VOV4.Bahnar - Jei nhen rim hơdrung kon kông anai lơ\m tơring Tây Nguyên, jơva ch^ng chêng djơ djr^ng mơ\t lơ\m jơhngơ\m klơm klak, jơhngơ\m đon kơ bơngai Mơnâm – m^nh sơdrai kơ hơdrung Sê Đăng. Hăm đe sư, ch^ng chêng ư\h khan lăp hơdro# tơmam tôn re\h mă lei oei jing tơdrong oei sa joăt joe ‘lơ\ng hơ iă đei vei răk tơ [a\k mong đơ\ng sơ\ tru\h dang ei; ch^ng chêng gei kơ jăp lơ\m er^h sa kơ ‘năr, tơklep kơ jăp hăm rim tơdrong joăt joe kơ\m kang kơnang gie\ng au to…

Kon pơlei MơNâm (apu\ng Kon Plông) tôn ch^ng chêng, hlôm hlôm alal tơbăt tơdrong oei sa ‘lơ\ng ro\ ăn tơmoi tơmang pơ hiơ\

Hăm tôn ch^ng chêng, tơ\ m^nh hơdrung đei chă tôn phara d^h băl, bơngai MơNâm jei lei lăi, ch^ng chêng hơnhăk ba ăn kơ po dôm tơdrong kơ d^h. Đei ‘măng jei bơngai MơNâm, mă lei tơ\ tơring anai, tơdrong chă tôn, [ai tôn jei phara bơ\n. Lơ\m rim [ai tôn, bơngai tôn jei kăl rơbot, tôn kiơ\ tơring po …

{ok A Vơng oei tơ\ thôn Kon Ke 1, th^ trân Măng Đen, dêh char Kon Tum ‘no\h m^nh ‘nu bơngai tơklep đ^ jơhnơr hăm ch^ng chêng kơ bơngai MơNâm. {ok A Vơng tơbăt: “Lơ\m tơdrong er^h kơ bơngai MơNâm ư\h kơ gơ\h kơ [a\h ch^ng chêng. Hăp tơklep hăm nhôn rim năr, d^ng tru\h pơgơ\r kơ\m kang kơnang gie\ng, brư\ yang đang pơsat ...”.

Bơngai Mơ Nâm đei 2 kơ loăi hơmru\k ch^ng chêng  ‘no\h hơmru\k ch^ng chêng đei 4 hlak păng hơmru\k ch^ng chêng 11 hlak. Hơmru\k 4 đei 4 ‘nu bơngai chă tôn, hmă hmă đei io\k yua hơdro# lơ\m rim u\nh hnam, đei chă tôn lơ\m năr kơ\m kang kơnang gie\ng nhen: Et to\k hnam, et kơ\m săi chuơ\h … Hăm hơmru\k 11 hlak ‘no\h đei 11 ‘nu bơngai tôn, đei chă tôn lơ\m năr kơ\m kang kơnang gie\ng t^h lơ\m pơlei, mă kăl lơ\m et jur sa, et to\k rông ‘nao ... Vă chă tôn ch^ng chêng hơmru\k 11 hlak ‘no\h kăl đei pơhra\m hơdrol tôch kơ dêh hmơ\i, rơbot [ai ‘mơ\i mă gơ\h tôn; găh hơmru\k 4 hlak ch^ng chêng ‘no\h chă tôn [ônh đe\ch, mă đơ\ng bơngai bu bu lơ\m pơlei jei gơ\h tôn ngăl.

{ok A Vơng hơmet ch^ng chêng po

Hăm bơngai MơNâm, ch^ng chêng ư\h khan lăp chă tôn lơ\m năr kơ\m kang kơnang gie\ng tơ\ pơlei mă lei kơ d^h hăp j^ tơdrong pơgơ\r kơ\m kang kơnang gie\ng dơ\ng. Mă kăl lơ\m et jur sa, bơngai MơNâm kăt pham ie\r vă tơ prăh tơ\ [a, tơ\ phe păng chă pik tơ\ rim ch^ng chêng đei chă tôn lơ\m năr et sa au. Tơdrong joăt au, tơbăt hơdăh jơhngơ\m đon hơpơi ‘me\h vă đơ\ng kon pơlei hăm yang, hơpơi đei ‘mi ro\ to\ hơnăng jang sa io\k yau kơ jăp, kon pơlei pran jăng grăng akau, ph^ tơto\ dơno\ ‘lơ\ng dơ\ng kơ jăp. Dăh mă lơ\m et to\k hnam, lăp đơ\ng ro\ng pik pham nhu\ng tơ\ rim jrăng hnam, ‘no\h bơngai MơNâm jei io\k pham nhu\ng pik tơ\ rim ch^ng chêng hăm tơbăt jơhngơ\m đon vă vei răk tơ [a\k mong mu\k drăm lơ\m hnam hoei hiong dong, kơ yuơ đơ\ng sơ\, ch^ng chêng đei lăng jing mu\k drăm g^t kăl hlo\h, u\nh hnam ayơ đei ch^ng chêng lơ ‘no\h u\nh hnam ‘no\h pơdro\ng, đei kon pơlei yom kơtang hlo\h.

