VOV4.Bahnar - Lơ̆m giĕng âu ki, Kơ dră Kuô̆k hô̆i Vương Đình Huệ pơ gơ̆r pơ ma đam ăn dôm bơ ngai juăt jang găh mŭk drăm, tơ pôl, hăm tơ drong vang akŏm đơ̆ng vă jê̆ 80 ‘nu bơ ngai tang măt ăn dôm anih tơm, anih jang kơ pal, khul grŭp lơ̆m apŭng plenh tĕh, bơ ngai juăt jang mŭk drăm. Tơ drong pơ ma đam ‘nŏh jĭ kênh roi tơ băt tôch kăp gĭt vă Kuô̆k hô̆i tơ chơ̆t dôm tơ drong gĭt kăl kơ tĕh đak găh mŭk drăm, tơ pôl truh âu kơnh, kăl loi lăng ƀôh dôm tơ drong nol vă tơ lĕch trong bơ̆ jang lơ̆m dôm khei hơ tuch sơ năm 2021 păng pơ jing trong jang lơ̆m sơ năm 2022; atŭm hăm ‘nŏh tơ lĕch dôm trong jang, tơ drong vă jang vă gơ̆h yak hlŏh dôm tơ drong nol ‘nŏh.

Tŏ jơ pơ ma đam, TS. Trần Thị Hồng Minh, Kơ dră chĕp kơ̆l Anih tơ chĕng hơ len vei lăng mŭk drăm Trung ương akhan, ƀât mă tơ drong jĭ COVID-19 đei đunh, mă loi đơ̆ng hơ tuch khei 4 truh dang ei, pơm ăn Khul kơ dră tĕh đak păng dôm tơ ring pŭ răm tôch dêh, athei hơ nơ̆ng jang kiơ̆ tơ drong pơ vang găn tơ pôl păng ưh ăn yak vih vât lơ. Khul kơ dră tĕh đak oei adrin jang “2 tơ drong jang tơm”, mă lei kŭm chă mơ̆ng, tơ chĕng hơ len chih iŏk dôm nơ̆r tơ gop lăp, nhen athei asong ăn dôm hnam kơ măy lơ̆m tơ ring jang kơ măy kơ mŏk bơ̆ jang kiơ̆ trong tang găn ‘lơ̆ng tơ drong jĭ, athei asong ăn anih tĕch mơ dro kơ chăng răt iŏk vắc-xin,... Gơ nơm thoi nŏh, Khul kơ dră tĕh đak păng lơ anih jang, tơ ring tơ rang đei trong hơ len năng lơ trong jang, pơih dơ̆ng ‘măng ăn anih jang mŭk drăm vă jang tơ iung ming păng jang tŏk mŭk drăm lơ̆m chăl ‘nao. Oei Kuô̆k hô̆i ‘nŏh đei lơ tơ drong jang kăl vă yak hơ doi hăm Khul kơ dră tĕh đak:

“Kuô̆k hô̆i hơ nơ̆ng yak hơ doi, roi tơ băt păng tơ gŭm ăn dôm trong jang kăl đơ̆ng Khul kơ dră tĕh đak găh tang găn jĭ kŭm nhen hơ met pơ ‘lơ̆ng mơ mat tat ăn tơ drong jang xa, tĕch mơ dro. Mă hơ dăh ‘nao âu, Kuô̆k hô̆i drơ̆ng nơ̆r ăn tơ drong tơ chơ̆t 30 lơ̆m nŏh đei lơ trong jang đơ̆ng sơ̆ tam mă biơh đei hlôi pơ jao ăn Khul kơ dră tĕh đak vă hơ tŏk tơ drong tang găn jĭ. Đơ̆ng rŏng kơ ‘nŏh jĭ  tơ drong Tơ chơ̆t 268 đơ̆ng Anih chĕp kơ̆l pơ gơ̆r Kuô̆k hô̆i găh tơ drong asong ăn Khul kơ dră tĕh đak tơ lĕch tơ drong tơ chơ̆t đei 1,2 tơ drong pha ƀiơ̆ hăm tơ drong hơ găt đơ̆ng luơ̆t vă pơm lăp hăm tơ drong tang găn jĭ. Păng tơ jê̆ âu hlŏh, năr 5 giĕng adrol ki, Anih chĕp kơ̆l pơ gơ̆r Kuô̆k hô̆i tơ lĕch tơ drong tơ chơ̆t 03 tơ gŭm ăn bơ ngai jang poăng tơ ‘ngla iŏk bơ ngai jang pŭ răm đơ̆ng jĭ, iŏk đơ̆ng jên rơ kăh tơ̆ anih mong jên Ƀao hiêm ưh đei tơ drong jang.

Kơ dră Kuô̆k hô̆i pơ gơ̆r pơ ma đam

 Bơ ngai juăt jang mŭk drăm kơ Anih mong jên apŭng plenh tĕh tơ̆ Việt Nam Jacques Morisset, chih tơ lĕch 4 ƀai hŏk vă jang atŏk tơ iung dơ̆ng păng tơ gŭm ăn Việt Nam vă jang xa kiơ̆ chăl ‘nao tơ dăh jĭ COVID oei đei hơ nơ̆ng lơ̆m 1-2 sơ năm dơ̆ng:

“Mă 1 ‘nŏh, ƀet bơ̆ng (hơ dai hăm set hơ len jĭ) tôch gĭt kăl vă vei lăng jĭ hơ buh, păng vă găn tôch ai tơ drong hiong răm găh mŭk drăm; Mă 2, oei kăl đei trong găn ƀiơ̆ tơ drong yak vih vât păng lei athei bơ̆ jang mă rơ gei; Mă 3, chă trong pơm hơ tŏ mă lăp kơ plăh trong jang jên hu; Mă 4 hơ tŏk tơ drong tơ gŭm tơ pôl vă tang găn rơ hyŭng rơ hyăng jên hu tơ̆ dôm grŭp ƀônh pŭ răm păng găn lê̆ tơ drong jang tŏk ưh hơ tŏ băl.”

Bơ ngai juăt jang mŭk drăm Võ Trí Thành ‘nŏh pơ ma truh jên tơ gŭm mă 2 đơ̆ng Khul kơ dră tĕh đak athei lơ ƀiơ̆, athei bơ̆ jang mă ‘lơ̆ng ƀiơ̆. Ƀok Thành tơ lĕch 3 nơ̆r tơ tă, ‘nŏh jĭ yak hlŏh mơ mat tat, druh kiơ̆ trong jang tơ iung ming dơ̆ng đơ̆ng apŭng plenh tĕh hăm dôm trong jang hơ met ming mŭk drăm, anih jang, pơ tho bơ ngai jang, tơ plih ming kơ sô̆ păng druh kiơ̆ trong jang atŭm đơ̆ng apŭng plenh tĕh lơ̆m dôm tơ drong răt yoa tơ mam, jang kơ măy kơ mŏk, vei lăng tơ drong krê.

Găh nŏh dơ̆ng, ƀok Võ Trí Thành oei đei nơ̆r pơ ma hăm Kuô̆k hô̆i: “Inh tôch ‘mĕh Kuô̆k hô̆i set hơ len găh tơ drong jang chih pơ jing luơ̆t lơ̆m 2, 3 sơ năm truh. Grŭp mă blŭng ‘nŏh vă pơ rtruh jên jang đei yoa, dang ei tôch ‘lơ̆ng ‘nŏh bơ̆n pơ ma nuh găh tĕh. Grŭp mă 2 găh tơ iung tơ drong pơ chĕh rơ gei, nhôn hơ pơi ‘mĕh đei luơ̆t vă chih răk kơ sô̆ jing tơ mam tôch kăp gĭt, đei lơ tơ drong tơ̆ găh rŏng nhen tơ drong iŏk yao tơ mam drăm kơ sô̆, thuê̆, đang kơ ‘nŏh chuĕn truh tơ ring sơ lam, dôm kơ sô̆ chih răk âu thoi yơ. ‘Nâu jĭ dôm tơ drong tih păng mơ mat tat hăm apŭng plenh tĕh hai, tơ dăh ưh ‘nŏh 4.0 jing dơ̆ng găh rŏng đĭ. Grŭp mă 3, nhôn tôch tơ rĕk, ‘nŏh jĭ luơ̆t bơ ngai jang tĕh đak. Dang ei bơ̆n hlôi đei tơ drong tơ chơ̆t đơ̆ng Đảng găh vei lăng bơ ngai jang tĕh đak, hơ len năng đe sư thoi yơ vă đe sư pơ̆n jang. Grŭp mă hơ tuch ‘nŏh jĭ tơ drong hơ găt kăl lơ̆m rim tơ drong ‘nŏh pơ jao ăn Khul kơ dră tĕh đak tơ jră thoi yơ, trong jang thoi yơ vă gơ̆h rơ gei, đei yoa.”

