VOV4.Bahnar – Hơ dre\ch bơ\n hơ nơ\ng đei jơ hngâm đon ‘mêm kơ te\h đak păng rim kon pơ lei gơ\h tơ [ôh jơ hngâm đon ‘mêm kơ te\h đak kiơ\ đơ\ng lơ tơ drong jang rơ đăh ‘lơ\ng, ưh đei pơ răm truh bưng ai, tơ drong đei yoa kơ te\h đak, truh tơ drong arih xa sơ đơ\ng kơ kon pơ lei. Jơ hngâm đon ‘mêm te\h đak tơ păt ‘lơ\ng đơ\ng rim bơ ngai athei tơ [ôh tro\ an^h, tro\ khei ‘năr, tro\ trong, ưh le# yoa tơ drong pơ yoa ăn kơ dih, dôm nơ\r hơ ngăh kư\ kă mă ako\m, pơ chôp lơ bơ ngai, pơm pơ răm truh tơ drong đei yoa kơ te\h đak, hơ dre\ch hơ drung… Tơ\ hơ năp tơ drong kon pơ lei tơ\ 1,2 tơ ring ako\m lơ bơ ngai, te\h phă tơ mam, tơ jră plơ\ bơ ngai jang kơ te\h đak, bơ ngai chih hla ar tơ roi ăn Radio nơ\r pơ ma Việt Nam đei [ai chih: “Le# ăn đe io\k pơ gâm jơ hngâm đon ‘mêm te\h đak đơ\ng kon pơ lei”. 

Lơ um rup lơ\m hla ar tơ roi păng mang tơ pôl lơ\m khei ‘năr tơ je# âu ăn [ôh, đei lơ kon pơ lei tơ [ôh jơ hngâm khe\nh kơ ne# đei an^h jang kơ pal rôp oei mơ lôh ngăl. Dôm bơ ngai oei mơ lôh âu ưh gan hlôh vao găh tơ drong arih, jơ hngâm ưh sơ đơ\ng, tơ che\ng ưh kơ tôm kơ na [ônh put kiơ\ nơ\r đe pơ hlu\, hơ păh jên, huo\ng lơ\m tơ drong pơ vei đơ\ng bơ ngai kơ ne#. Kăl pơ ma ‘no\h lơ tơ dăm đei rôp yoa hơ ve\ng, te\h phă tơ mam akhan pơm kiơ\ đe pơ hlu\ vă io\k 300 rơ bâu hlak jên... Tơ drong ‘no\h ăn [ôh ‘nâu j^ 1 tơ drong pơ ve\r đơ\ng khul ayăt ‘me\h tơ jră, phă ngơ\r kăch mang te\h đak bơ\n, vă pơ răm tơ drong arih xa rơ ngei, hiôk sơ đơ\ng kơ kon pơ lei bơ\n. Yoa thoi no\h, rim bơ ngai Việt Nam hưch, ‘mêm kơ te\h đak athei kơ chăng, lăng hơ dăh dôm tơ drong krao ako\m lơ bơ ngai, te\h phă an^h jang te\h đak âu ki vă ve\h ver, huei pơm tơ drong glăi.

Pho\ Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Lê Ninh, Kơ dră jang lơ\m An^h Mặt trận Tổ quốc pơ lei tơm Hồ Chí Minh akhan, lơ kon pơ lei, lơ\m no\h đei lơ bơ ngai oei mơ lôh yoa ưh kơ băt tôm tơ drong mă phă hu\t pơ đ^ dôm tơ drong đơ\ng đe sư adrin jang, vang tơ gop lơ\m tơ pôl:

“Hrei ‘nâu đei lơ khul ayăt iung tơ jră tơ\ te\h đak đe pơ chu\t, kơ na m^nh kơ so# bơ ngai mơ lôh, oei tam hlôh vao, [ônh pu\h kiơ\ vang phă ngơ\r âu to. Tơ drong phă ngơ\r âu tôch hơ mơt yoa: Đe phă mă ưh kơ băt dôm tơ mam ‘no\h yoa kon pơ lei vang tơ gop…”