Kiơ\ jơhngơ\m đon bơngai MơNâm, ch^ng chêng ‘no\h mu\k drăm vă pơma dơnu\h hăm Yang. Lơ\m tơdrong pơgơ\r kơ\m kang kơnang gie\ng, kon pơlei tơbăt jơhngơ\m đon po kiơ\ rim [ai tôn ch^ng chêng vă hơvơ\h hơvơi pơi yang lăng tông nông gia. ‘Ngoăih kơ ‘no\h, ư\h khan lăp hơdro# lơ\m tơdrong kơ\m kang kơnang gie\ng đe\ch ôh, mă lei ch^ng chêng oei tơbăt ăn tơdrong g^t kăl kơ kon pơlei lơ\m rim pơlei pơla. Lơ\m tơdrong er^h sa kơ ‘năr, mư\h ch^ng chêng đei tôn ‘no\h rim răih bơngai ako\m d^h băl. Kơ yuơ tơdrong ‘no\h mă pơm ăn kon pơlei er^h sa tơgoăt tơgoăl d^h băl kơ jăp hlo\h dơ\ng.

Hmă hmă đe tơchơ\t ‘lơ\ng kơ m^nh hơmru\k ch^ng chêng ‘no\h ch^ng re hiôk. M^nh hơmru\k ch^ng chêng hiôk, ‘lơ\ng, mư\h chă tôn hăp re tôch kơ hiôk, jăng rơra\o. Hăm dôm ch^ng chêng ư\h kơ hiôk ‘no\h hăp dur, hơlang, mă đơ\ng chă hơmet ră mă lei đơ\ng ro\ng ‘no\h hăp hơlang dơ\ng.

{ok A Vơng tơbăt: M^nh ‘nu bơngai tôn ch^ng chêng hơgei ‘no\h sư rơbot đ^ đăng [ai ch^ng chêng. Lơ\m chă tôn băt hơdăh tơdra kơna mư\h tôn hăp klep kle\p. Kơ yuơ lơ lo\h, vă đei jing bơngai tôn ch^ng chêng gơ\h hơgei, kăl hưch hanh hanh bơnê chă tôn ch^ng chêng hơnơ\ng dơ\ng ‘mơ\i.

Ro\ năng vă chă pơma, hăm bơngai MơNâm, tôn ch^ng chêng jing m^nh tơdrong jo\h ayo\ kơdo\ soang g^t kăl hlo\h, đei vei răk đơ\ng jơhnơr au phyou jơhnơr mă to. Hrei au, vă vang tơgop atu\m hăm kon pơlei vei răk tơ [a\k mong tơdrong tôn ch^ng chêng, apu\ng Kon Plông jang tôch tơnăp rim trong jang vei răk păng ato\k tơ iung hlo\h dơ\ng lơ\m tôn ch^ng chêng. Apu\ng jang hơdoi hăm dôm bơngai tôn ch^ng chêng hơgei pơ\ih lăm ho\k pơtho ăn jơhnơr mơlo#h, vei kơ jăp rim tơdrong kơ\m kang kơnang gie\ng ‘lơ\ng ro\, tơ iung pơjing pơlei pơla er^h sa ‘lơ\ng tơmang pơ hiơ\, pơjing rim khu\l tôn ch^ng chêng tơ\ tơring vă chă tôn ăn tơmoi chă mơ\ng chă lăng, mư\h tơmoi năm tơmang lăng hơnhăk ba đei io\k yau kơ jăp ăn dôm bơngai tôn ch^ng chêng, jo\h asoang … Đơ\ng no\h, jơva ch^ng chêng kơ bơngai MơNâm ling lang păr phôt phông thông hoang mang đai jơ\p tơring tơrang Trường Sơn nuih mơng.

Bơngai ch^h: Tất Thành

Hà ch^h io\k đơ\ng {a\o Kon Tum

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt