Tơring păih pơmơ̆t dêh char Quảng Ngãi dang ei đei 280 tơmam OCOP, lơ̆m noh đei 20 tơmam 4 hơnglŏng, uơ oei dơ̆ng ‘noh tơmam 3 hơnglŏng. Lơ tơmam OCOP tơklep hăm ‘long pơm pơgang, tơmam tăh pai sa ‘lơ̆ng roi ‘năr roi đei lơ kon pơlei rơih iŏk. Ƀôh hơdăh nhen tơmam OCOP tơklep hăm sâm Ngọc Linh, tiu... Yă Lê Thanh Thuý oei tơ̆ phường Kon Tum, dêh char Quảng Ngãi roi tơbăt, tơmam ‘lơ̆ng OCOP đei pơm tơlĕch đơ̆ng sâm Ngọc Linh tơ̆ tơring đei kơjă tôch kơ măk, yua thoi noh, bơngai răt yua tôch kơ ‘meh vă:

“Ĭnh bơngơ̆t truh dôm tơmam pơm đơ̆ng sâm Ngọc Linh. Mưh ĭnh rơih răt dôm tơmam sâm Ngọc Linh ‘noh ĭnh gô rơih  dôm hơnih tĕch đei lui ngeh, păng mă loi ‘noh jĭ dôm tơmam OCOP ‘noh pă jor mưh ĭnh răt, ĭnh yua ‘noh gô sơđơ̆ng jơhngơ̆m păng kŭm gô vei sơđơ̆ng đei jơhngơ̆m pran bơ̆n hloh”.

Dôm tơmam OCOP ‘lơ̆ng đei hơdrô̆ kơ tơring păih Pơmơ̆t Quảng Ngãi akŏm lơ̆m iŏk yua găh tơmam đei lơ̆m bri brăh, nhen sâm Ngọc Linh, sâm hro, dôm tơmam pơm đơ̆ng pơgang hla ‘long. Yă Lương Thị Mỹ Huệ, Kơdră vei lăng Kŏng ti Pơgang hla ‘long Tây Nguyên, tơ̆ xăh Đăk Tô, dêh char Quảng Ngãi tơbăt, anih mơdro sa tŏk bŏk iŏk yua 9 tơmam OCOP, lơ̆m noh đei 5 tơmam iŏk đei pơkăp ‘lơ̆ng 4 hơnglŏng. Hăm trong jang pơm đei dôm tơmam đơ̆ng pơgang hla ‘long kăp gĭt kơ tơring, tơgop pơm lăp hăm ‘meh vă roi ‘năr roi lơ đơ̆ng tơmoi, anih mơdro sa hlôi lăng kăl tơmơ̆t jên tơchĕng hơlen, iŏk yua khoa hŏk ki thuơ̆t lơ̆m pơm tơlĕch. Yă Lương Thị Mỹ Huệ roi tơbăt:

“Mă mônh ‘noh jĭ nhôn pơjing păng pơih să tơring tơmam iŏk đei pơkăp ‘lơ̆ng apŭng plĕnh teh, yak truh pơm lăp hăm ‘meh vă tĕch tơ̆ teh đak đe. Mă 2, jang pơkeh hơnih vei lăng păng pơm tơlĕch đơ̆ng rŏng rô̆ iŏk vă vei kơjăp ‘lơ̆ng, vei sơđơ̆ng păng hơtŏk kơjă măk ăn tơmam. Mă 3 ‘noh nhôn lăng kăl tơmơ̆t jên jang răt kơmăy kơmŏk, tơmam ‘nao hơgei păng tŭn pran tơchĕng hơlen joăt jang jrŭ vă pơm đei dôm tơmam ‘lơ̆ng hloh, pơm lăp hăm ‘meh vă roi ‘năr roi lơ đơ̆ng bơngai răt yua.”

Lơ̆m dêh char Quảng Ngãi dang ei đei 642 tơmam OCOP oei đei khei ‘năr pơkăp, lơ̆m noh đei 2 tơmam OCOP 5 hơnglŏng, 46 tơmam 4 hơnglŏng păng 592 tơmam 3 hơnglŏng. ‘Ngoăih kơ dôm tơmam joăt joe đơ̆ng toi Lý Sơn, quế Trà Bồng, ƀơ̆t tơmơ̆t hơdai dêh char Quảng Ngãi hăm Kon Tum ‘noh choh jang sa Quảng Ngãi đei tơdrong ‘lơ̆ng tôch kơ tih vă hơtŏk tơiung choh jang sa.

