VOV4.Bahnar - Việt Nam đei 53 hơdrung bơngai kon kông erih pơm jang tơ\ dôm dêh char groi kông găh Tu, To\k bo\k, Tây Nguyên păng Tây Nam bộ. Khul Kơdră teh đak hơnơ\ng tơre\k truh tơdrong tơle\ch lơ trong jang tro\ [lep vă pơm trong hiôk hơto\k tơ iung tơdrong erih kon pơlei kon kông. Tơdrong mă âu, tơ[ôh xơnong hơto\ hơnơ\ng đơ\ng hơdrung bơngai hăm dih băl lơ\m rim tơdrong jang kơ tơdrong erih tơpôl.

Vă tơgu\m bơngai kon kông pơm kiơ\ xơnong hơto\ hơnơ\ng, hơto\k tơdrong erih, đon bơnôh, dar deh pơm kơđeh tơdrong ataih găh hơto\k tơ iung đơ\ng lơ hơdrung bơngai kon kông, dôm xơnăm kơ âu, Khul Kơdră teh đak hlôi axong lơ trong jang vă hơto\k mu\k drăm – tơpôl tơring bơngai kon kông, mă hăt noh hăm dôm unh hnam hin dơnuh nhen nơ\r tơbang đơ\ng [ok Chu Tuấn Thanh, xơ\ jang Kơdră Anih tơm tơroi pơtho kơ Anih jang găh bơngai kon kông: Tơgu\m găh jên jang ăn bơngai hin dơnuh – mă noh jing tơdrong tơm; tơgu\m găh hơdre\ch ‘long pơtăm, tơgu\m găh kon yo\ng, tơgu\m đak dâu păng [oh xa; tơgu\m găh hla bar ho\k pơhrăm; tơgu\m găh phe, oei tơgu\m găh hla bar tơroi hloi. Mă kăl noh tơgu\m dôm tơdrong thoi noh kơlih Khul Kơdră teh đak hlôi tơgu\m vă tơ iung tơ\ xăh, pơlei pơla bơih.

Lơ tơdrong jang pơyua kăp g^t nhen: Tơdrong pơkăp jang 122 đơ\ng Khul Kơpal teh đak găh Tơdrong jang Kon kông; Tơchơ\t 30a/2008/NQ-CP đơ\ng Khul Kơpal teh đak găh Tơjur hin dơnuh tơnăp xơđơ\ng; Tơdrong pơkăp 135 (jăl 2) găh Hơto\k mu\k drăm – tơpôl dôm tơring tơnap tap kơ tơring bơngai kon kông, groi kông, tơring ataih yaih; dôm trong pơkăp jang păng axong ming man tơdrong kăl, xek axong teh choh jang păng teh bơ\ hnam oei (Tơchơ\t 132); tơgu\m teh choh jang, teh bơ\ hnam oei păng dôm tơdrong kăl pơm jang păng erih xa ăn kon pơlei kon kông hin dơnuh (Tơchơ\t 134); tơgu\m găh thue# choh jang xa păng thue# chơ tơmam drăm, tơgu\m jên jang ăn anih jang mu\k drăm, tơgu\m kơjă tơmam drăm kăl ăn kon pơlei kon kông nhen [oh xa, pơgang hơmet j^, pho\ng rei, hla bar chih, trong pơkăp hơto\k jang bri, vei lăng cham char erih xa tơring groi kông (Tơchơ\t 327); pơkăp tơgu\m hnam oei ăn unh hnam hin dơnuh; tơre\k pơtho pơhrăm păng io\k yua kang [o# bơngai kon kông...

