VOV4.Bahnar - Rim sơ năm tơ drong sar bar, ‘mi kial đak lơ\p, pơ rang j^ phă pơm hiong răm tôch lơ ăn tơ drong cho\h jang xa kơ te\h đak bơ\n, kơ so# jên jo# pơ hlom dang 1,5% GDP. Mă đơ\ng [ao hiêm cho\h jang xa đei tơ le\ch jang pơ long năng tơ\ Việt Nam đơ\ng sơ năm 1982 bơih ră, mă lei truh dang ei ‘nao đei dang 0,01% lơ\m kơ so# dôm kơ loăi [ao hiêm nai. Yoa kiơ [ao hiêm cho\h jang xa oei tam mă đei yoa ‘lơ\ng”

Kiơ\ kơ so# chih jo# tam mă tôm, tơ mam đei [ao hiêm cho\h jang xa đơ\ng dôm an^h te\ch [ao hiêm đa lôh truh 200%. Jo# đơ\ng to\k bo\k sơ năm 2016, lơ\m te\h đak đei dang 300 rơ bâu u\nh hnam kon pơ lei, khul gru\p cho\h jang xa vang răt [ao hiêm. Mă lei, lơ\m kơ so# ‘no\h đei truh 92% j^ u\nh hnam tơ nuh, vă je# tơ nuh păng đei te\h đak tơ gu\m đ^ jên mă ưh ‘no\h tơ gu\m 75% jên răt [ao hiêm, kơ so# răt kơ dih ‘no\h tơ tă dôm an^h jang tih jang găh chu\n mir, nhen Gru\p jang cao su, dôm an^h rong rơ mo io\k đak to\h…

Hiong răm găh cho\h jang xa đơ\ng ‘mi kial kơ so# 10 păng 12 lơ\m sơ năm 2017 âu ki ‘no\h tôch lơ hăm kon pơ lei jang chu\n mir tơ\ lơ dêh char, pơ lei tơm. Đơ\ng ro\ng rim ‘măng ‘mi kial, đak lơ\p, đei dơ\ng bơ ngai tơ le\ch nơ\r ap^nh yoa kiơ kon pơ lei oei ưh ‘me\h răt [ao hiêm cho\h jang xa, [ât mă mưh [ao hiêm cho\h jang xa truh hăm kon pơ lei ‘no\h sư da [iơ\ hiong răm, pu\ hre đom đơ\ng ‘mi kial, pơ rang j^ phă.

U|nh hnam [ok Nguyễn Tiến Huy, thôn 3, xăh Ea Lai, apu\ng MDrak, dêh char Dak Lak đei pơ gar tiu 800 hơ drơ\ng hiong răm tôch lơ đơ\ng ‘mi kial kơ so# 12 âu ki ăn tơ băt, vă đei tơ mât jên jang pơ tăm pơ gar tiu âu, u\nh hnam athei pơ dơ\ng tơ mam to\k io\k hlo\h 500 triu hlak jên. Dang ei tơ drong răm truh, ưh băt vă io\k yă kiơ kla ăn an^h mong jên.

"’Mi tih pơm ăn đak lơ\p te\h đunh năr, pơm ưh kơ ‘lơ\ng truh tơ\ tơm, đơ\ng ro\ng kơ ‘no\h kial hơ bu\t pơm ăn lơ hơ drơ\ng tiu păk, tơ bluch. Kon pơ lei nhôn ưh kơ đei jên mong kơ dih mă năm to\k io\k đơ\ng an^h mong jên ngăl vă jang xa. Mă lei truh pơ yan phe\ ‘no\h đei he# ‘mi kial hơ bu\t phă pơ răm đ^, nhôn ap^nh an^h jang kơ pal, mă loi j^ an^h mong jên pơ dui khei ‘năr kla jên hre ăn nhôn.”

Tơ\ Gia Lai, lơ tơ ring atăih yăih, te\h to\ ‘mi kial đak ưh kơ ‘lơ\ng, kon pơ lei hơ nơ\ng pu\ răm yoa jang đei ‘no\h kơ jă re\h, jang ưh đei ‘no\h kơ jă to\k. Kiơ\ [ok Phạm Thanh Vân, Kơ dră vei lăng kon pơ lei xăh Sró, apu\ng Kông Chro, dêh char Gia Lai, Te\h đak athei tơ che\ng hơ len dôm tơ drong tơ gu\m mă lăp vă kon pơ lei sơ đơ\ng jơ hngâm cho\h jang xa, pơm sơ đơ\ng tơ drong arih:

“Nhôn tôch pơ ngơ\t hăm dôm tơ drong mơ mat tat đơ\ng kon pơ lei găh te\ch tơ mam jang đei, sư jur to\k ưh sơ đơ\ng. Kon pơ lei ưh gơ\h kơ chăng. Nhôn hơ pơi ‘me\h găh trong jang đunh kơnh, dôm an^h jang kơ pal athei đei trong jang mă rơ đăh, jang hơ doi thoi yơ vă te\ch đei tơ mam đơ\ng kon pơ lei jang đei ‘lơ\ng hlo\h.”

