Lơ̆m bơbŭng hnam kơjăp 'lơ̆ng tơ̆ phương Lang Biang- Đà Lạt, ƀok Păng Ting Sin, bơngai Cơ Ho tŏk bŏk oei pơih kơmăi jro đak tơ̆ pơgar pơkao hŏng đơ̆ng hơtaih hăm điê̆n thuăi thŏng minh. Ƀok tơroi, hơdrol ki tơring teh ou oei hin dơnuh tơnap tap, prăt sơnăm jang ƀa na, pơtăm kaphê mă ưh kơ mah ăn hơrih xa. Tơdrong kăp gĭt tơplih ah sơnăm 2009, ah mă ƀok atŭm hăm minh ƀar kon pơlei khĭn tơplih jang pơtăm pơkao hŏng: “Hơdrol ki kon pơlei hơdrô̆ jang ƀa na, pơtăm hơƀo, đơ̆ng rŏng kơ noh adoi pơtăm kaphê mă lei iŏk yua ưh đei sơđơ̆ng ôh. Đơ̆ng sơnăm 2009 minh ƀar unh hnam kon pơlei kon kông tơ̆ hơla jơ̆ng kông Lang Biang ou adoi tơplih hơdrĕch 'long pơtăm, kon tơrong, mă gĭt noh pơtăm pơkao hŏng. Đơ̆ng jang pơtăm pơkao hŏng noh ƀôh tơplih hơdah, băt đei khua hŏk kih thuơ̆t vă vei lăng. Pơkao hŏng 'lơ̆ng, giơ̆ng 'lơ̆ng, trŏ hăm tơdrong kăl đơ̆ng tơmoi”.

Đơ̆ng minh ƀar sao teh pơtăm pơlong năng, truh dang ei unh hnam ƀok Păng Ting Sin hlôi pơih să, pơtoi pơtăm pơkao hŏng lơ̆m 2ha teh. Rim khei rim hectar pơkao hŏng đei yua pơhlom 150.000 rơbou sơdrai pơkao. Hăm kơjă tĕch đơ̆ng 1.200-1.500 hlj 1 sơdrai, rim khei unh hnam ƀok Sin đei yua kơ hrĕng triu hlj.

Tơ̆ phương Lang Biang - Đà Lạt, dêh char Lâm Đồng, ưh hơdrô̆ unh hnam ƀok Sin, mă lơ unh hnam kon pơlei nai adoi oei pơm pơdrŏng gơnơm đơ̆ng hơdrĕch pơkăp pơtih ăn tơdrong tơhưch ou. Ƀok Lương Văn Tuấn, minh unh hnam jang pơtăm pơkao hŏng đunh sơnăm ăn tơbăt: “Tơm pơkao hŏng đei yua lơ hloh kơ 'long xa plei, tơm kaphê, tơm pơkao kŭk dah mă rim hơdrĕch pơkao nai adoi oei hloh. Bơ̆n jang kaphê noh athei jang minh ƀar hectar. Mưh pơtăm pơkao hŏng noh bơ̆n jang lơ̆m 3 sao, 5 sao noh unh hnam đei yua brăm bơih. Kơjă pơkao hŏng tơ̆ ou trŏ khei tĕch đei đơ̆ng 5.000, 6.000, 4.000 hlj”.