Jơ pơ ma đam găh mŭk drăm – tơ pôl

Tơ rĕk truh jên tơ lĕch jang kiơ̆ jăl sơ năm, Bơ ngai pơ tho tơ̆ Hnam trưng đăi hŏk Fullbright Việt Nam Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh pơ ma, mă đơ̆ng jên tơ gŭm kiơ̆ jăl sơ năm hlôi đei tơ lĕch, mă lei jên lăp tŏ sĕt đĕch, ưh gan đei yoa. Yoa thoi nŏh, pơ ‘nhŏ ăn jăl khei mă 4 sơ năm ‘nâu păng lơ̆m sơ năm 2022 ‘nŏh jĭ pơm thoi yơ vă tơ lĕch jên jang đei yoa hlŏh ăn dôm tơ drong vei lăng sơ đơ̆ng arih xa tơ pôl, dôm kơ sô̆ jên tơ gŭm, tơ drong pơ kăp păng jăh tơ lĕch tơ drong tơ gŭm ưh đei iŏk thuê̆ mă Kuô̆k hô̆i hlôi pơ ma nuh adrol kơ ‘nŏh, atŭm hăm ‘nŏh tơ lĕch dơ̆ng dôm tơ dỏng tơ mât jên jang đơ̆ng tĕh đak:

“Lơ̆m sơ năm 2022, jên jang kơ tĕh đak tôch gĭt kăl, inh tơ chĕng Kuô̆k hô̆i athei jang mă pran, chu tơ lĕch jên tơ gŭm ăn tơ drong jang tŏk ming dơ̆ng mŭk drăm hăm đon pơ hnŏng lơ ƀiơ̆ pơ têng hăm sơ năm 2021 păng chu drơ̆ng nơ̆r hăm 1 kơ sô̆ jên tơ lĕch jang kơ tĕh đak lơ ƀiơ̆, ƀât mă jên kon oei jur, jên kon trái phiếu kŭm oei jur, kơ sô jên tơ lĕch jang tôch lơ đơ̆ng bơ̆n oei gơ̆h vei lăng. Mưh đei tơ drong ưh ê, kăl đei 1 tơ drong tơ chơ̆t ưh ê hai. ‘Nŏh jĭ chu asong tơ lĕch jên jang kơ tĕh đak lơ ƀiơ̆.”

Pơ ma pơ tôch jơ pơ ma đam, Kơ dră Kuô̆k hô̆i Vương Đình Huệ akhan, Kuô̆k hô̆i mơ̆ng dôm nơ̆r pơ ma đơ̆ng bơ ngai juăt jang, dôm anih jang kơ pal hơ len năng tơ drong jang atŏk tơ iung mŭk drăm, jên hu, jên mong, jên tơ mât jang kơ tĕh đak sơ năm 2021 vă gơ̆h đei dôm tơ drong kăl găh khoa hŏk, tơ̆ yăn âu vă tơ chơ̆t dôm tơ drong ƀơm truh mŭk drăm tơ pôl, jên thu mong, tơ lĕch jang kơ tĕh đak sơ năm 2022, pơ yoa ăn hop akŏm mă 2 kơ Kuô̆k hô̆i. Việt Nam kăl tơ rĕk truh 1,2 tơ drong tơ gŭm, bơ̆ jang 2 tơ drong tơm mă lei athei pơ ‘nhŏ ăn tơ drong hơ len năng rim tơ drong kiơ̆ khei ‘năr, kiơ̆ tơ ring hai. Kơ plăh dang ei akŏm mă lơ ăn tơ drong tang găn jĭ păng năng jơ hngâm pran kon pơ lei kăl hlŏh. Kơ dră Kuô̆k hô̆i Vương Đình Huệ lăp đon hăm dôm trong jang mă dôm bơ ngai tang măt tơ lĕch găh tơ drong tang găn jĭ, lơ̆m nŏh pơ ma hơ dăh: hơ nơ̆ng tơ gŭm găh trong jang jên hu kiơ̆ sơ năm păng trong jang jên hu kiơ̆ trong hơ tŏ băl ƀiơ̆. Tơ chĕng adrol, Kuô̆k hô̆i vă pơ gơ̆r hop akŏm găh mŭk drăm, tơ pôl rim sơ năm lơ̆m jăl khei mă I/2022 hăm hơ năn, tơ iung ming dơ̆ng mŭk drăm đơ̆ng rŏng kơ jĭ. Kơ dră Kuô̆k hô̆i Vương Đình Huệ lui, dôm tơ drong mơ mat tat lăp đei kơ plăh dang ei đĕch. Yoa thoi nŏh, tĕh đak oei đei lơ tơ drong ‘lơ̆ng vă gơ̆h jang tŏk, hrôih hơ nhăk tĕh đak vih dơ̆ng hăm tơ drong hmă thoi adrol ki, vei kơ jăp tơ drong jang tŏk pran nhen tơ drong hơ pơi ‘mĕh.

Dơ̆ng: Tơ blơ̆