VOV4.Bahnar - Khánh Sơn păng Khánh Vĩnh (dêh char Khánh Hòa) jĭ 2 apŭng tơ ring groi kông, hơ nih arih sa kơ kon pơ lei kon kông, arih sa mơ mat tat. Lơ̆m noh, apŭng  là 2 Khánh Vĩnh tơ til hăl dêh char Dak Lak păng Lâm Đồng. Kŭm hăm tơ drong tơ mơ̆t jên jang ming man anih jang kăl, 2 apŭng tơ ring groi kông hlôi hơ tŏk tơ iung tơ drong jang pơm tơ lĕch, hơ tŏk iŏk yua ăn kon pơ lei, ƀrư̆ ƀrư̆ klăih đơ̆ng apŭng dơ nuh hin.

Ŭnh hnam ‘nhŏng Cao Hữu Thìn, bơ ngai Rắc Lây, oei tơ̆ thôn Hòn Dung, xăh Sơn Hiệp, apŭng Khánh Sơn, dêh char Khánh Hoà đei 7 sao teh pơm pơ gar, lơ̆m teh đei 5 sao pơ tăm sầu riêng, 2 sao pơ tăm krô̆i. Ƀơ̆t kơ- plăh phĕ tĕch ‘long sa plei, ‘nhŏng Cao Hữu Thìn pơ tăm hơ lam ‘long kơ dêh năr nhen bơ̆n tơh, hơ ƀo lai. Jô̆ truh hơ tuch sơ năm 2021, ŭnh hnam ‘nhŏng Cao Hữu Thìn iŏk yua đei vă jê̆ 100 triệu hlak jên.

“Ĭnh tôch kơ ‘meh klăih đơ̆ng dơ nuh hin, pơ tăm ‘long, tơ mơ̆t jên jang pơ gar ĭnh kơ jăp hloh. Rơ kăh rơ kăi vă ĭnh đei jên ‘mơ ‘met. Pơ tăm hơ lam ‘long kơ đeh năr dang 3 khei đei iŏk bơ̆ih, iŏk jên ‘noh ĭnh răt phŏng săy ăn sầu riêng. Ĭnh rim năr năm jang tơ drong jang, măh chă răt yua ăn ŭnh hnam. Jên tĕch sầu riêng lê̆ ‘măn răk, pơm jên thim vă tơ mơ̆t jên jang dơ̆ng.”

        Hloh 10 sơ năm kơ âu, apŭng Khánh Sơn, dêh char Khánh Hoà tơ plih pran ‘long pơ tăm đơ̆ng dôm kơ loăi ‘long ưh kơ đei iŏk yua jing dôm kơ loăi ‘long sa plei ‘lơ̆ng nhen sầu riêng, krô̆i, măng cụt, kơ tao… Truh dang ei, apŭng groi kông Khánh Sơn hlôi đei hloh 1.700 héc ta sầu riêng, lơ ŭnh hnam đei iŏk yua kơ ti hlak jên đơ̆ng pơ gar. Apŭng Khánh Sơn hơ nơ̆ng pơ gơ̆r rim tơ drong jang tơ klep hơ dai, pơ trŭt vă lang să hơ năn sầu riêng. Dôm tơ drong mơ nat tat kon pơ lei kon kông tŏk bŏk tơ ƀơ̆p ƀơm nhen ưh kơ măh teh jang, tơ drong choh pơ tăm tŏk bŏk ƀrư̆ ƀrư̆ đei tơ plih. Mŏ Cao Thị Thanh Thảo, oei tơ̆ thôn Tà Nĩa, xăh Sơn Trung, apŭng Khánh Sơn tơ băt, ŭnh hnam đei hloh 1 héc ta sầu riêng kŭm hăm lơ kơ loăi ‘long sa plei nai.

       “Sầu riêng Khánh Sơn kŭm đei hơ năn hơ drô̆ kơ Khánh Sơn bơ̆ih, 1 héc ta iŏk đei 200 triệu, kon pơ lei tơ̆ âu ‘nâu jĭ kơ sô̆ jên tôch kơ tih bơ̆ih. Hăm kon pơ lei tơ̆ âu, ‘meh klăih đơ̆ng dơ nuh hin ‘noh athei vei teh ‘mơ̆i. Đei teh vă pơ tăm dôm kơ loăi ‘long sa plei. Kon pơ lei năm jang thuê ăn rim ŭnh hnam đei pơ gar să,  đei jên jang hai hŏk pơ hrăm đei trong vei lăng ‘long sầu riêng tơ̆ ŭnh hnam ‘noh hai. Vă kơ vih ba vei lăng dơ̆ng ăn pơ gar ba.”

