VOV4.Bahnar - Tơ\ lêh che\h phe Buôn Ma Thuột ‘măng mă 7, sơ năm 2019 ‘ngoăih kơ roi tơ băt hơ năn che\h phe Buôn Ma Thuột, tơ le\ch trong tơ mât jên jang, roi tơ băt tơ drong chă tơ mang lăng, dêh char Dak Lak oei tôch tơ re\j hăm tơ drong tơ le\ch trong tơ gu\m ăn khul gru\p, rim bơ ngai ato\k tơ iung choh jang xa păng vang te\ch mơ dro che\h phe ‘lơ\ng. Trong jang ‘nâu hơ me\ng gô pơm hơ to\k kơ jă hơ năn che\h phe Buôn Ma Thuột păng pơ jing trong yak ‘nao ăn che\h phe Việt Nam lơ\m an^h te\ch mơ dro apu\ng plenh te\h.

‘Nho\ng Tạ Duy Thanh tơ\ xăh Ea Tân, apu\ng Krông Năng đei 3 ha che\h phe. Adrol sơ\, ‘nho\ng pơ tăm thoi trong jang so, gơ nơm lơ đơ\ng ‘mi păng kơ jă te\ch tơ\ ‘ngoăih kơ na mă hu\t jên jang lơ ră mă lei io\k yoa ưh kơ măh dôm yơ. Sơ năm 2015, ‘nho\ng Thanh mât jang lơ\m HTX Ea Tân vă jang che\h phe ‘lơ\ng. Pha hăm trong jang so, yo\ng che\h phe ‘lơ\ng đei pơ tăm, pơm tơ le\ch tôch hơ len mă lei sư hơ nhăk ăn ‘nho\ng kơ jă lơ hlo\h 3 ‘măng pơ têng hăm jang che\h phe hmă.

“Che\h phe ‘lơ\ng âu athei phe\ [ât sư đumn ngăl ‘mơ\i, adrol ki đe phe\ [ât che\h phe kră, đum drang drao, đơ\ng vang jang lơ\m tơ drong jang che\h phe ‘lơ\ng âu ‘no\h athei phe\ gô plei đunh đơ\ng 90% to\k tơ\ kơ pal ‘mơ\i, mă 2 săy pho\ng mă lăp ‘lơ\ng, kơ na ko\ng păng jên jang jur [iơ\”

Kon pơ lei vang pơ tăm che\h phe ‘lơ\ng

Công ty TNHH MTV te\ch mơ dro hăm te\h đak đe 2- 9 Đăk Lăk j^ an^h jang blu\ng a jang che\h phe ‘lơ\ng. Hăm hơ năn blu\ng a ‘no\h “Fine Robusta Buôn Ma Thuột” công ty te\ch tơ\ ‘ngoăih dang 30 tân che\h phe ‘lơ\ng lơ kơ loăi, hăm kơ jă lơ [iơ\ dang 40% pơ têng hăm che\h phe hmă. Tơ che\ng găh tơ drong ‘lơ\ng vă jang to\k che\h phe ‘lơ\ng, [ok Lê Đức Huy, Pho\ kơ dră che\p kơ\l Công ty TNHH MTV te\ch mơ dro hăm te\h đak đe 2-9 akhan, Dak Lak ‘nao pơ tơm jang đe\ch kơ na oei đei lơ tơ drong ‘lơ\ng, yoa te\h pơ tăm, plei đơ\ng jang kiơ\ trong ‘nâu tam mă lơ. Vă che\h phe ‘lơ\ng Dak Lak đei đe băt truh lơ [iơ\, jo# hloi kon pơ lei păng an^h te\ch mơ dro athei tơ re\k truh tơ mam drăm, ki thuơ\t jang vang pơ jing trong jang to\k mă ‘lơ\ng vă hơ to\k tơ drong ‘lơ\ng đơ\ng che\h phe Việt Nam:

“Vă pơih xă hlo\h dơ\ng bơ\n athei tơ [ôh hơ dăh tơ drong ‘lơ\ng đơ\ng che\h phe Việt Nam, bơ\n ưh lăp jang đei lơ tơ mam đe\ch mă athei jang đei tơ mam ‘lơ\ng hai, kơ plăh ‘no\h bơ mngai răt tơ\ te\h đak đe, đe juăt răt che\h phe ‘lơ\ng tơ\ dôm te\h đak Châu Phi, Indonesia, tơ\ Ấn độ… bơih, đe năm tơ\ Việt Nam, năng Việt Nam j^ an^h te\ch che\h phe ‘lơ\ng kơ apu\ng plenh te\h, kơ plăh ‘no\h tơ drong ‘me\h vă đơ\ng bơ\n gơ\h jang kiơ\. Inh tơ che\ng tơ dăh đei tơ drong ‘me\h vă ưh jor Việt Nam gô jang đei che\h phe ‘lơ\ng, lăp hăm dôm tơ drong hơ găt lơ\m apu\ng plenh te\h.”

