hơnĭh vei lăng chŏh jang sa dêh char tŏk bŏk đei lơ trong iung jang lăng trŭh tơdrong chŏh jang sa kơ jăp, sơđơ̆ng păng atŏk kơ jă kăp gĭt tơ̆ hơnăp tơdrong mơdro sa ư̆h sơđơ̆ng hrei au.

Bơngai chĭh: Nguyễn Thảo

Tơblơ̆ nơ̆r: Amazưt