VOV4.Bahnar - Tơ drong tơ chơ\t tơ gu\m ăn bơ ngai đei ko\ng hăm kăch mang (oei chih hơ met), đei dôm bơ ngai jang lơ\m An^h che\p kơ\l pơ gơ\r Kuo#k ho#i pơ ma nuh lơ\m hop ako\m ‘nao âu. Dôm bơ ngai tang măt athei, vei kơ jăp 12 gru\p bơ ngai đei xa yoa tơ drong tơ gu\m ăn bơ ngai đei ko\ng kiơ\ tơ drong tơ chơ\t oei yoa dang ei. Atu\m hăm ‘no\h, tơ che\ng hơ len găh tơ drong chih hơ găt ăn bơ ngai lôch tang te\h đak lơ\m chăl rơ ngei hrei ‘nâu.

An^h che\p kơ\l pơ gơ\r Kuo#k ho#i pơ ma hơ dăh, tơ drong hơ met pơ ‘lơ\ng tơ drong tơ gu\m, khôi luơ\t vă tơ gu\m ăn bơ ngai đei ko\ng hăm kăch mang ‘no\h vă tơ [ôh hơ dăh đon tơ che\ng “bơ\ jang ‘lơ\ng tơ drong tơ gu\m hăm bơ ngai păng unh hnam đei ko\ng hăm te\h đak”, “Hơ nơ\ng hơ met pơ ‘lơ\ng, pơm hơ to\k tơ drong arih xa găh jơ hngâm đon păng tơ mam drăm ăn bơ ngai đei ko\ng”. Kơ dră An^h vei lăng jo\h ayo\ kơ do\ xoang, pơ tho pơ hrăm, druh dăm, hơ io\h ie\ kơ Kuo#k ho#i, Phan Thanh Bình akhan:

“Lơ\m chăl ‘nao bơ\n đei bơ ngai kơ tang, nuih mơng, lôch tang ăn te\h đak, athei pơm hơ dăh dôm tơ drong ‘nâu, mă lei athei chih tơ băt j^ bơ ngai lôch tang ăn te\h đak păng đei trong tơ gu\m. Me\ Việt Nam nuih mơng, bơ\n đei 132 rơ bâu, mă lei dang ei oei arih tam mă truh 13 rơ bâu. Inh tơ che\ng hăm đe me\ ‘no\h athei vei lăng mă tôm, ưh gơ\h jo# 1 ‘nu kon dăh 2 ‘nu kon lôch tang. Dang ei lơ me\ ku\m kră krut bơih. Ku\m hăm tơ drong tơ gu\m âu ‘no\h bơ\n athei jang ‘lơ\ng tơ drong hơ vơn tơ pôl, năng tơ\ âu ưh kơ s^ j^ tơ drong tơ gu\m, mă ‘nâu j^ jơ hngâm đon ‘mêm băt, tơ\ âu ‘no\h bơ\n pơ ngơ\t ăn dôm bơ ngai hlôi tơ gop ăn te\h đak.”

Dôm nơ\r athei, chih tơ mât dơ\ng tơ drong tơ gu\m găh [ao hiêm y te# păng jên pơ dong [u\ hăm klo dăh mă kăn linh lôch tang te\h đak chă unh om plơ\ng dơ\ng; nơ\r pơ ma nai ‘no\h athei tơ le\ch thim jên pơ gơ\r pơ dong [u\ hăm bơ ngai đei tơ drong arih xa mơ mat tat. Atu\m hăm ‘no\h athei chih tơ mât dơ\ng dôm tơ drong tơ gu\m nai, nhen tơ gu\m hơ met j^, tơ gu\m hnam oei hăm klo dăh mă hơ kăn linh lôch tang te\h đak ưh đei io\k unh om plơ\ng. Kơ dră Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân ăn tơ băt:

“Inh drơ\ng nơ\r hăm trong tơ gu\m hăm klo, kăn linh lôch tang te\h đak đ^ io\k unh om plơ\ng bơih mă lei oei rong kon truh ‘lo\ păng vei rong me\ [ă linh lôch tang te\h đak, bơ\n athei pơih xă thim [ao hiêm y te#. Inh [ôh tôch lăp păng đe ku\m oei pơ ma ap^nh găh tơ drong ‘nâu, hơ pơi ‘me\h đei tơ gu\m [ao hiêm y te#”.