Găh bri ‘long, dêh char Quảng Ngãi đei hloh 800.000 hek tar bri, lơ̆m noh, đei 500.000 hek tar bri brăh hăm lơ tơring bri vă hơtŏk tơiung choh jang kơmăy kơmŏk ‘nao tơklep hăm dôm tơmam ‘lơ̆ng đei hơdrô̆ nhen sâm Ngọc Linh, cheh phe tơring tơ ngiĕt, mắc ca… ‘Nâu jĭ tơdrong ‘lơ̆ng, đei yua tôch kơ tih đơ̆ng dêh char Quảng Ngãi lơ̆m tơdrong hơtŏk tơiung choh jang sa kơmăy kơmŏk ‘nao tơklep hăm pơm tơlĕch jrŭ păng hơtŏk ‘lơ̆ng kơjă tŏk hăm tơmam OCOP kơ tơring. Ƀok Hồ Trọng Phương, Kơdră Anih vei lăng găh Choh jang sa păng Cham char dêh char Quảng Ngãi roi tơbăt:

“Nhôn đei lơ tơring bri brăh nhen Măng Đen, tŏ ‘mi kial tôch hiôk lăp ăn hơtŏk tơiung choh jang sa kơmăy kơmŏk ‘nao. Nhôn đei dôm tơring pơtăm Cheh phe tơring tơngiĕt, Mắc ca, ‘ngoăih kơ ‘noh đei lơ tơmam ‘lơ̆ng vă hơtŏk tơiung dôm tơmam OCOP. Vă hơtŏk tơiung choh jang sa kơjăp ‘noh nhôn tŏk bŏk dăr hơlen, vei lăng yan âu dôm tơdrong hiôk pơm tơlĕch vă jang tơgŭm ăn Anih vei lăng kon pơlei dêh char tơlĕch ăn trong jang tơgŭm hơtŏk tơiung choh jang sa kơjăp, lơ̆m noh, hơtŏk tơiung tơmam OCOP ‘noh jĭ tơdrong tơm nhôn jang tơgŭm vă dêh char Quảng Ngãi akŏm tơmơ̆t jên jang lơ liơ tơ ngla păng kon pơlei sa yua đơ̆ng dôm tơmam đơ̆ng kơdih”.

Dêh char Quảng Ngãi dang ei đei 853 kơloăi ‘long pơgang kăp gĭt, lơ̆m noh 30 kơloăi đei meh vă lơ lơ̆m anih tĕch mơdro păng dang 25 kơloăi hlôi đei pơtăm, iŏk yua jơ̆p jang hăm kơjă mŭk drăm lơ. Kăl kơ lăng truh ‘noh jĭ đẳng sâm, đương quy, ngũ vị tử, mă loi ‘noh jĭ sâm Ngọc Linh - kơloăi tơmam ‘lơ̆ng đei kơjă tĕch măk hloh pơtêng hăm dôm kơloăi sâm ‘nai.

Jăl jang 2025 - 2030, dêh char Quảng Ngãi băt hơdăh tơgŭm hơdrol hơtŏk tơiung choh jang sa rơgoh tơklep hăm pơjing hơnăn ‘lơ̆ng hơdrô̆ tơring, iŏk pơgang hla ‘long pơm tơm. Lơ̆m noh tơm ‘noh jĭ sâm Ngọc Linh păng dôm kơloăi pơgang hla ‘long ‘lơ̆ng hơdrô̆ vă hơtŏk kơjă mŭk drăm lơ, tơƀôh hơdăh hơnăn tơring.

Tơdrong hơgăt ‘noh jĭ pơjing Quảng Ngãi jing 1 lơ̆m dôm tơring tơm pơm tơlĕch pơgang hla ‘long kơ lơ̆m teh đak, tơgop pơtruh tơmam ăn anih jang pơgang lơ̆m teh đak păng tĕch tơ̆ teh đak đe. ‘Nâu ưh khan lăp jing trong năm trŏ lăp hăm tơdrong đei kơdih mă oei pơih ăn tơdrong hiôk hơtŏk tơiung mŭk drăm kơjăp ăn tơring Pơmơ̆t Quảng Ngãi, hơnih găh lơ ‘noh jĭ kon pơlei bơngai kon kông hơrih sa. Tơdrong hơtŏk tơiung tơmam OCOP tơklep hăm pơgang hla ‘long gô pơih ăn tơdrong hiôk hơtŏk tơiung mŭk drăm kơjăp ăn kon pơlei tơring.