Gơnơm đei trong pơkăp jang tro\ [lep đơ\ng Đảng păng Khul Kơdră teh đak, tơdrong jang mu\k drăm, tơpôl tơ\ dôm tơring kon pơlei kon kông păng groi kông đei hơto\k [ôh hơdăh. Đơ\ng xơnăm 2007 truh dang ei hlôi đei kơ hre\ng rơbâu unh hnam bơngai kon kông đei axong to\k io\k jên, đei tơgu\m hơto\k pơm jang, tơgu\m pơih xă rong kon tơrong, pơih xă tơdrong jang te\ch pơdro âu to. Tơdrong erih kon pơlei kon kông duh đei hơto\k [iơ\. Mă lei, tơring bơngai kon kông păng groi kông oei lơ tơnap tap. Dang ei lơ pơlei pơla tam mă đei trong gre tih; tam mă đei unh hơyuh teh đak; lơ unh hnam bơngai kon kông ưh đei teh choh jang; teh bơ\ hnam. Kiơ\ kơ [ok Chu Tuấn Thanh, xơ\ jang Kơdră Anih tơm tơroi pơtho kơ Anih jang găh bơngai kon kông mưh tơring yơ tam mă đei xa yua noh: Mưh đe tam mă đei yua mă noh đe gơh pơtruh nơ\r apinh tơ\ Anih jang Kon kông. Anih jang Kon kông đei Anih Pơkăp jang Kon kông păng đei Jơnu\m vei hơlen Tơdrong pơkăp jang 135 noh đe gô đei hla bar tơl nơ\r, kơlih rim tơdrong tơgu\m hăp adoi đei pơkăp kơdih găh dôm trong jang iơ ie\ răh rai mă noh.

Đơ\ng ro\ng hloh 30 xơnăm tơplih ‘nao, mă hăt noh đơ\ng đei Tơchơ\t kơso# 22 găh minh [ar trong pơkăp jang hơto\k mu\k drăm – tơpôl groi kông đơ\ng Anih tơm Ch^nh tr^ (Jăl 6); Tơchơ\t Trung ương 7 (Jăl 9) găh tơdrong jang kon kông, tơdrong đei [ôh tơ\ tơring kon kông păng groi kông hlôi đei tơplih kăp g^t. Tơdrong mu\k drăm hăm lơ tơdrong jang tơ\ tơring groi kông păng dôm tơring bơngai kon kông dar deh iung jing păng hơto\k, anih jang mu\k drăm – tơpôl tơplih hơ iă. Dôm trong pơkăp jang, tơdrong axong jang hlôi đei jơnei tơnăp, tơdrong erih kon pơlei kon kông păng groi kông đei hơto\k [ôh hơdăh. Tơdrong jang xut le# pơngot tơjur hin dơnuh đei jơnei tih tên. Pơtho pơhrăm hơto\k, tơdrong hlôh vao đei hơto\k vă nhen băl bơih. Tơdrong jang vei vêr jơhngơ\m jăn đei jang tơnăp. Mă lei, dang ei duh tam mă đei luơ\t juăt jang vă hơmet tôm tong găh trong pơkăp tơgu\m hơto\k tơ iung tơring bơngai kon kông păng groi kông. Dôm kơluơ\t oei yua dang ei tam mă pơkăp hơdăh dôm trong pơkăp jang kon kông păng tam mă đei trong vei vêr xơđơ\ng pơm kiơ\ tro\ [lep găh tơdrong pơkăp jang hăm bơngai kon kông. Ưh đei trong jang tơm lơ\m axong jang hơto\k mu\k drăm – tơpôl, pơtho găh khoa ho\k kih thuơ\t, vei lăng cham char erih jang xa, tơguăt tơmam choh pơtăm đei kơ tơring kon kông păng groi kông hăm tơring te\ch tơle\ch. Dôm hla bar luơ\t chih tơbang noh hơbe\ch lơ\m hơmet trong pơkăp tơgu\m mă lei tơdrong xơđơ\ng ưh đei tơnăp, luơ\t pơkăp ưh đei kơjăp, hơnơ\ng ako\m lơ\m xek tơlang dôm tơdrong đei [ôh đang măt, tơdrong kăl; ‘nguaih kơ noh, yuơ lơ anih jang tơle\ch lơ tơdrong pơkăp ưh đei drơ\ng minh, pho\ noh pơxuơ\k pơxuơ\l, pơm tơpăi tơdrong pơyua hăm dih băl. Tơdrong io\k jang kiơ\ pơkăp oei răh rai, tơklăh phara, ưh đei jang kiơ\ jăl, tơdrong jang hadoi tam mă hơdăh; tơdrong tơm jên hu tam mă đei axong [lep nhen tơchơ\t tơle\ch.

Kơluơ\t teh đak xơnăm 2013 pơkăp găh trong jang kon kông; găh xơnong pơm tơm kơ kon bơngai, tơno\k kon bơngai. Yuơ noh, kon pơlei kon kông erih tơ\ dôm tơring tơnap tap gơh đei xa yua tơdrong tơgu\m đơ\ng Khul Kơpal teh đak vă pơm kơđeh tơdrong ưh đei hơto\ hơnơ\ng hăm dôm tơdrong hơto\k tơ iung.

Lan chih păng rapor