Trong jang che\h phe ‘lơ\ng tơ\ công ty TNHH MTV te\ch mơ dro hăm te\h đak đe ‘năr 2-9 Dak Lak

Kiơ\ [ok Trịnh Đức Minh, Kơ dră vei lăng Khul jang che\h phe Buôn Ma Thuột, an^h te\ch mơ dro che\h phe ‘lơ\ng đei pơ jing đunh kơ âu dang 30 sơ năm, blu\ng a ‘no\h tơ\ Mi, đơ\ng ro\ng kơ ‘no\h j^ dôm te\h đak Châu Âu, Nhật Bản... An^h te\ch mơ dro che\h phe kơ loăi ‘nâu io\k đei dang 2% kơ so# che\h phe lơ\m apu\ng plenh te\h. Mă đơ\ng oei to\ se\t ră mă lei kơ jă to\k lơ, to\k đơ\ng 5 - 10 ‘măng mơ\ng kiơ\ kơ loăi che\h phe. Tơ\ Dak Lak, lơ\m pơ yan 2017-2018, Khul jang che\h phe Buôn Ma Thuột io\k 130 mẫu che\h phe tơ\ tơ ring ăn dôm bơ ngai juăt jang hơ len năng hăm ‘lơ\ng ưh. Mă hơ tuch, đei hlo\h 10% mẫu che\h phe đei điêm châm đơ\ng 80 điêm to\k tơ\ kơ pal păng gơ\h pơm jing che\h phe ‘lơ\ng. ‘Nâu j^ trong jang ‘nao vă hơ to\k kơ jă che\h phe pơ tăm lơ\m Tơ ring te\h Buôn Ma Thuột. Atu\m hăm ‘no\h, tơ drong đei măt đơ\ng che\h phe ‘lơ\ng oei pơm hơ to\k tơ drong đei yoa ăn bơ ngai pơ tăm hai:

“Đunh kơ âu bơ\n jang che\h phe hmă đe\ch, jang che\h phe kơ jăp đunh, dang ei ‘no\h che\h phe ‘lơ\ng, trong jang bơ\n jang thim đe\ch. Chă trong vă hơ to\k kơ jă che\h phe Việt Nam. Tơ drong kăl ‘no\h chă trong te\ch mơ dro tơ păt đơ\ng bơ ngai pơ tăm păng dôm bơ ngai ‘me\h răt che\h phe ‘lơ\ng, dôm an^h hơ dre\cng ot ‘me\h răt che\h phe ‘lơ\ng. Mă 2 j^ pơ jing jơ hngâm hưch hanh ăn bơ ngai pơ tăm vă jang đei che\h phe ‘lơ\ng. Mă 3 ‘no\h pơ jing 1 an^h te\ch mơ dro, 1 trong jang đơ\ng pơ tăm truh te\ch che\h phe ‘lơ\ng, ưh lăp lơ\m te\h đak đe\ch mă te\ch ăn te\h đak đe hai.”

Tơ mam che\h phe ‘lơ\ng Việt Nam ming pơ dă tơ\ Che\h phe apu\ng plenh te\h

{ok Nguyễn Hải Ninh, sơ\ pơm Pho\ kơ dră vei lăng kon pơ lei dêh char Dak Lak, pơ ma, che\h phe oei hơ nơ\ng j^ ‘long pơ tăm pran ‘lơ\ng păng tơ mam te\ch tơ\ te\h đak đe tơm kơ dêh char. Dak Lak vă hơ to\k tơ drong ‘lơ\ng, pơ jing lơ hlo\h dơ\ng tơ ring pơ tăm che\h phe ‘lơ\ng; hơ to\k tơ drong krao hơ vơn, sơng io\k bơ ngai tơ mât jên jang truh jang xa, tơ iung an^h te\ch mơ dro lơ\m te\h đak; hơ to\k tơ drong vei lăng che\h phe đei pơ tăm tơ\ Tơ ring te\h Buôn Ma Thuột mưh te\ch mơ dro tơ\ te\h đak đe:

“Măng mă âu nhôn vă tưk hơ to\k an^h te\ch mơ dro che\h phe ‘lơ\ng. ‘Nâu j^ tơ drong ‘me\h vă răt yoa păng trong jang tơm đơ\ng apu\ng plenh te\h. Mă 2, nhôn ‘me\h hơ to\k che\h phe ‘lơ\ng yoa sư đei kơ jă măk. Tơ dăh bơ\n pơ tăm păng te\ch tơ\ te\h đak đe lơ che\h phe, mă ưh đei tơ re\k truh che\h phe ‘lơ\ng ‘no\h bơ ngai pu\ răm j^ kon pơ lei pơ tăm ‘mơ\i. Yoa thoi no\h nhôn ‘me\h ‘măng mă âu roi tơ băt che\h phe ‘lơ\ng vă apu\ng plenh te\h băt bơ\n đei che\h phe ‘lơ\nng ‘năi.”

Che\h phe ‘lơ\ng oei jing trong jang to\k ‘nao tơ\ Việt Nam. {ât Lêh che\h phe âu jing jơ năr ‘lơ\ng vă Dak Lak roi tơ [ôh dôm tơ drong jơ nei blu\ng a mưh jang kiơ\ trong jang ‘nâu. Vă đơ\ng no\h, che\h phe ‘lơ\ng Dak Lak pơ ma adro#, Việt Nam pơ ma atu\m gơ\h păr ang jơ\p lơ\m te\h đak păng dar de\h te\ch mơ dro lơ\m apung plenh te\h.

Hương Lý: Chih

Dơ\ng: Tơ blơ\