VOV4. Bahnar - Dôm năr au ki, kon pơlei chŏh jang sa tơ̆ dêh char Gia Lai tŏk bŏk lơ̆m pơyan phĕ tiu. Đơ̆ng rŏng lơ sơnăm ơ̆h sơ ‘ngon kơ yuơ pơrang pơrăm păng kơ jă re, dang ei tiu đei jang sa kiơ̆ kơ jăp ‘lơ̆ng, sơđơ̆ng jang sa iŏk yau ko jăp ăn kon pơlei pơtăm.

Ŭnh hnam yă Thu tŏk bŏk phĕ tiu

Ŭnh hnam yă Nguyễn Thị Lệ Thu (oei tơ̆ thôn 3, tơring Nam Yang, apŭng Đak Đoa, dêh char Gia Lai) đei 5 ha 5 sao tiu tŏk bŏk plei. Yă tơbăt, jang tiu tŭh mơ̆r, ŭnh hnam lê̆ ‘ngiĕt chăt lơ̆m mir pơgar vă pơjing đei tĕh rơhŭ, adoi tơgŭm pơm ăn tĕh rơngơp. Găh phŏng lăp chă prôi tŏ sĕt, tơplĭh hăm ‘nŏh lăp chă tŭh mơ̆r păng kơđŏh ƀum krĕm, kơđŏh plei chehphe hlôi ŭh đang; pơgang pruih jei iŏk yua rim pơgang sinh hok. Trong jang sa jei chĭh hơlen rim năr kiơ̆ pơyan. Lơ̆m khei ‘năr ayơ, hơnĭh mơdro sa răt iŏk năm hloi tơ̆ mir pơgar phĕ iŏk hla, plei tiu khăm lăng hơlen. Tơdăh dôm tiu đei rơgŏh ‘lơ̆ng phep pơkăp, lei đe sư răt iŏk hăm kơ jă măt ƀiơ̆ pơtêng hăm tĕch mơdro tơ̆ au tơ̆ to dang 30%.

Yă Nguyễn Thị Lệ Thu tơbăt, pơyan phĕ sơnăm au, mir pơgar tiu plei đei dang 3 tân 5 tă lơ̆m 1 ha. Plei ư̆h kơ gan lơ pơtêng hăm sơ̆, mă lei hăm kơ jă 110 trĭu hlak jên lơ̆m 1 tân, lei đei iŏk yua lơ hlŏh ƀiơ̆:“Dôm sơnăm au ki, kơ jă tiu tŏk jur hơnơ̆ng. Kon pơlei tôch mơmat tat. Ba hơdrin vei lăng, tơmơ̆t jên jang tŏ sĕt ƀiơ̆. Ba rơih jang kiơ̆ tŭh mơ̆r vă dă ƀiơ̆ tơhoach lơ kon jên jang sa. Jei pŭn ai, sơnăm ‘nŏh ba tơgoăt jang hơdoi hăm Kŏng ty Hương Gia Vị Sơn Hà răt tiu rơgŏh ‘lơ̆ng vă tĕch mơdro tơ̆ châu Âu. Adoi ‘lơ̆ng ăn kơ bơ̆n, jei ‘lơ̆ng hơ iă ăn kŏng ty, ‘lơ̆ng hơ iă ăn jơhngơ̆m jăn ăn dôm bơngai jang ăn kơ bơ̆n păng ‘lơ̆ng hơ iă ăn cham char dơ̆ng”.

Hơp tak xah Tĕch mơdropăng Chŏh jang sa Nam Yang yak hlŏh tơnap tap

Adoi gơnơm jang tiu kiơ̆ trong kơ jăp ‘lơ̆ng kơna Hơp tak xah Tĕch mơdro păng Chŏh jang sa Nam Yang, apŭng Đak Đoa ư̆h khan lăp yak hlŏh tơdrong tơnap tap, mă lei oei pơjing đei hơnăn Hồ tiêu Lệ Chí yak trŭh hăm hơnĭh mơdro sa lơ̆m apŭng plĕnh tĕh. Ƀok Nguyễn Tấn Công- Kơdră chĕp pơgơ̆r Jơnŭm vei lăng tơbăt, hơp tak xah đei 80ha tiu plei, găh să jang kiơ̆ tuh mơ̆r ‘lơ̆ng ƀlep tơdrong pơkăp ‘lơ̆ng rơgŏh vă tĕch ăn rim tĕh đak pơ koĕl đei tơmam drăm rơgŏh ‘lơ̆ng.’Ngoăih tĕch tiu kro, hơp tak xah hlôi pơjing đei tiu găm, tiu găr, tiu ƀrê jơk. Lơ̆m au mĭnh ƀar tơmam drăm hlôi đei drơ̆ng nơ̆r OCOP 4 hơnglŏng. Ƀok Nguyễn Tấn Công tơbăt:“Yak hlŏh khei ‘năr pơrang pơrăm păng kơ jă re sơnăm 2017, 2018 păng 2020, kon pơlei chŏh jang sa nhôn ƀô̆h hơdăh lơ tơdrong. Dang ei, kon pơlei jang sa hlôi đei iŏk yua kơ jăp, mă lei jei jang sa tôch hơlen, jang kiơ̆ pơtăm hrau hrău, ư̆h kơ pơtăm ngăl, ư̆h kơ lang să rơ ông rơ ang nhen hơdrol sơ̆ bơih. Trong iung jang kơ nhôn păng kon pơlei ‘nŏh jang sa kơ jăp ‘lơ̆ng, jang sa tŭh mơ̆r, lăng trŭh rơgŏh ‘lơ̆ng ăn cham char, găh tơdrong jang iŏk đei kơ jăp păng sơđơ̆ng ‘lơ̆ng mir pơgar ‘long pơtăm”.