Tơ\ hop ako\m âu ki, oom bơ ngai jang lơ\m An^h che\p kơ\l pơ gơ\r Kuo#k ho#i oei athei, vei kơ jăp 12 gru\p bơ ngai đei xa yoa tơ drong tơ gu\m ăn bơ ngai đei ko\ng kiơ\ tơ drong tơ chơ\t oei yoa hrei ‘nâu, le# tim mă chih tơ mât dơ\ng jơ hnơr mă 3 [ơm kơ ne# đơ\ng pơ gang dioxin. Pơ ma truh tơ drong athei vei lăng kơ jăp, đei yoa ‘lơ\ng, veh ver tơ drong hiong răm păng đe io\k pơ gâm tơ drong tơ gu\m, Kơ dră An^h vei lăng jên hu, jên jang kơ Kuo#k ho#i Nguyễn Đức Hải athei:

“Hrei ‘nâu mih ma duch nă tơ\ tơ ring tôch tơ tăm truh tơ drong tơ gu\m hăm bơ ngai răm đơ\ng pơ gang dioxin păng tơ drong tơ gu\m hăm druh dăm xung phong. Tơ dăh bơ\n jang ưh kơ tro\ ‘no\h gô đei tơ drong răm tih. Athei hơ len năng tơ drong jang đei mă tro\ tơ ring đei nơ\r tơ roi găh dôm tơ drong bơ\n kâm đei [ôh io\k pơ gâm dăh mă xa ôn jên tơ gu\m đơ\ng dôm tơ drong ‘nâu. {ôh bu đei ko\ng ‘no\h bơ\n hơ păh, oei bu io\k pơ gâm ‘no\h bơ\n athei sek tơ lang mă tơ păt”.

Găh tơ drong vă chih tơ băt j^ linh lôch tang te\h đak, An^h che\p kơ\l pơ gơ\r Kuo#k ho#i ku\m drơ\ng nơ\r hăm tơ drong tơ chơ\t chih hơ dăh găh dôm bơ ngai “Tôch nuih mơng bơ\ jang dôm tơ drong jang krê hơ mơt, g^t kăl vă do\ng bơ ngai, do\ng tơ mam kơ te\h đak, Kon pơ lei… tơ drong ‘nâu tôch ‘lơ\ng vă pôk pơ ư, pơ tho pơ hrăm lơ\m tơ pôl. Tơ gop nơ\r găh tơ drog ‘nâu, Kơ dră Kuo#k ho#i Nguyễn Thị Kim Ngân pơ ma hơ dăh:

“Inh [ôh athei tơ che\ng mă hơ len vă pơm hơ dăh tơ drong tro\ [lep đơ\ng tơ drong [ơm truh bơ ngai lôch tang te\h đak lôch lơ\m khei ‘năr tơ blăh ‘no\h pă pơ ma bơih, mă lei dang ei khei ‘năr rơ ngei, tơ dăh bơ\n ưh đei chih hơ găt kơ jăp lei bu ku\m pơm hla ar ap^nh. Mă hiong răm yoa tơ drong kiơ bơ\n athei chih tơ băt j^ linh lôch tang te\h đak ngăl, thoi no\h mă bơ\n athei tơ che\ng hơ len dơ\ng. Inh [ôh, tôch nuih mơng bơ\ jang dôm tơ drong krê hơ mơt vă do\ng bơ ngai, do\ng tơ amm te\h đak, kon pơ lei ‘no\h j^ dôm bơ ngai te\h đak kăl pôk pơ ư, pơ tho pơ hrăm păng tơ [ôh um rup lôch tang ăn jơ\p jang tơ pôl”.  

Kơ dră Kuo#k ho#i oei athei vei kơ jăp jên tơ gu\m vă Me\ Việt Nam nuih mơng gơ\h đei tơ drong arih xa sơ đơ\ng, ưh đei jo# kon hơ ‘lơ\p lôch tang dôm ‘nu. Athei hơ to\k kơ so# jên tơ gu\m ăn bơ ngai soi plang, vei lăng pơ sat linh lôch tang te\h đak. Atu\m hăm ‘no\h, Khul chih hla ar athei hơ nơ\ng pơm hơ dăh bơ ngai đei io\k Mê đai păng grat, athei pơ jao ăn Khul kơ dră te\h đak chih hơ găt mă rơ đăh.

Lại Hoa: Chih

Dơ\ng: Tơ blơ\