
Ƀơ̆t pơdơh lêh ou, kon pơlei tơ̆ pơlei Tơng Jú, xah Ea Kao, pơlei tơm Buôn Ma Thuột, dêh char Đăk Lăk tŏk bŏk hăt hot sơng tơmoi. Jĭ anih hơrih xa đunh đai kơ kon pơlei Ê Đê, lơ̆m pơlei dang ei oei răk vei lơ khôi juăt so sơ̆, hnam pơtăm, hơdrơ̆m đak, dôm tơdrong jang kră sơ̆ lơ̆m pơlei nhen tanh brai, chrah mul meo... Lơ̆m pơlei dang ei đei 18 unh hnam kơdih chă akŏm, atŭm băl jang tơmang pơhiơ̆ hăm dôm tơdrong jang sơng tơmoi chă hơlen băt tơdrong joh ayŏ juăt jue nhen pơm brŏ kon kông, pai tơdrô ge, xa 'nhot kon kông, mơ̆ng tơdrong hơri...

Pơmai H'Wân Buôn Krông, oei tơ̆ pơlei Tơng Jú tơroi, dôm tơdrong jang tơmang pơhiơ̆ ưh hơdrô̆ hơtŏk iŏk yua mă oei tơgop tơgŭm bơngai Êđê vei răk tơƀăk mong joh ayŏ juăt jue: “Tơ̆ hnam noh hlôi đei hnam kơjung, pơgar să păng adoi 'meh vei răk tơƀăk mong dôm kơjă joh ayŏ juăt jue nhen chĭng chêng, gŏ ge. Ah đei tơmoi truh tơ̆ hnam noh đei pơgar plei 'long, dơnou ka, đang kơ noh hơri hơsuang tơdra kră sơ̆, tôn pơdah chĭng chêng adoi đei tôm, đang kơ noh đei tơmam xa juăt jue kơ bơngai Ê Đê vă tơmoi chă hơlen băt. Gah tơdrong oei xa, tơmoi gơh chă pơdơh pơdei lơ̆m hnam kơjung kơ po”.
Gơnơm đơ̆ng iŏk yoa tơdrong pran ‘lơ̆ng hơdai hăm lơ tơdrong tơgŭm trŏ ƀlep, Tơring chă tơmang lăng bri brăh Măng Đen, apŭng Kon Plông, dêh char Kon Tum dang ei jing anih sơng đei lơ tơmoi chă tơmang lăng mưh truh hăm Tây Nguyên. Sơnăm âu ki, Kon Plông sơng đei 1,2 triu ‘nu tơmoi. Đơ̆ng blŭng sơnăm truh dang ei, tơmoi chă tơmang lăng tŏk hrĕnh, lơ̆m noh kơsô̆ tơmoi đơ̆ng teh đak đe truh tơ̆ Kon Tum tŏk hơnơ̆ng rim năr. Đơ̆ng vang bơ̆ jang chă tơmang lăng, pơvih pơvăn, kon pơlei kon kông đei đon hlôh vao ƀiơ̆ lơ̆m tơdrong chĕp vei, tưk tơiung tơdrong joh ayŏ kơ dŏ xoang ‘lơ̆ng đơ̆ng sơ̆. Ƀok A Khàn, Bí thư Chi ƀô̆ plei Tu Cần, Kon Plông, ăn tơbăt, kon pơlei jang kiơ̆ roi rơgei, hăm lơ tơmam ‘lơ̆ng vă pơvih ăn tơmoi chă tơmang lăng: “Hrei ‘nâu, plei nhôn oei pơgơ̆r pơtâp tôn chĭng, hơri, hơxoang păng vang pơgơ̆r dôm tơdrong et soi so. Rim pơlei pơjei băl vei kơjăp păng tưk tơiung dôm tơdrong juăt ‘lơ̆ng đơ̆ng joh ayŏ kơ dŏ xoang so sơ̆. Vă ‘moi kiơ̆ tơdrong arih xa ‘nao, đĭ đăng kon pơlei tơ̆ âu hơnơ̆ng tơplih ming đon tơchĕng, trong jang xa, mă loi jĭ hŏk pơhrăm păng atŏk tơiung chă tơmang lăng lơ̆m tơpôl mă ‘lơ̆ng, vă sơng đei roi đunh roi lơ tơmoi truh hăm Măng Đen, Kon Plông”.

Lơ̆m trong jang atŏk tơiung chă tơmang lăng, khul kơdră pơgơ̆r dêh char Kon Tum hơnơ̆ng năng kăl truh tơdrong đei yoa ăn dôm tơpôl kon pơlei kon kông. Đơ̆ng plt Kon Tum truh tơ̆ dôm tơring hơtăih yăih nhen Tu Mơ Rông, Đăk Glei… mă loi jĭ apŭng Kon Plông, hlôi pơjing đei lơ tơmam chă tơmang lăng găh jŏh ayŏ kơ dŏ xoang, tơmam xa, chă mơ̆t lăng tơ̆ bri kông, mir pơgar…truh hăm dôm tơdrong juăt tôch hơiă kơ bơngai Xơ Đăng, Bahnar, Jeh- Triêng. Lơ pơlei chă tơmang lăng lơ̆m tơpôl nhen Kon KơTu (plt Kon Tum), Tu Thó (Tu Mơ Rông), Vi Rơ Ngheo, Kon Vơng Kia, Kon Chênh (Kon Plông)… tŏk bŏk jing tơdrong tôch hưch hanh hăm tơpôl dôm hơdrĕch kon kông tơ̆ dêh char Kon Tum.
Tơgop tơgŭm kon pơlei vei răk tơƀăk mong tơdrong joh ayŏ, dôm sơnăm kơ ou, dêh char Lâm Đồng hơnơ̆ng pơgơ̆r chă hơmet pơ-'lơ̆ng lơ khôi juăt kră sơ̆. Dang ei dêh char đei 84 khôi juăt kơ kon pơlei kon kông. Lơ̆m noh, lơ khôi juăt đei pơtoi hơnơ̆ng păng hlôi hơmet pơ-'lơ̆ng dôm khôi et xa nhen Et Pơthi kơ bơngai Churu păng grŭp K’ho tơ̆ apŭng Đức Trọng; et sŏng ƀa 'nao (et jur xa) kơ kon pơlei K’ho Srê, apŭng Di Linh; et Bok Chu-bur kơ bơngai Churu; dôm khôi juăt et soi kơ yang hri tơ̆ mir kơ bơngai Mạ tơ̆ apŭng Bảo Lâm; et hơtŏk ƀa tơ̆ sum; et săi ƀa tơ̆ na; et iŏk klo (et pơkong); et Lồng Tồng kơ bơngai Tày...

Kiơ̆ kră pơlei K’Keo, tơ̆ thôn Hàng Làng, xah Gung Ré, apŭng Di Linh, tơdrong hơmet pơ-'lơ̆ng keh kong khôi juăt kră sơ̆ jing tơdrong kăp gĭt hloh: “ 'Nou jĭ um ai joh ayŏ đơ̆ng kră sơ̆ bơih, hơmet pơ-'lơ̆ng vă vei răk tơƀăk mong ăn kon sou, băt hơdah gah joh ayŏ kon kông po. Hăm dôm tơdrong tơnap tap nhen hrei ou, mă lei hăm tơdrong drơ̆ng lăp, tơguăt tơguăl noh hlôi hơmet pơ-'lơ̆ng khôi et sŏng ƀa 'nao ou. Nhôn sô̆ hơ-iă hăm tơdrong vei răk tơƀăk mong joh ayŏ juăt jue kơ kon pơlei kon kông kơdih”.
Viết bình luận