Hơ nih oei hle ăn kon pơ lei kon kông tơ̆ apŭng Khánh Sơn

       Jăl jang 2021-2025, apŭng Khánh Sơn băt hơ dăh pơ drơ̆ng kiơ̆ tơ drong pơ jing tơ ring pơ tăm ‘long sa plei ngăl, hơ tŏk tơ iung tơ mang lăng tơ klep hăm choh jang sa vă jăh klăih đơ̆ng apŭng dơ nuh hin. Tơ ring tơ lĕch tơ drong hơ găt truh sơ năm 2025, hơ nhăk iŏk yua jô̆ păh lăp kơ kon pơ lei kon kông tŏk hloh 2 ‘măng pơ têng hăm sơ năm 2020. Ƀok Nguyễn Văn Nhuận, Kơ dră Anih vei lăng kon pơ lei apŭng Khánh Sơn, dêh char Khánh Hòa tơ băt: vă hơ tŏk ‘lơ̆ng iŏk yua đơ̆ng kon pơ lei, jăh klăih đơ̆ng apŭng dơ nuh hin, ‘ngoăih kơ tơ drong tơ mơ̆t jên jang pơm anih jang kăl rim sơ năm dang hloh 100 ti hlak jên, apŭng tŏk bŏk hơ tŏk ‘lơ̆ng tơ drong kĕ jang, tơ plih trong jang choh pơ tăm đơ̆ng kon pơ lei kon kông:

        “Bơ̆n pơm trong vă kơ kon pơ lei mơ̆t tơ̆ âu akŏm jang sa. Hơ drol sơ̆ ưh kơ đei trong athei tŏk kông, hơ nglŭng prit đơ̆ng kơ pal mir năm jur athei hiong 1 puăt năr. Đon tơ chĕng atŭm tơ drong hơ drin klăih đơ̆ng dơ nuh hin, tơ drong ‘lơ̆ng kŭm đei mă lei tam mă gan hơ iă. Tơ drong jang tơ roi tơ băt, krao hơ vơn, tơ mơ̆t jên jang lơ ăn pơ tho pơ hrăm ăn jơ hnơr mơ lôh dang 5-10 sơ năm dơ̆ng gô pha bơ̆ih.”

        Dêh char Khánh Hòa dang ei đei dang 6.000 ŭnh hnam kon pơ lei kon kông dơ nuh hin, đei truh 60% kơ sô̆ ŭnh hnam dơ nuh hin lơ̆m dêh char. Dêh char hlôi đei tơ drong jang tơ mơ̆t jên jang hơ tŏk tơ iung mŭk drăm - tơ pôl tơ ring groi kông vă pơm tơ jê̆ băl đơ̆ng tơ ring groi kông păng tơ ring pơ băh. Jăl jang 2015-2020, dêh char Khánh Hòa hlôi ‘măn dang 400 ti hlak jên tơ mơ̆t jên jang ming man anih jang kăl, tơ drong jang pơm tơ lĕch ăn 2 apŭng groi kông Khánh Sơn, Khánh Vĩnh.  Ƀok Nguyễn Tấn Tuân, Kơ dră Anih vei lăng kon pơ lei dêh char Khánh Hòa tơ băt, tŏk bŏk pơ jing trong vă jang dêh char kiơ̆ trong tơ plih đơ̆ng teh pơ tăm bri jing pơ tăm ‘long đunh sơ năm, hơ dai hăm tơ drong pơ tho tơ drong jang, tơ gŭm kon pơ lei jăh klăih đơ̆ng dơ nuh hin kơ jăp:

        “2 apŭng groi kông Khánh Sơn păng Khánh Vĩnh, athei mă nŭih tơ plih đơ̆ng teh bri jing teh pơ tăm ‘long đunh sơ năm. Kon pơ lei mă tôm tơ drong hiôk vă sa yua dôm trong jang tơ gŭm jang sa. Hơ drol sơ̆ găh lơ tŏk tơ̆ bri, jang mir ‘noh dang ei athei pơ tho tơ drong jang, dar deh rim tơ ring nhen Khánh Sơn, Khánh Vĩnh athei jing dôm hơ nih jang kơ măy kơ mŏk, anih kơ drơ̆m tơ mang lăng bri brăh.”

Apŭng groi kông Khánh Sơn tŏk bŏk đei lơ pơ gar ‘long sa plei

Lơ̆m jăl jang 2021-2025, dêh char Khánh Hòa hơ nơ̆ng akŏm tơ mơ̆t jên jang ăn tơ ring groi kông, hơ drin truh đĭ jăl jang âu ưh pă đei apŭng dơ nuh hin. Dêh char gô tơ gŭm hơ met ăn jên jang teh đak tơ mơ̆t jên jang ăn tơ ring kon pơ lei kon kông - tơ ring groi kông tŏk tŏ sĕt hloh 1,5 ‘măng pơ têng hăm jăl jang 2016- 2020. Hơ dai hăm ‘noh, dêh char hlôi tơ plih vă jê̆ 10 rơ bâu héc ta teh đơ̆ng rim teh bri vă pơ gơ̆r pơ jao vă jê̆ 3 rơ bâu héc ta ăn kon pơ lei đei teh jang sa, teh uơ oei dơ̆ng pơ jao ăn Anih vei lăng kon pơ lei rim apŭng vei lăng.

 Thái Bình /VOV tơ ring tŏk bŏk: Chih

Thuem: Tơ blơ̆