Ưh kơsĭ hiôk mă phương Lang Biang- Đà Lạt, dêh char Lâm Đồng đei krao hơnăn “anih tơm pơkao hŏng kơ Tây Nguyên”. Jơ̆p phương dang ei đei hloh 3.000ha teh pơtăm lơ hơdrĕch pơkao, lơ̆m noh gah pơkao hŏng đei pơhlom 800ha. Yă Nguyễn Thị Cẩm Giang, Phŏ Ƀĭ thư Juăt jang kơ Đảng uy phương Lang Biang- Đà Lạt ăn tơbăt, tơring sơkơ̆t hơdah pơkao hŏng jĭ 'long pơtăm dơnơm, tơguăt hăm hơtŏk mŭk drăm unh hnam păng hơnăn pơkăp kơ tơring: “Nhôn hơnơ̆ng tơroi tơbăt, hơvơn kon pơlei kon kông tơrĕk gah pơtăm pơkao hŏng vă hơtŏk rah mŭk drăm unh hnam, vei răk hloi tơdrong jang juăt jue kơ tơring, tơguăt hăm pơkăp hơnăn pơkao hŏng Lang Biang. Nhôn adoi sơkơ̆t hơdah vă kon pơlei kon kông pơtoi pơih să hơgăt teh pơtăm 'nhot, pơkao pơma atŭm, teh pơtăm pơkao hŏng pơma hơdrô̆ 'noh jơnŭm pơgơ̆r tơring tơrĕk tơgŭm kon pơlei, mă kăl noh pơtho gah khua hŏk kih thuơ̆t, tơgŭm tŏk iŏk jên jang vă kon pơlei pơm hnam pơnĭl să hloh, hơtŏk pơ-'lơ̆ng hăm tơm pơkao hŏng”.

Sơnăm 2021, hơnăn “Pơkao hŏng Lang Biang” đei chih măt vei lăng, sơkơ̆t kăp gĭt hơnăn kơ tơring teh groi kông. 'Nou ưh hơdrô̆ jĭ tơdrong pơkăp ăn tơdrong 'lơ̆ng tơmam drăm, mă oei jing tơdrong pơ-ư pơ-ang hăm kơ rơbou unh hnam kon pơlei – dôm bơngai hlôi tơgop jơhngơ̆m pơjing đei “um ai guăng 'lơ̆ng” ăn pơlei pơla. Pơkao hŏng Lang Biang dang ei ưh hơdrô̆ jĭ minh tơmam drăm choh pơtăm đei, mă oei jing tơmam pơtih ăn đon lui, ăn tơdrong hơrih păng tơdrong hơpơi 'meh hơtŏk tơ-iung kơ kon pơlei tơ̆ tơring teh ou.

Vă tơgŭm ăn kon pơlei hơnơ̆ng pơih xă teh pơtăm, hơtŏk iŏk yoa lơ hlŏh dơ̆ng đơ̆ng pơkao hồng, phường Lang Biang-Đà Lạt hlôi đei lơ trong jang lăp ‘lơ̆ng tơ̆ hơnăp kơnh. Đơ̆ng rŏng âu, ƀok Hồ Công Định, Kơdră vei lăng Khul kon pơlei jang chŭn mir phường Lang Biang-Đà Lạt roi tơbăt ƀiơ̆ găh tơdrong ‘nâu.

- Ƀok ăi, jên jang vă pơtăm pơkao hồng hrei ‘nâu đei năng thoi yơ, mă loi hăm dôm unh hnam kon kông?

-Ƀok Hồ Công Định: 1 sao teh pơtăm pơkao hồng đei jên jang tôch lơ, tôch mơmat vă dôm unh hnam, mă loi jĭ unh hnam kon pơlei kon kông jang kiơ̆. Tơring kŭm đei lơ tơdrong tơgŭm ră, pơtih gia nhen tơgŭm jên đơ̆ng Anih mong jên tơgŭm ăn kon pơlei jang chŭn mir, jên đei tŏk iŏk hăm jên kon tŏ sĕt, jên tơgŭm đơ̆ng dôm bơngai đei đon ‘lơ̆ng vang tơnôm, kŭm hăm dôm tơdrong jang khoa hŏk, kơmăy kơmŏk đơ̆ng lơ anih jang vang tơgŭm găh ki thuơ̆t, hơdrĕch, tơđăh ‘long tơgep, trong vei rong.

- Tơring đei trong tơgŭm thoi yơ hăm kon pơlei mưh ‘mĕh tơplih ming trong jang xa, chă pơtăm dơ̆ng pơkao hồng hă ƀok?

-Ƀok Hồ Công Định: Hăm jên jang hlŏh 1.000m² kơplăh dang ei tơ̆ Hnam pơtăm, jô̆ hloi tơmam jang, hơdrĕch pơtăm kŭm nhen tơruih đak, săy phŏng, akŏm đĭ đăng jên jang dang 700 triu truh 1 ti hlak jên 1 sao. Hăm jên jang lơ thoi noh, Khul kon pơlei jang chŭn mir kŭm nhen khul kơdră tơring pơjing tơdrong ‘lơ̆ng, mă mônh ‘nŏh găh anih mong jên tơgŭm tơpôl gô tơgŭm jên vă chă tơdrong jang, 1 unh hnam đei asong tŏk iŏk tŏ sĕt hlŏh ‘nŏh 100 triu hlak jên. Oei anih mong jên tơgŭm ăn kon pơlei jang chŭn mir, mưh dôm unh hnam kon pơlei đei tơdrong vă jang xa ‘nŏh Khul kơdră vei lăng Khul chih hla ar apinh jên tơgŭm jô̆ păh lăp 1 unh hnam dang đơ̆ng 50 truh 200 triu kiơ̆ tơdrong vă jang xa thoi yơ.

Hơdai hăm ‘nŏh, Khul oei jang hơdoi hăm lơ anih tĕch pơtruh bơ̆n hơdrĕch, tơmam jang, ‘long pơtăm, phŏng asong ăn kon pơlei tŏk iŏk hơdrol, gô jang đei kơnh kla jên mă ưh đei iŏk jên kon kiơ. ‘Nŏh jĭ 1 trong jang vă bơ̆n gơ̆h tơplih ming ‘long pơtăm, mă loi jĭ hăm bơngai kon kông.

- Găh hơdrĕch păng ki thuơ̆t pơtăm pơkao hồng, tơring đei trong jang yơ vă rơih iŏk, pơih xă dôm hơdrĕch pơkao ‘lơ̆ng, kĕ tang găn sơdrông phă, hă ƀok?

-Ƀok Hồ Công Định: Găh hơdrĕch, bơ̆n athei chă rơih anih tĕch hơdrĕch ‘lơ̆ng, lăp hăm rim tơdrong tang găn sơdrông phă. Dôm tơdrong tơchĕng hơlen khoa hŏk tơ̆ phường kŭm nhen lơ̆m dêh char Lâm Đồng đei lơ tơdrong ƀơm truh tơdrong ‘nâu. Kŭm đei 1,2 anih jang vang jang hăm Khul kon pơlei jang chŭn mir, khul kơdră tơring. Kiơ̆ đơ̆ng chă hơlen năng, lăng ƀôh tơ̆ pơgar pơtăm pơlong năng, đang kơ ‘nŏh jĭ dôm pơgar pơkao ‘lơ̆ng, dôm anih tĕch mơdro vang roi tơƀôh ăn kon pơlei ‘năi. Blŭng a bơ̆n roi tơƀôh ăn dôm unh hnam đei ƀôh adrol vă pơtăm pơlong năng tơ̆ 1ha dăh mă 1 sao, đơ̆ng noh bơ̆n chă rơih hơdrĕch yơ ‘lơ̆ng hlŏh, kĕ tang găn hăm sơdrông phă vă pơm hơmet, pơtruh ăn kon pơlei jang.

- Ƀok ăi, ‘ngoăih kơ jên păng ki thuơ̆t jang, tơdrong tĕch pơkao đơ̆ng jang đei, đei pơngơ̆t thoi yơ vă tơgŭm ăn kon pơlei huei đei bơngai pơdro ep kơjă?

-Ƀok Hồ Công Định: Dôm trong jang adrol ki, lơ kon pơlei bơ̆n hơnơ̆ng đei bơngai pơdro pơjoă, tĕch ưh trŏ hăm yă tơpă. Tơdrong jang đơ̆ng khul păng kon pơlei jang chŭn mir hlôi chă đei anih răt iŏk tơmam, jang hơdoi đơ̆ng ‘nao pơtăm truh kăt tĕch, pơm ‘lơ̆ng găh yă tĕch vă gơ̆h pơjing tơdrong arih xa hiôk sơđơ̆ng ăn kon pơlei. Dôm unh hnam huei đei ep yă tĕch. Lơ unh hnam tơplih ming trong jang pơtăm pơkao đei tơdrong arih xa sơđơ̆ng ngăl, ƀât lăp đei unh hnam jing pơdrŏng đei ƀôh hloi. Iŏk yoa jô̆ păh lăp đơ̆ng 1 sao vă akhan 1.000m2 dang 1 ti hlak jên 1 sơnăm, đei unh hnam jang đei thoi noh.

Đà Lạt jĭ tơring pơkao, dôm anih tĕch mơdro, pơvih pơvăn găh pơkao đei trong jang tôch lơ, 1 anih đei trong jang xa dih dih ngăl. Vă vei lăng ‘lơ̆ng tơdrong đei yoa ăn kon pơlei ‘nŏh jĭ pơm hla ar kĭ pơkăp bơ̆ jang, tĕch mơdro, pơtruh tơmam jang, răt iŏk pơkao jang đei ‘noh jĭ tơdrong kăl hlŏh. Kon pơlei pơtăm đe đei đon tơpăt ‘lơ̆ng, đe ưh đei tơchĕng lơ, lăp tơchĕng thoi yơ vă tĕch đei tơmam đĕch, đơ̆ng noh hơnăp jang đơ̆ng khul pơm kơdranh, vei lăng tơdrong đei yoa ăn đe sư jing tôch gĭt kăl vă gơ̆h hơnhăk ba tơdrong đei yoa tơgăl hlŏh ăn bơngai jang chŭn mir. 

- Lơ̆m tơdrong jang atŏk tơiung mŭk drăm, tơpôl đơ̆ng phường Lang Biang – Đà Lạt, hơnăp jang đơ̆ng Khul kon pơlei jang chŭn mir thoi yơ vă tơplih ming kon tơromg, ‘long pơtăm păng pơjing hơnăn tơmam đơ̆ng choh jang xa đei tơ̆ tơring hă ƀok?

-Ƀok Hồ Công Định: Lơ̆m tơdrong tơchơ̆t đơ̆ng Hop akŏm Đảng ƀô̆ phường Lang Biang – Đà Lạt 'măng mă mônh, jăl jang 2025–2030 chih hơdăh dôm tơdrong tơm mưh jang atŏk tơiung mŭk drăm, tơpôl, mă loi ƀơm truh tơdrong jang khul păng kon pơlei jang chŭn mir. Phường Lang Biang – Đà Lạt đei dang 70% kon pơlei jang chŭn mir kơna Khul kon pơlei jang chŭn mir phường tơlĕch trong jang hơdoi hăm Anih jang mŭk drăm – pơm trong păng pơjing tơring kơdrâm vă tơplih ming hơdrĕch kon tơrong, 'long pơtăm đơ̆ng 'long đunh khei 'năr jing 'long tŏ sĕt khei 'năr, pơm ‘lơ̆ng ăn tơdrong arih xa tơpôl. Phường chih hơdăh 1,2 kơloăi 'long, kon tơrong tơm vă atŏk tơiung choh jang xa, tơring tơrang, lơ̆m noh đei pơkao hồng jĭ tơdrong 'lơ̆ng tơ̆ Lang Biang –  Đà Lạt. Đe kơdră chĕp kơ̆l Khul vă jang hơdoi hăm Anih jang mŭk drăm, pơm trong, anih jang pơjing hơnăn “Pơkao hồng Lang Biang” 'lơ̆ng hơiă jing tơmam 'lơ̆ng đei hơdrô̆ kơ phường Lang Biang –  Đà Lạt.

- Lei a, bơnê kơ ih ƀok hơ!