M^nh ‘nu bơ ngai hmă ưh đei lai yơ te\h phă dôm tơ mam đơ\ng kơ dih kâu jang đei. Mă lei tơ\ âu, lơ bơ ngai put yoa đe pơ ve\r io\k jơ hngâm đon ‘mêm kơ te\h đak, truh ako\m pơ chôp lơ bơ ngai kiơ\ trong kon pơ lei ‘mêm te\h đak vă pơm tơ le\ch lơ tơ drong ưh kơ hơ iă kiơ. Đe sư ưh kơ băt, tơ drong jang đơ\ng kơ dih nhen vang tơ gu\m ăn dôm khul iung tơ jră, pơm tơ hiong tơ drong sơ đơ\ng tơ\ 1, 2 tơ ring. Mă hơ tuch dôm tơ drong jang ưh đei tơ che\ng hơ drol âu pơm ưh ‘lơ\ng truh an^h tơ mât jên jang kơ te\h đak bơ\n, pơm ưh ‘lơ\ng truh tơ drong chă tơ mang lăng [ât mă rim sơ năm Việt Nam hơ nơ\ng jing an^h truh ngôi đơ\ng dôm j^t triu ‘nu tơ moi te\h đak đe, păng krê hlo\h j^ pơm kơ ne# truh tơ drong arih xa, bơ\ jang sơ đơ\ng ‘lơ\ng kơ hlo\h 90 triu ‘nu bơ ngai Việt Nam ‘mêm kơ te\h đak tơ pă.

Tơ\ hơ năp dôm tơ drong ưh hơ iă âu ki, khul jang kơ pal tơ\ dôm tơ ring hlôi rôp vei lơ bơ ngai khe\nh kơ ne#, io\k jơ hngâm đon ‘mêm kơ te\h đak đơ\ng kon pơ lei vă pơm tơ drong tơ drong sơ đơ\ng, phă pơ răm tơ mam tơ pôl, săy hla ar krao hơ vơn iung jreu… Dôm tơ drong so\h hu\t gre, klơ\m kơ chai đak xăng, chăih tơ mo, yơ\r che chih chư tơ iung jơ hngâm blêk, tơ jră plơ\ khul kơ dră che\p kơ\l te\h đak ‘no\h j^ dôm tơ drong pơm glăi luơ\t, athei sek tơ lang mă tơ păt.

Đơ\ng dôm tơ drong chinh tr^ ‘no\h, lơ kon pơ lei ‘mêm kơ te\h đak tơ pă hơ pơi ‘me\h dôm an^h jang kơ pal pơm hơ dăh anăn, đon pơ hno\ng pơm glăi păng sek tơ lang tơ păt dôm bơ ngai che\p kơ\l, dôm bơ ngai druh kiơ\ vang pơ hlu\ kon pơ lei iung jreu, pơm tơ su\l tơ săl, năm hơ drơ\k hăm tơ drong đei yoa ăn hơ dre\ch hơ drung.

Bơ ngai tăh hla Nguyễn Thị Phú, tơ\ phương 2, pơ lei tơm Đà Lạt (Lâm Đồng) akhan, ‘nâu j^ dôm tơ drong pơm glăi luơ\t, pơm kơ ne# truh tơ drong sơ đơ\ng ‘lơ\ng, athei sek tơ lang mă kơ hret vă tơ hli bơ ngai nai:

“’No\h j^ phă pơ răm tơ mam te\h đak, lu sư iung jơ hngâm pơ chu\t kon pơ lei bơ\n, dôm tơ drong thoi no\h te\h đak bơ\n athei đei trong jang mă kơ tang, pơm thoi yơa vă huei [ơm kơ ne# truh tơ drong jang chinh tr^ kơ te\h đak bơ\n. Lơ nơ\r pơ ma, pơ ma găh Luơ\t tơ ring g^t kăl, bu ku\m ‘me\h te\h đak bơ\n roi pơ dro\ng, roi pran, lui kiơ\ trong jang đơ\ng Te\h đak păng Kuo#k ho#i, lăp hơ pơi kơ Trung ương păng Kuo#k ho#i pơm thoi yơ vă gơ\h jang ato\k tơ iung mu\k drăm mă ưh đei [ơm truh chinh tr^ păng tơ drong sơ đơ\ng kơ te\h đak đe\ch”