Đei lơ tơ drong pơm ăn kon pơ lei ưh gan ‘me\h hăm [ao hiêm cho\h jang xa, lơ\m no\h tơm ‘no\h j^ yoa cho\h jang xa tơ\ te\h đak bơ\n oei răh rai, iơ ie\. Lơ bơ ngai ưh băt truh tơ drong [ao hiêm cho\h jang xa, [ât tơ drong ‘nâu đei tơ le\ch lơ\m sơ năm 2013 păng ưh io\k jơ nei yoa đơ\ng an^h jang ưh ‘me\h yoa đei lơ tơ drong krê. Pơ tih gia 1 u\nh hnam kon pơ lei jang chu\n mir Hà Giang chu răt [ao hiêm ăn 1 pôm kơ pô hăm kơ jă lăp hlo\h 300 rơ bâu 1 sơ năm. Công ty [ao hiêm athei tơ le\ch jên tôch lơ ‘mơ\i vă gơ\h te\ch đei 1 hla ar [ao hiêm, tơ dăh kơ pô lôch ‘no\h tơ drong hơ len năng hiong răm oei tơ [âp lơ mơ mat tat dơ\ng. Mă tơ pă lơ\m khei ‘năr te\ch pơ long năng [ao hiêm cho\h jang xa âu ki tơ\ Hà Giang tam mă đei u\nh hnam rong kon tơ rong to\ se\t yơ chu răt [ao hiêm cho\h jang xa.

Tơ drong krê kơ hiong răm lơ\m tơ drong cho\h jang xa tôch tih, tơ dăh lăp te\ch hơ dro# [ao hiêm ‘no\h ưh đei an^h jang yơ ‘me\h te\ch [ao hiêm cho\h jang xa yoa tôch [ônh lôh.

M^nh [ar tơ drong ưh kơ lăp dơ\ng ‘no\h hrei ‘nâu An^h mong jên tơ gu\m tơ drong sar bar đơ\ng Khul kơ dră te\h đak tơ le\ch kơ jă tơ gu\m tôch rơ đăh, đơ\ng ‘long pơ tăm truh kon tơ rong. Mưh đei tơ drong sar bar, hăm dôm u\nh hnam kon pơ lei jang chu\n jang xa ie\, kơ so# jên đei tơ gu\m mă ưh kơ lơ ră mă lei pơ têng hăm rim sơ năm athei răt [ao hiêm cho\h jang xa ‘no\h ưh plo\h ple\ch băl dôm yơ. Tơ drong ‘nâu jing tơ drong kơ ne#, ưh đei pơ lung kon pơ lei răt [ao hiêm cho\h jang xa.

Kiơ\ [ok Hoàng Xuân Điều, sơ\ pơm Kơ dră Lăm jang[ao hiêm cho\h jang xa, An^h {ao hiêm Bảo Việt, hrei ‘nâu [ao hiêm cho\h jang xa lăp to\k tơ\ dôm tơ drong cho\h jang xa tih nhen rong rơ mo đak to\h, pơ tăm ‘long cao su, vă rim tơ drong jang rong ka hơ dang, kon pơ lei oei tam mă răt [ao hiêm.

{ok Hoàng Xuân Điều ăn tơ băt: “Tơ dăh rim an^h asong to\k io\k jên đei trong tơ gu\m mưh to\k io\k jên athei răt [ao hiêm hai, đei trong tơ gu\m ăn bơ ngai to\k io\k jên pơm hla ar, tơ jur jên kon. Mă ‘me\h yă kiơ ‘no\h atăih te\h đak tơ le\ch trong tơ gu\m mă rơ đăh ‘mơ\i vă dôm an^h jang kơ pal gơ\h tơ le\ch jang kiơ\”.

Tơ drong tơ chơ\t găh [ao hiêm cho\h jang xa hlôi đei chih pơ jing. Kiơ\ kơ ‘no\h, te\h đak vă tơ gu\m 20% ăn kon pơ lei, 90% jên [ao hiêm ăn u\nh hnam tơ nuh. Tơ che\ng adrol tơ drong tơ chơ\t âu vă bơ\ jang đơ\ng sơ năm 2018. Vă [ao hiêm cho\h jang xa to\k pran, athei đei trong jang hơ dro# tơ gu\m ăn kon pơ lei, tơ gu\m ăn an^h te\ch [ao hiêm, tơ gu\m ăn dôm an^h mong jên, pơ jing tơ drong ‘lơ\ng vă hơ nhăk [ao hiêm cho\h jang xa truh hăm kon pơ lei jang chu\n mir.

Dơ\ng: Tơ blơ\