Đơ̆ng rŏng 2 sơnăm tơlĕch jang, trong jang “Tơ iung pơjing păng atok tơ iung jang tiu kơ jăp ‘lơ̆ng” tơ̆ apŭng Đak Đoa, dêh char Gia Lai hlôi tơgŭm ăn kon pơlei tơplĭh ‘nao trong jang sa, atŏk kơtang iŏk yua mơ̆r, prôi phŏng tŏ sĕt păng iŏk yua tŏ sĕt pơgang vei lăng ‘long pơtăm vă mir pơgar ‘long jing ‘lơ̆ng. ‘Măng blŭng, trong jang au hlôi hơnhăk đei iŏk yau kơ jăp, pơ̆ih trong ăn bơngai pơtăm tiu. Dơnŏ anĭh pơtrŭt chŏh jang sa dêh char Gia Lai hlôi iung jang hơdoi hăm Kŏng ty tơmơ̆t jên jang păng tơ iung pơjing ming man Trường Thịnh (Công ty OLAM) pơma dơnŭh hăm rim ŭnh hnam kon pơlei vă pơjing đei khŭl jang hơdoi pơtăm tiu tơ̆ 2 tơring Nam Yang păng Hải Yang. Găh păh Công ty OLAM jei hlôi kĭ pơkăp răt iŏk pơ đĭ tiu đơ̆ng rim khŭl jang hơdoi vă sơđơ̆ng ăn tơdrong tĕch hlot ăn kon pơlei. Đơ̆ng rŏng 2 sơnăm tơlĕch jang kiơ̆, tơdrong jang sa iŏk đei kơ kon pơlei tŏk hlŏh 15% pơtêng hăm sơ̆. Lăp đơ̆ng rŏng pơtôch tơdrong vă jang, rim tơring kăl pơrô̆ athei rim hơnĭh bơ̆ jang vei lăng chŏh jang sa atŏk kơtang pơtho tơbăt ăn kon pơlei pơtăm tiu lang să trong jang au, tơgop pơm sơđơ̆ng hơgăt tĕh pơtăm ƀlep trong pơ prŏ jang đơ̆ng Dơnŏ anĭh vei lăng kon pơlei dêh char.

         Ƀok Đoàn Ngọc Có- Kơ iĕng kơdră chĕp pơgơ̆r Dơnŏ anĭh vei lăng Chŏh jang sa păng Atŏk tơ iung tơring tơrang dêh char Gia Lai tơbăt, hrei au, hơgăt tĕh pơtăm tiu tơ̆ dêh char Gia Lai ‘nŏh 13.600 ha. Lơ̆m pơyan phĕ sơnăm au 1ha iŏk đei hlŏh 3 tân 3 tă. Hơgăt tĕh pơtăm tiu đei vei kơ jăp hơnơ̆ng đơ̆ng rŏng đei pơrang lôch koăng, lôch dar deh pơm ăn lơ̆m sơnăm 2017-2018 dĭng trŭh dang ei, tơ̆ dôm groi tĕh ‘lơ̆ng ăn pơtăm tiu păng đei jang sa kiơ̆ trong kơ jăp ‘lơ̆ng. Tơdrong chơt hơ iă hlŏh ‘nŏh 2 sơnăm au ki, kơ jă tiu tŏk măt đơ̆ng 75.000 hlak jên tŏk trŭh 80.000 hlak jên lơ̆m 1 kĭ, mă lei ư̆h kơ đei ƀô̆h tơdrong chă kŏh hŭt ‘long pơtăm anai vă pơtăm dơ̆ng tiu,. Ƀok Đoàn Ngọc Có akhan, tơdrong hơlen tơmơ̆t jang sa păng tơplĭh jang tiu tŭh mơ̆r hlôi tơgŭm ăn kon pơlei jang sa iŏk yau sơđơ̆ng: “Hơgăt tĕh tiu hơdrol au sơ̆ hlôi đei tơplĭh pơtăm ‘long pơtăm anai vă iŏk yua kơ jăp ƀiơ̆. Găh pơ đĭ dôm hơgăt tĕh tiu uơ oei hrei au đei atŏk tơ iung sơđơ̆ng, đei tơplĭh jang kiơ̆ kơ jăp ‘lơ̆ng păng jei hlôi dă ƀiơ̆ đei sơdrông pơrang pơrăm bơih. Pơ tĭh gia nhen lôch koăng, lôch dar deh, hơgăt tĕh đei tơpŏh pă gan să. Gơnơm đơ̆ng nŏh kơna hăp đei plei hơnơ̆ng”.

Bơngai chĭh: Nguyễn Thảo

Tơblơ̆ nơ̆r: Amazưt