Tơ\ dôm ‘măng tơ [âp bơ ngai tang măt Kuo#k ho#i lơ\m gie\ng âu ki tơ\ Tây Nguyên, bơ ngai tăh hla hơ nơ\ng tơ [ôh đon ưh kơ lăp hăm tơ drong đei 1,2 ‘nu bơ ngai io\k jơ hngâm ‘mêm kơ te\h đak đơ\ng kon pơ lei vă pơm tơ le\ch tơ drong ưh sơ đơ\ng tơ\ 1, 2 tơ ring lơ\m te\h đak. Bơ ngai tăh hla athei rim khul kơ dră che\p kơ\l tơ ring pơm hơ dăh, sek tơ lang tơ păt dôm bơ ngai pơm glăi luơ\t vă kon pơ lei sơ đơ\ng jơ hngâm jang xa, arih xa.

Bơ ngai tăh hla Nguyễn Đình Thi, phương Ea Tam, pơ lei tơm Buôn Ma Thuột, dêh char Dak Lak đei nơ\r pơ ma: “Nhôn hơ pơi ‘me\h, Khul kơ dră te\h đak păng dôm tơ ring sek tơ lang tơ păt dôm bơ ngai đei đon kơ ne#, pơ chu\t kon pơ lei iung jreu, tơ jră phă ngơ\r lơ\m khei ‘năr âu ki, yoa ‘no\h j^ tơ drong pơm glăi luơ\t”.

Kiơ\ Giáo sư, Tiến sỹ Lê Minh Tâm, Pho\ kơ dră pơm hloi Tổng thư ký Khul jang luơ\t Việt Nam, khôi luơ\t te\h đak bơ\n chih hơ dăh asong ăn kon pơ lei gơ\h io\k yoa tơ drong pơm tơm kơ dih, gơ\h tơ le\ch nơ\r pơ am găh dôm tơ drong kăl kơ te\h đak. Khôi luơ\t oei chih hơ dăh dôm tơ drong phă ngơ\r kơ pal ‘no\h j^ glăi luơ\t; atu\m hăm ‘no\h tôm trong phak vă vei kơ jăp tơ drong sơ đơ\ng te\h đak, tang găn rim tơ drong phă ngơ\r, năm hơ drơ\k hăm tơ drong đei yoa kơ te\h đak, hơ dre\ch hơ drung.

{ok Tống Viết Xuân, sơ năm ‘nâu 70 sơ năm jang đảng, sơ\ pơm Pho\ kơ dră {an Tuyên yă pơ lei tơm TPHCM akhan: Tơ drong kon pơ lei ako\m lơ bơ ngai tơ\ m^nh [ar tơ ring m^nh păh ‘no\h yoa đon ưh kơ chăng đơ\ng kon pơ lei hai, [ât lăp 1 kơ so# kăn [o#, đảng viên ưh đei tơ roi tôm tơ drong kơ na ưh đei kơ chăng tơ\ hơ năp tơ drong ‘nâu:

“Inh tơ che\ng đơ\ng âu năm tơ\ hơ năp kơnh, dôm trong jang yơ ‘nao, blu\ng a athei pơm ăn kon pơ lei hlôh, đe sư pơ ma kiơ, đe sư ‘me\h kiơ vă trong jang đơ\ng te\h đak gơ\h lăp ‘lơ\ng. Đei tơ drong kiơ ‘no\h ưh kơ lăp kơ na kon pơ lei ưh kơ chu, tơ drong kiơ ‘no\h mă bơ\n chih tam mă tôm jing le# khul kơ ne# tơ ge\ch io\k, tơ iung jơ hngâm ble\k. Ưh đei tơ drong ‘no\h no\h liơ liơ lu sư gơ\h đei tơ drong vă phă ngơ\r…”

Đơ\ng tơ drong ‘nâu, dôm an^h jang kơ pal ku\m tơ tă ăn kon pơ lei le# ako\m kơ drâm bơ ngai, pơm tơ hiong tơ drong sơ đơ\ng lơ\m tơ pôl, le# mơ\ng nơ\r bơ ngai kơ ne# pơ hlu\ pơ hlôm, pơm glăi khôi luơ\t. Đ^ đăng kon pơ lei athei tơ [ôh jơ hngâm ‘mêm kơ te\h đak mă tơ găl, e\nh jơ hngâm, kơ chăng lăng hơ len tôm tơ drong pơ dăr đơ\ng khul ayăt.

Dơ\ng: Tơ blơ\